KEZEB ÞEWITÎ
Behlûl Zelal
Roja ku þîva me meqerne bû, dîlana me bû. Zik têr bûbûya jî, çav têr nedibû. Ji ber vê bû ku dema diya me meqerne datanî beroþa li ser sobê; piþtî wê bi dizîka me meqerne li beroþê zêde dikir.
Bav û ap, xal û kal bi yek carê zilamên gund diçûn binya xetê, diçûne karê qaçaxê. Pêncî- þêst kîlo bar li piþta xwe dikirin, xwediyên bêr pere didan wan, wan jî meqerne dikirîn ji zarok û zêçên xwe re. Çûn û hatina binê xetê çawa bû, me nedizanî. Tenê me dizanî ku qaçaxçî hatin, meqerne jî dihat. Gelek caran cendek jî hebûn li ser piþta hespan. Cendekê qaçaxçiyan yên ku bi guleyên cendermeyên nobedarên xetê hatibûn kuþtin. Carna jî bi mayînên xetê dihatin kuþtin zilamên gundê me. Em zarok bûn, lê yek bi yek me dizanî bê kî hatiye kuþtin. Ji ber ku sêwî diman zarokên wan û qoþxaneyên wan bêmeqerne.
Bav dimirin, zarok sêwî diman, li ber dîwaran.
Niha jî zarok tên kuþtin; li gundan, li bajaran, li çiya, li kolanan, li deþt û zozanan…
Zarok sêwî diman, niha jî bav bêzarok. Di temenê nûhatî de diçin yek bi yek, bavên wan yê sêwî bêzarok dimînin.
Bavê me diþewitandin duh, îro kezeba me diþewite. Em kezebþewitî ne, em kezebreþ in. Di germa havînî de bêav mane, di seqema zivistanî de bêagir, di vê dinyaya bêwîcdan de bêçare…
Ev çend sal in, çend sedsal? Bavên me, birayên me, xwiþkên me, zarokên me dimirin, kezeba me diþewite, lê dilê mirovan(!) naþewite… duh, pêr û îro jî wisan. Par, pêrar û îsal jî wisa.
Ugur, Abdullah, Enes, Mizgîn û Ceylan jî wisa.
Ceylan, Ceylana ku teqez diya te piþtî ku çav li wan çavên te yî xezalî kir û navê te danî Xezal, lê mxabin navê gelek zarokên wekî te ne bi zimanê we ye. Û ez dikarim sond bixwim, bi sonda bêfitû ku diya te nizanibû navê xezala ku te çavên xwe jê dizîbûn bi zimanê ku tu kuþtî Ceylan e.
Nola Ugurê ji Deþta Qoserê ku nehiþtin li ser sifreya diya xwe rûnê bi bavê xwe re çar heb zeytûnên Dêrika Çiyayê Mazî bixwe, Nola Enesê ku ji dê sêwî mabû nehiþtin biçe mala xaltiya xwe meqerneya xwe bixwe, nola Mizgînê, nola …….
Nehiþtin tu bigihêje meqerneya ku te ji dayika xwe xwestibû. Nehiþtin hûn bigihin siberoja xwe yê nediyar, dahatûya winda, nola rabirdûya bav û kalên xwe yê winda.
Were keça min, were Xezala çav xezal. Tu pir westiyabû, lowma diya te hate pêþiya te, tu hembêz kirî. Were, binêre, wa ye li wir hevalên te dilîzin, Ugur, Mizgîn, Evdile, Welat, Zozan, Enes….
Biçe bi wan re bilîze, ku meqerneya te pijî, ez ê gazî we bikim. Metirse, min têra we hamûyan meqerne pijandiye, dewê çêlekên ku tu çûbûyi ber wan jî heye, pîvazên Pasûrê, firingiyê Licokê jî. Ev sifre têrî hemû cîhanê dike, ji xeynî zaliman, ji bilî bêbavên çavsor, ji xeynî hovên dirûv mirov.
***
Nivîsên Behlûl Zelal ên ku di Diyarnameyê de hatine weþandin:
- Helwesta Azadiya Welat
- HAWAR E! ROÞAN E!
- Gaveke dîrokî û virnî
- Kewên Birçî
- Vegotina nivîskî û devok
- ROÞAN* CEJN** ÎD*** BAYRAM**** ÎDOÎBRÎXO*****
- Înce Memed Mir..!
- Welatek
- Masiyên Tî
- Helwesteke rasteqîn, pêwîst û derengmayî
- Komeleya Badek û zîziya dil