Dilyar AMÛDÎ

Tirkî dikare bi kurdî û heta pê li serê kurdî jî dike. Ev rastiyek e. Nizanim sedem çi ye lê tirkî zimanekî wisa ye ku xwe vedizne nava mejitê mirovî, hêlîna xwe tê de çêdike û hêkan lê dike û çêlîkên xwe lê xwedî dike. 

Lewra ez naxwazim behsa ziman, girîngiya zimanî û bandora zimanî nekim lê ji roja ku min bi serxetiyan re daye û stendiye, gelek qalibên wisa min dîtine ku mejiyê min dike haho û hawar û her mereq dikim gelo çima wisa dikin. Helbet piÅŸtî salan min zanî ku sedem ew e ku tirkî dikare bi kurdî û ne sûcê tu kesî ye.

Îca yek ji wan qalibên ku ez dixwazim li ser rawestim jî ev e; bi ingilîzî “study”, bi erebî “دراسة” bi farisî jî her wiha “درس خواندن” e. 

Nebêjin îca ev ji ku derket; min vîdeoyek li ser youtube dît ku bi sernavê “Resul Bafeyî /Dema Naxwazim Ders BiÅŸixulim”. Wisa nekin wekî ku Resûl tenê wisa dibêje. Hemû serxetî bê îstîsna wisa yan jî qalibekî nêzîkî vê dibêjin. Bi min heta cihekî normal e jî lê…

Ez paÅŸê werim ser “lê”yê. PêÅŸî ez ji we re bibêjim ku me li binxetê çi digot, me tenê digot “xwendin.” Besî me bû. 

Ez nizanim BaÅŸûr lê wekî di sernavê vîdeoya jorê de jî xuya ye serxetî “ders(an) diÅŸuxilim/dixebitim) dibêjin ku bi temamî wergera tirkî ye. Helbet ez nizanim jî ka Rojhilatî çi dibêjin û her wiha ez nizanim bê divê em kîjan were gotin jî. 

Heta ez nizanim bê ya em di bin bandora erebî de mane yan zimanê me û erebî li hev hatiye ji ber ya me û ereban bi temamî ne wekî hev e. 

Ereb “derese û dirase” bi kar tînin ku bingehê peyva “dersê” ye lê peyveke cuda ya xwendinê jî li ba wan heye lê em peyva “xwendin”ê ji bo herduyan bi kar tînin. 

Eger em binêrin ka li medreseyan çi dihat gotin, belkî û ez ne piÅŸtrast im em hîn bibin bê divê em çi bibêjim lê niha tiÅŸtê herî beloq bi min tê ya ku li serxetê tê gotin..

Ez qet ihtimala ku ez ÅŸaÅŸ bim ji bîr nakim lewra dibêjim belkî serxetî jî rast bin. Îca ez vegerim ser wê “lê”ya ku min li jorê hiÅŸtibû. 

Erê, reng e ku ya li serxetê tê gotin rastir be lê ka çima hûn natewînin. Gava mirov dibêje “ez ders dixwînim” û ne “ez dersan/dersê/dersa xwe dixwînim” wekî ku tu bibêjî, ÅŸûjinan di guhê min de radike. 

Ha loma ez dibêjim tirkî dikare bi kurdî, tirkî pê li serê kurdî dike. Mirovên me “ders dixwînin, êk dixwin, mirîÅŸk dikujin…” 

Ez guneh im, hema ji bo xatirê min vê tewanga “pirjimariyê” (binêrin ez behsa ya nêr û mê yên yekjimar nakim) nekujin, telef nekin….