Diyarname
Hunermend Hekîm Sefkan li ser hunermendê mezin Mihemed Şêxo dibêje wî stran û muzika kurdî ji pesnê mezinên eşîran rizgar kir û xist xizmeta netewî. Di heman demê de Sefkan dibêje, "Mihemed Şêxo dibistanekî nerm lê tije hêrs bû." Vane gotinên Hekîm Sefkan ên li ser Mihemed Şêxo:
- Rola Mihemed Şêxo di nav muzîka kurdî de çi ye?
Ew di stran û melodiya kurdî de, dibistaneke tije hest e, bê çawa Cegerxwîn helbesta kurdî ji sofîtiyê rizgar kir û xist xizmeta netewî, ew jî wiha bû. Wî stran û muzika kurdî ji pesnê mezinên eşîran rizgar kir û xist xizmeta netewî. Ew dibistanekî nerm, lê tije hêrs bû.
- Giraniya stranên wî (ji aliyê naverok/gotin û muzîkê ve) çi ye?
Jixwe stranen wî giraniya wan, ji Omerê Lalê, Ûsivê Berazi bûn. Wan ji her kesî bêhtir M. Şexo û giyana wî nasdikirin. Naverokên tije, hêsan lê wiha jî giran hildibijart, wiha jî muzîka wî ku piraniya wê wî bi xwe çêdikir, ji dil derdiketin. Tu carî ji rengê xwe dernediket. Çi jî bigota wekî xwe digot, pir bi hostayî di dil û giyana mirovan de bi cih dikir. Wî her ji doza kurd re stra, naverokên stranên ku hildibijartin ji civaka kurd û êşa wî bûn, wiha jî muzîka wî, ji giyanê gel bû.
- Stranên wî bersiva îro jî didin yan na?
Em dibinin, îro çawa her kes stranen wî distrên, ev tê wê wateye ku wî ne tenê ji bo roja xwe stra, wî ji bo îro û ji bo sibê jî stra, hostayetiya wî jî di vir de ye.
- Mihemed Şêxo li rojavayê Kurdistanê li gundekî Qamişloyê hatiye dinê. Li parçeyeke din a kurdan bihata dinê dê çi biguheriya? Tesîra wê parçeyê çiqas li ser hebû? Yan jî em di vî warî de dikarin çi bibêjin?
Ez nikarim di wê der barê de tiştekî bêjim, lê ji xwe ew li wir hate dinê lê li Başûr bi azadî têkoşîn da, heya têkçûna şoreşa Berzanî, pişt re jî li Rojhilat bi cih bû, li wir jî zewicî, yanê ji xwe ew bû ji her parçeyî. Gelek Berhemen wi li Başûr û Rojhilat hatin tomarkirin.
- Ji bo xwedîlêderketina navê wî divê çi bê kirin? (Mînak wekî abîde, peyker yan tiştên din) Kurd bi têra xwe wî bibîr tînin yan na?
Berî her tiştî hemû kesên ku stranen wî dizinin û kirine malê xwe bila lêborîna xwe bixwazin, mafê wî lê vegerînin. Bi peykeran nirx nayên dayîn, ji xwe gelê kurd peykera wî di dilê xwe de çêkiriye, lê dive ew pir baş bê naskirin, heya berî çend salan jî, ji Amed û vir de kesî ew nasnedikir.
Di serî de PDK ku raste rast di nav refên wê de cih girtibû, pişt re jî têkoşîna bakur ku, wî jê re jî stra, divê hemû partî, rexistin û sazî, rojên bîranîna wî pêk bînin, navendên çandê bi navê wî vebin, gora wî ku, li Qamişloyê, ji hêla kurdên parçeyen din ve bêne ziyaretkirin. Heya niha tenê Rojavayî wî bibîr tînin, mixabin, di jiyana xwe de pir êş kişand, lê hindik tê zanîn, kurd deyndarên wî ne. Wî ji bo me gelek got, em pir hindik jê re dikin.
***
Nivîsên li ser Mihemed Şêxo:
-
- Mehmet Alti: M. Şêxo pêşengê kevneşopiya muzîka bajariyê ye
- Xelîl Xemgîn: M. Şêxo di afirandina hunerê sînor naskiriye
- Konê Reş: Dengê Mihemed Şêxo bû dermanê birînan
- Klîbek wî: Ay Lê Gulê