Ez, yekî Tepî û yekî Girikî
Feratê Dengizî
Êdî dabû qirika min.
Her sibe ku ez þiyar dibûm û min li dora xwe dinêrî, ji qawîþa çil kesî encax sê-çar kesan serî radikir.
Bi veþartina meytan, taqet di çokên min de nemabû.
Li Mûþê min leþkerî dikir, Herba Ûris, yanî Herba Cîhanê nû qediyabû, li her derê tevlihevî, ne bes bû îja xela derketibû. Birçîbûnê mirov kiribûn mîna heywanan, bi giha xwedîdibûn. Her der bi bêhna meytan genî bûbû. Ên dijiyan jî hestî û çerm…
Êþa Mûþê wekî agirê ku bi pirêza keve belav bûbû, ne zarok dihiþt, ne kal, ne jin ne mêr…
Ê min pereyên min hebûn û min nanê leþkeriyê nedixwar, dikanek pîsik li navenda Mûþê, li binya kaniyê, kaniya meydanê ya serê kaþ hebû, min diçû nan, helaw, zeytûn û tiþtên wisa dikirî, jixwe tiþtekî din zêde tune bû. Leþker, bi Êþa Mûþê qir dibûn.
Em sê kes bûn; ez, yekî Tepî, Tepa Barava û yekî Girikî, Girkê Izêr. Em welatiyê hev bûn. Piþtî ku Dewleta Osmanî bi bin ket, rê û dirba leþkeriyê jî nemabû. Ya rast rev bû. Yan jî jiyan xelasî, em ê ji mirinê xelas bibûna, lê ew jî þans bû, lêhatin bû. Lewra rê jî xetere bû, talûka rusan û ermeniyan, artêþa dewletê jî qaçax digirtin û ceza jî îdam... Tevayê rêbihuran girtî bûn, Geliyê Bedlîsê jî di destê ermeniyan de bû, ku em çolbir bigihata Silîva, selametî bû, me yê xwe bigihanda çiyayê jêr, herêma xwe, herêma Surgiçiyan a Mêrdînê. Serhed di bin piyên biyaniyan de… Werhasil çûyîn hebikî ji mayînê maqultir bû, lewra mayîn, radestiya Êþa Mûþê bû û talî jî mirin!
Me ya xwe kir yek û þevekê lingo bi qurban, me berê xwe dan Baþûrê Mûþê û meþ… nizanim çend þev û rojan em meþiyan. Me newêribû herê þêniyan, ji ser gund û mezreyan me xwe dida alî. Lewra xelkê qaçax digirtin radestî dewletê dikirin, carinan jî ji bo çakêtekî wan an jî qaput an gîzmeyekê ew dikuþtin. Xwarina ku me bi xwe re anîbû, her çiqasî me bi hesab dixwar jî, qediya, çoqên me þikestibûn. Me tu der jî nasnedikir. Em hatin, hatin, hatin, ji dûr ve çemek xuya bû, me xwe ji gir berda, li ser çem pirek hebû, me xwe li pirê girt. Berî ku em bigihên pirê, hê em dûrî pirê ne, ji pêþ çend kes dihatin, cilên leþkeriyê li wan bûn. Em tirsiyan, çekên me jî nîn in. Nêzîkî li me kirin, serbazek û çend leþkerên dewletê, ew jî bêhal bûn. Me rast got; em reviyane… Me qala Êþa Mûþê, mirin, birçîtî û belengaziyê kir, canê me tijê spî û kêç bûn, ji ber devlêkirina spiyan kortik di canê me de çêbûbûn, qirik û stûyê me herifin, spî li ser bestika me direqisîn… hêstir ji çavên serbaz hatin xwarê. Serbaz got, pir di destê ermeniyan de ye, gundik li wî aliyî heye, keyayê wê baþ e. Xwe li mala keyê, mala muxtêr bigirin, belkî hûn xelas bin, we hay jixwe hebe, de herin hûn serbest in û ji rewþa xwe hayîdar bin, Xwedê bi we re be!
Em dimeþin, lê çi meþ û çi hal…
Me nêzîkî li pirê kir, bi tirs li derdorê nêrî, tu kes nedixuya. Bi xof û heft bela em di ser pirê re derbasbûn, lê çok li me þikestin. Ling li me difisiya.
Piþt çeng gavan hevalê me yê Tepî kete erdê, bangî min kir;
- Ha Kemalê Dengizî, lawo ez mirim, heqê xwe helal bikin, lê ku hûn filitîn seriyekî bidin mala me. Hal hewalê min bibêjin… Min veþêrin, li van çolan nehêlin!
- Ka hêviya xwe nebire, em ê herin gund û li te vegerin.
- Ca, nizanim…
- ??!!
Nizanim bi çi halî me xwe gihand gund, þev tarî bû, me li mala keyê pirsî, hinekan berê me dan mala wî. Camêr pir hurmet da me, got herin odeya me ya jorîn, cilên xwe jixwe bikin û bavêjin derve. Bila spî û kêç li malê belav nebin. Av û serþok heye, xwe baþ biþon û têkevin nav livînan. Em ê cilan serê sibehê bidin we.
Hal di me nemaye. Em man þilftazî, me pêþî ji hev fedî kir, lê na rewþ ne ya fediyê bû. Hiþê min çû zarokiyê; me bi lîstika “Kilor û Tas” dilîst. Lîstika du kesan bû. Yê ku dest bida serê hevalê xwe, digot “kilor” û direviya. Ew dima heram, wî jî dida pey ê din, bera didayê, ku fersend didît îja wî ew kilor dikir û ew dima “tas” yanî helal dibû. Lîstikê wisa didomand. Paþê me hev “tas” dikir, yanî em helal dibûn û lîstik diqediya. Rewþa min û hevalê min jî wisa. Bi dor me xwe þûþt û bi bêmecalî yan jî helalî(!) xwe avêt nav livînan, me xwe xist bin mitêlê. Xwedêgiravî spiyên me çûn em man paqij, ma jixwe em çerm, çermkî kijilî bûn. Bêhnek din deng ji derî hat. Min lihêf-çi lihêf çi hal, te tayek jê bikiþanda ew ê hezar pîne jê biketa- li xwe pêçand, derî vekir. Du tas mehira ceh dan min û gotin hêdî hêdî bixwin. Me ew mehîra ceh bê nan hêdî hêdî xwar an jî vexwar. Ji me re wekî ava heyatê hat, wekî ku ji nû de rih berdin bedena me. Xwarina me wekî îbadetê bû. Me wekî ku îbadet bikin ew mehîra ceh bi bêdengî û hurmetek giranbuha û xweþahengî xwar, me qet êrîþî mafê hev jî nekir. Paþê du tasên din. Hebikî rih hat me. Hê hevalê me hat bîra me her duyan. Me ji keyê re got, wî got; de heta sibê Xwedê mezin e.
Bû sibê, tu nabêjî heta sibê cilên me di distan de kelandine, spî kuþtine û ziwa kirine, cil avêtin ser me û me dîsa mehira ceh xwar û me çû hevalê xwe yê bêmecal anî. Camêr ew jî mîna me têr û paqij kir, ê Tepî jî hat ser xwe. Du-sê rojan wisa em xwedî kirin. Paþê cend nanên ceh dan me, rê ji me re zelal kir û got; nanên xwe ziwa nexwin, ew ê qirika we biçire, nan nerm bikin û hêdî hêdî bixwin.
Em bi xêra wî camêrî filitîn û nemirin.
Bi rewþek riswa û heft bela me xwe gihand malê.
Paþê em man qaçaxê leþkeriyê.
Jiyanê bi teþqele, xizanî, bêçaretî, neyartî û birçîtiye dewam kir.
Piþtî çand salan em hatin ser xwe.
Qaçaxiya min ê leþkeriyê dewam kir.
Jiyan bi rewþeke dinê herikî…
03.05.2019, Delavê Dengiza
mamosteaydin@hotmail.com
***
Nivîsên Feratê Dengizî yên ku berê di Diyarnameyê de hatine weþandin:- Þeh û Eynik / Zemariya Îdê
- BIXALETÎ
- Tov û Berxwedan
- QADIRO
- Hecî Þerîfa
- Ji Dengiza, Mirin
- Ez kî me!
-
**

Ji bo vexwendnameyan malpera ku hûn serî lê bidin: http://www.davetiyeonline.net/
Bi sedan cureyên vexwendnameyan li benda we ne.
Bi her zimanî em dikarin ji bo we vexwendnameyan amade bikin.
Navnîþan:
Yýldýztabya Alibeyköy Cad.No: 156, Alibeyköy Eyüp-Ýstanbul
Telefon: 0212 -6266455
info@davetiyeonline.net