• Nûçe
  • Nûçeyên Çandî
  • Serbest
  • Hevpeyvîn
  • Berhem
  • Çapemenî
  • Spor
  • Dinya
  • Ên Din
    • Aborî
    • Portreya Mehê
    • Nivîsênkarên Mêvan
    • Foto-Nûçe
    • Xêz
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAÞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • E-pirtuk
    • Covit-19
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
    • 2018-06-24: Hilbijartina Giþtî û Serokomarî
    • 2014: Hilbijartina Herêmî
    • 2015-sermawez-pusper: Dîsa Hilbijartina Giþtî
    • 2011, Hilbijartin
    • 2010, REFERANDÛM
    • 2009, Hilbijartina Herêmî
    • EURO 2016
    • EURO 2020
    • Kûpaya Cîhanê 2010
    • Kûpaya Cîhanê 2014
    • Kûpaya Cîhanê 2018
    • Kûpaya Cîhanê 2022
  • Rûpela Pêþî
  • Portreya Mehê

Firat Cewerî yê ku 40 sal dane pirtûkan: Edebiyat ji bo min gopalê hêviyê ye

Dîrok : 02 04 2020 | Beþ :

Portreya Mehê

Diyarname

Vê mehê em nivîskar Firat Cewerî dikin mêvanê “Portreya Mehê”. Cewerî heta niha di 40 salan de 40 pirtûkên ku nivîsandine û wergerandine bi îmzeya xwe gihandine xwendevanan. Ji bo vê yekê ji aliyê Wezareta Rewþenbîrî ya Kurdistanê ve hat xelatkirin. Gelek kesî ew bi kovar û weþanxaneya Nûdemê nas kir; ev yek jixwe kedek mezin e ji bo ziman, wêje û nivîsa kurdî.

Qîmeta nivîsê, wêjeyê li cem wî gelek e. Wî hê di zarokatiya xwe de dest bi nivîsê kiriye. Wê serdemê Cewerî ji bo me wisa tîne ziman: “Hê di salên zarotiyê de kurmê nivîsê di hundirê min de diliviya, lê min di salên xwe ên naþîtiyê, di þanzdeh-huvdeh saliya xwe de dest bi nivîsê kir. Min hingî pir dixwend, rojekê min hew dît qelem di destê min de ye û ez dinivîsim. Gava dinivîsim, hem pê kêfxweþ dibim, hem jî rehet û aram dibim. Piþtî ez ketim cîhana edebiyatê ya efsûnî, ez pê hesiyam ku cîhana rastî ji ya xeyalî tengtir e, bêreng e, xav e. Loma cîhana edebiyatê ez rakiþandim navenda xwe û kir ku ez bêtir di jiyana xeyalî de bilivim. Ez di cîhana xeyalî de serbest û azad im, dikarim bajarên nû, mirovên nû, jiyanên nû ava dikim. Li wê cîhanê, bi hêzeke xwedayî dibim xwediyê cîhaneke nû. Gava ji wê cîhanê bi dûr bikevim, ez ê bibêjim tep û li erdê bikevim. Wê hingî jiyan ji bo min bêmane bibe. Ya ku maneyê dide jiyana min edebiyat e, nivîs e. Edebiyat ji bo min gopalê hêviyê ye, ez xwe didim ser û dimeþim…”

Bi helbestê dest pê kir

Wekî gelek ciwanên ku wî jî bi helbestê dest pê kiriye û dewam kiriye. Li ser vê serdemê jî Cewerî van gotinan tîne ziman: “Min bi xwe bi helbestê dest pê nivîsê kir, kitêbên min yên pêþî helbest bûn. Ez dûre derbasî çîrokê bûm û gelek salan min bi çîrokê re da û stand. Ez paþê derbasî romanê bûm û di romanê de mam û mam. Hersê þaxên edebiyatê jî li ber dilê min þêrîn in û her yek ji wan roleke wan û fonksiyoneke wan heye. Lê ez niha xwe di cîhana romanê de ewletir dibînim. Ez bawer dikim ez ê di vê cîhanê de jî her bimînim.”

Ji Mêrdînê heta Swêdê

Nivîskar Firat Cewerî di sala 1959’an de li Dêrika Çiyayê Mazî hatiye dinyayê. Di destpêka salên heftêyan de bi malbata xwe re koçî Nisêbînê kiriye. Li Nisêbînê bi salên xwe yên biçûk ketiye nav tevgera þoreþgeriyê û bi hin hevalên xwe re komeleyeke kulturî ava kiriye. Nivîskariya Cewerî ya bi kurdî jî her di wan salan de dest pê kiriye.

Nûdem û Nûdem Werger

Cewerî di sala 1980’an de berê xwe dide Swêdê, li wir bi cih dibe û hê jî li wir dijî. Ev der ku ji bo wî bû cihê xebat û afirandinê, pirtûka wî ya yekemîn jî heman salê li wir derket. Cewerî di adara 1992’yan de dest bi weþandina kovara Nûdemê kir û deh salan bêyî navber derxist. Nûdem ji bo gelek kesan bû deriyek nû û di nav wêjeya kurdî de jî cihek muhîm girt. Gelek navan di nav Nûdemê de dest bi nivîsandinê kirin. Her wiha wan deman Cewerî bi navê “Nûdem Werger” kovareke xwerû werger derxist û paþê jî Weþanxaneya Nûdemê ava kir. Bi riya weþanên Nûdemê nêzîkî sed berhemên kurdî pêþkêþî kitêbxaneya kurdî kirin. 

Amadekiran Hawarê

Wan deman yek ji xebatên girîng ku Cewerî kir jî amadekirin û çapkirina kovara Hawarê bû. Hawara Celadet Alî Bedirxan ku bi wê kurdiya latînî dest pê kir û her wiha ji bo ziman û wêjeya kurdî xwedî cihek qedirbilind e bi xebata Firat Cewerî xwe gihand xwendevanên serdema me.

40 sal, 40 pirtûk

Ji pirtûka wî ya yekem ku sala 1980’ê derketibû bû 40 sal ku Firat Cewerî pirtûkan dinivîse, wergerê dike. Di 40 salan de 40 pirtûkên wî ku nivîsandine û wergerandine derketin. Ji bo vê yekê Wezareta Rewþenbîrî ya Baþûrê Kurdistanê roja 3’yê adara 2020’an li Hewlêrê mesarimek ji bo wî li dar xist û di merasimê de ew bi xelata “Qelema Zêrîn” xelat kir.

Wergerên pirtûkên wî

Pirtûkên wî heta niha ji bo zimanên swêdî, almanî, erebî û tirkî hatine wergerandin û her wiha ji bo zaravayê soranî hatine veguhastin. Dîsa çîrokên wî di antolojiyên almanî, swêdî, erebî û tirkî de cih girtine û di radyoya Swêdê ya giþtî de jî hatine xwendin. 

Nivîskar Cewerî ku wekî gelek ciwanên kurdan bi helbestê dest pê kir, paþê derbasê çîrokê bû û ev demek e tenê romanan dinivîse. Heta niha bi navê “Payîza dereng”, “Ez ê yekî bikujim”, “Lehî” û “Maria melekek bû” çar roman nivîsandine. Pirtûkên wî bala raya giþtî ya kurdan kiþandin û hin ji wan çend çap kirin. Yek ji wan jî “Ez ê yekî bikujim” e ku ji Weþanên Avestayê derketibû, niha weþanxaneyê çapa wî ya 4’an gihand ber destên xwendevanan.

Xelatên wî

Xebata nivîskar Firat Cewerî ligel li nav kurdan li nav qada Swêdê de jî deng veda. Akademiya Swêdê ya ku xelata Nobelê ya edebiyatê dide, di sala 2018’an de Firat Cewerî xelat kir.

Vane lîsteya pirtûkên wî yên ku wî bi xwe nivîsandine û yên ku wî wergerandine zimanê kurdî.

Pirtûkên Firat Cewerî:

1- Êrîs Dikin,  (helbest) 1980

2- Mezin Dibim, (helbest) 1981

3- Dê Sêrîn e, (helbest ji bo zarokan) 1983

4- Girtî , (çîrok) 1986

5- Kevoka Spî , (çîrok) 1992

6- Kultur, Huner û Edebiyat , (gotar û hevpeyvîn) 1996 

7- Gotinên Navdaran , (aforîzma) 1995 

8- Çîroka Malbata Evdo, (çîrokek bi kêþan) 1999

9- Li mala mîr Celadet Alî Bedir-Xan, (diyalog) 1998

10- Pêlên deryaya reþ , (gername) 1997

11- Romanseke çilmisî, (çîrok) 2002

12- Antolojiya çîrokên kurdî , (3 cild) 2003

13- Payîza dereng (roman) 2005

14- Ez ê yekî bikujim (roman) 2008

15- Lehî (roman) 2011

16- Marîa melekek bû (roman) 2013

17- Nameyên þexsiyetên kurd

18 – Min da dû dilê xwe

19 – Café Nûdem, sohbetên edebî

20 – Derza dilê min, roman

Wergerên ku Firat Cewerî kirine: 

1- Dostojevsky, (Sevên Spî), 1993

2- John Steinbeck (Misk û Mirov) 1993

3- Çexov (Bexçeyê Vîþne), 1995

4- Samuel Beckett (Li benda Godot) 1995

5- Yaþar Kemal (Dara hinarê ), 1998

6- Sartre (Dîwar)

7- Astrid Lindgren (Emîl li Lönneberga) 2000

8- Astrid Lindgren (Sûmiyên Emîl yên nû) 2000

9- Astrid Lindgren (Emîl hê jî li Lönnebergayê dijî) 2000

10- Barbro Lîndgren (Çîroka apoyê hûrik) 2000

11- Henning Mankell (Hingura êvarê) 2002

12- Gunilla Bergström, (Birek bive ye Alfons Oberg) 2002,

13- Gunilla Bergström, (Alfonsê Þûm) 2002

14- Gunilla Bergström, (Alfonsê diz) 2005

15- Gunnar Ekelöf, bi heft zimanan 

16- Ýsveç Edebiyati (Antolojiya Edebiyata Swêdî, 40 nivîskarên swêdî)

17- Edebiyata Swêdî (Antolojiya Edebiyata Swêdî, 40 nivîskarên swêdî)

18- Gunnar Ekelöf (Mîrê Emgionê) avesta, 2017, Stenbol

19- Hjalmar Söderberg (Doktor Glas) avesta, 2017, Stenbol

20- Edith Södergran (Welatê tune) avesta, 2018, Stenbol

21- Pär Lagerkvist (Barabbas) avesta, 2018, Stenbol

22- Helbestên bijarte, tomas tranströmer

23- Gunilla Bergström, (Alfonsê û mîla)

Kitêbên Firat Cewerî yên ku wergeriyane tirkî

1- Geç Bîr Sonbahardi, Roman, Everst yayinlari, 2014 Ýstanbul

2- Bîrînî Oldurecegîm, Roman, Everest yayinlari, 2014 Ýstanbul

3- Lehî, Roman, Everest yayinlari, 2014 Ýstanbul

4- Maria Bir Melekti, Roman, Everest yayinlari, 2014 Ýstanbul

5- Solgun Romans, Oyku, Everest yayinlari, 2014 Ýstanbul

6- Karadeniz Dalgalari, Gezi, Dara yayinlari, 2018 Amed

7- Mîr Celadet Bedîrhan’in Evînde, Roman, Dara yayinlari, 2018 Amed

Romanên Firat Cewerî yên bi swêdî:

1- Jag kommer att döda någon, förlaget storge, 2018

2- Lehî

Kitêbên Firat Cewerî yên ku wergeriyane farisî:

- Kevoka spî

- Ez ê yekî bikujim

- Kovara Nûdem 10 sal

- Kovara Nûdem Werger


Li mala Rewþen Bedirxan, 1987, Banyas, Sûrî.


Firat Cewerî, Þivan Perwer û Mehmûd Baksî, ji salên 90'î...

Bi rêzê Nacî Kutlay, Firat Cewerî, Rohat Alakom û Mehmed Uzun, sal 1992.

Hûn dikarin li van jî binêrin

Nivîskar Mahîr Bagok kî ye?

Nivîskar Mahîr Bagok kî ye?

06 01 2023

Çîroka Þaredara Gimgimê

Çîroka Þaredara Gimgimê

02 11 2022

Ji Licê heta Stenbolê çîroka antrenorekî: Celal Erkan

Ji Licê heta Stenbolê çîroka...

06 12 2021

Afirîneriya ji nav çar dîwaran: Menaf Osman

Afirîneriya ji nav çar dîwaran: Menaf...

15 11 2021

Ev jî hene

Hafizeya Þanoya Bakur: Kemal Ulusoy

Hafizeya Þanoya Bakur: Kemal Ulusoy

21 08 2019

Afirîneriya ji nav çar dîwaran: Menaf Osman

Afirîneriya ji nav çar dîwaran: Menaf Osman

15 11 2021

Selahattin Bulut: ‘Dema kesek tê li pirtûkan dinêre jî kêfa min tê’

Selahattin Bulut: ‘Dema kesek tê li pirtûkan dinêre jî kêfa min tê’

03 10 2016

‘Nivîskarê Zimanê Kurdî’ Yaqob Tilermenî

‘Nivîskarê Zimanê Kurdî’ Yaqob Tilermenî

07 09 2020

Çîroka Þaredara Gimgimê

Çîroka Þaredara Gimgimê

02 11 2022

Nivîsên Nû

Çorê ARDA

Romana nûjen an jî kevneþopîn?

Çorê ARDA

Çorê ARDA

Anatomiya Fermana Dîtiran

Çorê ARDA

Cemîl Andok

Kovarê kirmanckî

Cemîl Andok

Çorê ARDA

KORERÊYA VEBÊJ

Çorê ARDA

Omer Dilsoz

Gelo ev “bêqewlê” li kî derê ye?

Omer Dilsoz

Salname

HERE JOR

Diyarname

  • Derbarê Diyarnameyê de
  • Yên piþtgirî didin Diyarnameyê
  • Agahiyên ji bo nûçeyan
  • Bikaranîna Diyarnameyê
  • Têkilî-Contact-Ýletiþim

Nivîskar

  • Cemil Oguz
  • Helîm YÛSIV
  • Cemîl Andok
  • Çorê ARDA
  • Þêxo Fîlîk
  • Cîhan ROJ
  • Zekî OZMEN
  • Hekîm Sefkan / Tava Heyvê
  • yeqîn h.
  • Kazim Polat
  • Welat Dilken
  • Rifat Arya/ Mesîla Dil
  • Mîrza Ronî
  • Bedran DERE
  • Omer Dilsoz
  • Krîstîn Ozbey
  • Dilþêr Bêwar
  • Arjen Arî / Agirdank

Beþ

    • Nûçe
    • Nûçeyên Çandî
    • Serbest
    • Hevpeyvîn
    • Berhem
    • Çapemenî
    • Spor
    • Dinya
    • Aborî
    • Foto-Nûçe
    • Xêz
    • Nivîsênkarên Mêvan

 

    • Xêz
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAÞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • E-pirtuk
    • Covit-19
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
    • 2014: Hilbijartina Herêmî
    • 2015-sermawez-pusper: Dîsa Hilbijartina Giþtî
    • 2011, Hilbijartin
    • 2018-06-24: Hilbijartina Giþtî û Serokomarî
  • Facebook
  • Twitter
  • RSS

Copyright © 2005-2023 Diyarname