Omer Faruk Baran 

‘’Rûken be, bila ewr biçin.’’  Ev gotin bi kurmancî û tercûme belkî di serî de bi serê xwe nikanibe sînyalekê bide bîra me û belkî mehneyekê, metaforekê çêneke li pêş çavan, lê gava ez bi tirkî di ser forma orîjînal re bêjim ‘’Gulumse, bulutlar gitsin’’ bo kesên guh dabin ser dengê Sezen Aksu ewê bi bişirîneke şêrîn ê jan têde ji qelşên zemanê çûyî çend xatira werin xwe bidin ser bîran. ‘’Gulumse’’ (Bikene), strana Sezen Aksu ku di sala 1991’ê de navê xwe daye albumeke wê,  ‘’gulumse’’, şiîra şair û siyasetmedar Kemal Burkay ku wî di sala 1963’yan de, di 26 saliya xwe de nivîsiye.

Eger mirov ji qelema Kemal Burkay ya sala 1963’yan bi rê bikeve û were dengê Sezen Aksu yê sala 1991’ê û ji wir jî berê xwe bide çav û guhên me yên dema me, ewê eşkere serketineke muzîkal xwe raber bike. Lê gava di meseleyê de tirk hebin ku gava kurdbûnê dibînîn kurdan nabînin û kurd hebin ku kurdan di erdê didin, ewê serketina muzîkal di guzergaheke gîrîft bikeve û bi bayê sansur û çongşikandinan bêîtîbar bimîne.

Şiîra Kemal Burkay di sala 1964’an de berê bala Ceyhun Atuf Kansu kişandiye. Piştî ku Kansu di Kovara Varlikê de di ser ‘’Gulumse’’yê re gotiye şiîra Kemal Burkay di şiîra tirkî de ‘’silaveke teze’’ ye Şukran Kurdakul û Behçet Necatigil jî ser şiîra Burkay yek du gotin kirine û Cemal Süreya jî ser şiîrên wî bi hûrî, bi detay nivîsîye. Bes Kemal Burkay di roportajeke dirêj ya sala 2006’an de dibêje derdora şiîra modern ya tirkî ji ber sekna wî ya siyasî ya nêzî kurdan pir guh û cih nedaye wî. Belkî ji ber sebebeke wê seknê ye, Cemal û Kemal, ku her du jî ji Dêrsimê ne, li Enqerê tim li hev rast dihatine, lê li ser nigan silaveke bi serê zimên û hew, tu carî samîmî nebûne.

 ‘’Gulumse’’ ya Kemal Burkay bi besteya Arto Tunçboyaciyan bûye strana Sezen Aksu. Burkay di wê roportaja dirêj de dibêje ‘’Ne îzin ne erêna, piştî stran hatibû gotin ez pê hisiyam’’ lê diyar dike ku ew li ber vê rewşê neketiye, çinku bi wê stranê xelk û alem bi şiîra wî hisiyane û ambargoya li ser wî rabûye.

Di sala 2002yan de, Sezen Aksu di bernamaya Newrozê de li Dîyarbekir derket pêş bi sed hezaran însan. Dîmenên li ser Youtubeê raber dikin ku sanatçiya bi leqeba ‘’Minik Serçe’’, ku meriv bi kurmancî kane bêje ‘’Çûçika Çûçan’’, bi çepikan tê ser sahneyê, bûseyekê datîne ser çeçê xwe yê çepê, wê bi heyraniyeke hez têde difirîne milet, mîkrofonê dixe destê xwe û bi jesteke ji dil, dest bi stranê dike: ‘’Gulumse, bulutlar gitsin..’’

Kemal Burkay yê wan çaxan li welatê xurbetê ye, dibêje ‘’Min Newroza wê salê ji Med TV’yê temaşe dikir, gava Sezen Aksu hate ser sahneyê û dest bi gotina ‘Gulumse’yê kir, wê kanalê deng birî.''

Bi refleksên rojnamegeriyê helbet me dixwest em di arşîva Med(ya) TV’yê kevin û vê îdîayê yan piştrast bikin yan jî pûç bikin, lê tevî ew qas lêgerîn û lêkolîn jî me deng û dîmenên wê rojê yên Med(ya) TV’yê bi dest nexistin. Loma heqê cewabdana Med(ya) TVyê di dîrokê de veşartî, em bi gotina Kemal Burkay dewam bikin.

Burkay dibêje ‘’Fraksiyon bûne felaketa kurdan’’ û bi dilekî şikestî dide zanîn ku ew ên partîperest ne tenê dijî fikrên siyasî ne, lê dijî şair û şiîran jî çi ji dest wan tê dikin. Li ser vê dijmîniyê jî bi ‘’Mamak Turkusu’’yê, ku ew jî şiîra wî ye, meseleyeke gelekî, xeylî, pir û pir enteresan dibêje Kemal Burkay. Bi gotina Burkay, Koma Yeni Turku li Berlîna Almanya ser dawetê çûye festîvaleke kurdan. Li Berlînê festîvaleke kurdan.. Tenê ji vê gotinê meriv kane slogana sereke ya sê-kelîmeyî ya bi “bijî”yê dest pê dike texmîn bike. Baqilekî ji komê, Koma Yeni Turku, bo rîtma sloganan bade ser çepikên xurt bi tirkî dibêje ‘’Niha jî em şiîreke şairekî kurd, şiîreke Kemal Burkay dibêjin..’’ Lê tavilê li şûna çepikan, li ser hev ''yûûûûû, yûûûûûû, yûûûûûû'' tê ku meriv mîna sloganê kane wê şoka wê kêliya komê jî texmîn bike.

Şok û kom û texmîn li şûna xwe, em vegerin ser ‘’Gulumse’’yê. Kemal Burkay bo pisîka meşhûr ya di wê şiîrê de dibêje ‘’nîşaneke eşqê’’ ye, bo ‘’Akdeniz’’ê jî dibêje ‘’Li hêla me hewa sert bû, tim berf û baran, pûk û serma. Av û hewaya Behra Sipî germ e, ro û tebîeteke germ tîne bîra min’’ ‘’Gulumse’’yê îro ro bi mîlyonan kes bi dengê Sezen Aksuyê ji albuma sala 1991’ê dizanin. Lê hîn pir berî wê, di sala 1987’an de Rahmi Saltuk ew şiîr kiriye straneke albuma bi navê ''Hadi Gulumse''. Kemal Burkay, di sala 1988’an de ‘’Gulumse’’ bi navê ‘’Rûken Be’’ wergerandiye û xistiye kitabeke xwe. ‘’wekî birçî me, ji dayik xeyîdîme / bajar hemû ji min xeyîdîye / pisîkek min jî tune, nizam fêm dikî? / av û hewa diguhere, dibe Behra Sipî, rûken be.’’ Ne meqamekî din, ne jî tercûmeya şair bi xwe, tu ne mîna dengê Sezen Aksu ne ku bi qêrîna wê re çi bigir dil bi bajaran dikeve, bajar dixeyidin.

Jêder:

Burkay, Kemal: Şi”irên Kurdî - Giştî, Weşanên Wakfa Riya Azadî, 2022

Kaya, Umit: Bir Gulu Buyutmek, Ozgurluk Vakfi Yayinları, 2017

**

Nivîsên din ên Omer Faruk Baran ên ku di Diyarnameyê de hatine weşandin:

- Silêmanî, Dengekî Dawidî, Stranên Edip Karahan 

-  Manaya Bilibendê û Çend Sirên Kurdish Mashup 2019

- Bila kes netirse, Xwedê jî gotiye ''Min Dît''! 

- Meşa Siya Şevê