Cemil Oguz
Festîvala Fîlman a Stenbolê ku her sal navdarên sînemayê tîne Stenbolê vê carê navdareke ji qada nivîsê anî Stenbolê: Xwediya Xelata Nobelê ya Wêjeyê Annie Ernaux. Wê got, "Divê nivîskar bîrek ava bikin."
Nivîskar Annie Ernaux di sala 1940'î de li Fransayê hatiye dinê. Heta niha dor 20 roman û pirtûkên bîranînê nivîsandine. Di sala 2022'yan de Xelata Nobelê ya Wêjeyê girt. Li Tirkiyeyê romanên wê bi navên "Seneler", "Kurtaj", "Babamin Yeri", "Boş Dolaplar", "Yalin Tutku" ji bo tirkî hatine wergerandin û çapkirin.
JI BO BELGEFÎLM HAT STENBOLÊ
Di festîvalê de jî belgefîlmekî wê bi navê "LES ANNÉES SUPER-8/ Super-8 Yillari / Salên Super-8" hat nîşandayîn. Wê ligel kurê xwe David Ernaux-Briot ev belgefîlm saz kiriye. Li ser vê yekê festîvalê ew li Stenbolê kir mêvan. Çend roj berê hat ragihandin dê were lê ligel kesî hevpeyvînê nake, tenê dê derkeve pêşberî çapemeniyê. Û ev îro li The Marmara Otela li Taksîmê li dar ket.
'EZ QALA HESTÊN XWE DIKIM'
Ernaux li ser pirsên moderator û rojnamegeran hestên xwe anîn ziman. Wê qala şêweya nivîsa xwe kir û got, "Ez bi giştî qala hestan dikim. Hestên civakî. A rast qala hestên ku hêmayên civakî di nava xwe de dihebînim dikim. Li gor vê peyvan hildibijêrim. Qala rastiyê dikim, bi vê ve girêdayî me."
Qala pirtûka xwe ya bi navê "Şerm" kir û got, "Ez qala hesta şermê dikim. Ji derve ve zor li mirov dikin ku ev hest bikeve nav dilê mirov. Ev hesta ku ji derve ve didin mirov min kir ku di pirtûkên xwe de bînim ziman. Ji vê ez ketim rê, min kir ku civakê, dinyayê fêm bikim."
'PISÛLAYA ME ŞAŞ BÛBÛ'
Li ser pirseke li ser jiyana wê ya di dema pandemiyê de Ernaux got "Pisûalaya me şaş bûbû" û ev yek lê zêde kir, "Li Fransayê wekî her kesî di jiyana min de jî guherîn Çêbûn. Çalakiyên me yên rojane ji holê rabûbûn. Wekî em serî bitewînin, çi ferman dihat dayîn me dikir. Serdemeke serîtewandinê bû. Mirovan kir ku hindiktir însan bikevin bin bandora vê nexweşiyê. Mirovên ku berjewendiyên xwe derxistin pêş jî çêbûn lê li hemû dinyayê serîtewandinî çêbû. Ez vê demê wekî demeke îtîatkirin û qebûlkirina fermanan bi nav dikim."
BI BELGEFÎLM 'FÊMKIRINA SERDEMÊ'
Li ser pirsa belgefîlmê ku çêkiriye jî nivîskar Annie Ernaux wisa got, "Daxwaza fêmkirina vê serdemê bi min re hebû. Vê demê rewşa ku malbata min têde bû min anî ziman. Min qala rewşa ku malbata min di navê re derbas dibe, rewşa şikandina ku hêdî hêdî tê (qala veqetîna bi mêrê xwe re dike). Ligel vê di belgefîlm de rewşa dinyayê ya wê demê jî heye. Mînak rewşa Sovyetê. Ev belgefîlm ne tenê belgefîlmekî takekesane ye, tiştên giştî jî di nava xwe de dihebîne."
'AVAKIRINA BÎRÊ'
Nivîskar Ernaux diyar dike ku li Fransayê wekî nivîskareke siyasî dixuye lê di afirandina pirtûkên xwe de van esas digire: "Her nivîskar di hilberandina berheman de xwe li cihek dibîne. Pirsa huner û wêje dikare tevna civakî biguherîne? Ez bawer nakim mirov tiştek wisa bêje. Lê tiştê ku em hunermend bikin ev e, divê em bîra civakê ava bikin. Li ser pêdiviyê min nivîsî. Min hin tişt derxistin holê."
Ew dibêje "nivîskarî pêvajoyek e" û van lê zêde dike, "Di nav demê de diguhere. Ez dema dinivîsim di her paragrafê de difikirim, ev yek hestên min tîne ziman yan na? Ez her dixwazim wisa bim. Ne ku bi Xelata Nobelê derkevim pêş."
FERQA NIVÎSÎNA JINAN Û MÊRAN
Xwediya Nobelê Ernaux qala qedrê nivîsa mêran û ya jinan jî kir û got ku dema mêrek dinivîse zêde qedir didinê, lê dema jinek dinivîse qîmet nabîne û mînakên wisa da, "Di sedsala 19'an de li Fransayê jinan tenê ji bo zarokan nivîsandine. Ev rol dane wan. Jin li zarokan dinêrin, loma bila pirtûkan ji bo zarokan binivîsin. Di sedsala 20'î de ev hinek guherî ye. Di salên 1970'yan de jinan dest pê kiriye êdî li ser hestên xwe, jiyana xwe, bedena xwe jî nivîsîne. Min jî nivîsî. Ez jî ji vê nifşê me. Min ne tenê li ser kurtaja ku bi dizî min kiribû nivîsî, min li ser bedenê, li ser kîteyen wê nivîsî. Mêran dest daniye ser vê qadê. Wekî her tişt di destê wan de be. Dema ew dinivîsin wekî metnên wêjeyî tê hesibandin, lê dema jin dinivîse wisa nayê hesabê. Mêran hê bilind dibînin."
VEGOTINA ÇÎROKA JINEK Û ÇÎROKA CIVAKÎ
Belgefîlmê wê "Super-8 Yillari" li festîvalê hat nîşandayîn. Di salên destpêkê yên zewaca wê û mêrê wê de kamerayek dikirin û diçin ku dikişînin kamerayê. Piştî ku ew û mêrê xwe ji hev vediqetin, mêrê wê kamerayê dibe, lê tiştên ku kişandine dihêle. Piştî salan ew li van dîmenan dinêre. Kurê wê jê dixwaze metnek li ser van binivîse. Ew dinivîse, kurê wê jî wan dîmenan montaj dike. Bi vî awayî ew belgefîlm derdikeve holê. Di belgefîlm de ligel jiyana malbata wê, mînakên civakî jî hene. Mînak, dema diçin Albeniayê, rêveberiya Enver Xoce bi îdîaya "pesnê Ewropayê didin" kesên ji Ewropayê tên li plajan wan nagirin nava gel, ji bo tûristan cihek taybet vediqetînin. Ligel mînakên wisa, dîmenên burjuvazî, Sovyetê û hwd jî hene.
Piştî sohbeta ligel çapemeniyê nivîskar Annie Ernaux pirtûkên xwe îmze kirin.
Ji bo yên temaşe nekiribin: Belgefîlm 13 û 14'yê mehê hat nîşandayîn, 15'ê mehê jî saet 13.30 de li Kadikoy Sînematekê dê bê nîşandayîn. Nivîskar Annie Ernaux jî piştî nîşandayînê dê bersiva pirsên temaşevanan bide.
KUNYE:
NAV: SUPER-8 YILLARI
LES ANNÉES SUPER-8
THE SUPER 8 YEARS
Derhêner: Annie Ernaux, David Ernaux-Briot
Senaryo: Annie Ernaux
Derhênerê Dîmenê Philippe Ernaux
Vesazkirin: Clement Pinteaux
Muzîk Florencia Di Concilio
Sazkar: David Thion, Philippe Martin
FRANSA / 2022 / DCP / Renkgîn / 60 deqe /
Ziman: Fransızca; bi jêrnivîsa tirki û îngilîzî
Di pirsa dawî de kurê Annie Ernaux û derhênerê belgefîlmî David Ernaux-Briot ji derket ser dikê û bersiva pirsa li ser belgefîlm da.
Dîmeneke ji belgefîlmê "LES ANNÉES SUPER-8"
**
Nûçeyên Eleqedar:
- Niha dor dora fîlmên derhênerên kurd e
- Ji qada navneteweyî 9 belgefîlmên festîvalê
- Bername eşkere bû: Festîval bi ser 150 re fîlman pêşkêş dike
- Serketiyên Berlînaleyê tên Stenbolê
- Fîlmên William Friedkin tên Stenbolê
- Ewê serketiyê Xelata Seyfi Teoman diyar bikin
- 'İntikam Melegi – Kadin Hamlet' tê nûkirin
- Xelatgirên Xelata Rûmetê ya Sînemayê diyar bûn
- Juriya Pêşbaziya Neteweyî û Pêşbaziya Seyfi Teoman diyar bû
- Juriya Pêşbaziya Kurtefîlman diyar bû
- Festîvala Stenbolê li benda fîlman e
***
Bi şertê nîşandayîna çavkaniyê her kes dikare nûçe, nivîs û fotoyên Diyarnameyê bikar bîne. Bêyî nîşandayîna çavkaniyê bikaranîna nûçe, nivîs û fotoyên Diyarnameyê qedexe ye.
***
- Malper: http://diyarname.com
- Twitter: https://twitter.com/diyarname1
- Facebook: http://facebook.com/diyarname
- Mail: diyarname@diyarname.com