Fergîn Melîk Aykoç
Perspektîf pirtûka dersên zimanê Kurdî (Kurmancî) ya ji bo qursên pêşketî ye û berhemeke perwerdeya mezinan e. Şagirt dikanin di qursa sisyan de bi vê berhemê Kurdiya xwe di asteke bilind de li pêş bixin. Qursên bi vê pirtûka bên dayîn, di bingehê xwe de takabûlê normên ewropî yê ziman „C1“ dike. Ango yekê di qursa vê berhemê re derbaz be, dikane hîndekarî û wergerîyê jî bike. Ev berhema hêja bi hêla Înstîtûta Kurdî ji bo lêkolîn û zanist ya niha li Hagenê ye, hatiye weşandin. Ev pirtûka nav perspektîf bi destê mamosteyê hêja, xebatkêrê bê westan, perspektîfa kemilandina kesayetiyê, ciwanê heftêsalî Kekê Fevzî Ozmen hatiye amadekirin. Pirtûka perspektîf li ser kaxizê ji hevîrê yekem hatî çapkirin, bi tevahî rengîn e. Li gel wê; bi grafîk û tabeleyên bi pisporî hatiye dewlemendkirin, her beşê rêzmana Kurdî bi hêsanî dide fêrkirin.
Kekê Fevzî kedkarekî zimanê Kurdî ye. Li pey hezkiriyê zimanhezan rêzdar Jîr Dilovanê ku mîna navê xwe jîr, bi dil û can e, di nava kar û barê xizmeta ziman de krîza dil derbes kir, derfetên rêzdar Jîr nema (hê jî hêviya me heye ku ew rojekê vegere nava me), Kekê Fevzî bi dil û can ev ala pîroz ya Jîr bilindkiribû, wergirt. Bi salan e ku ew bê westan, bê dijwariya salên xwe yên Pîrî qursên zimanê Kurdî bi rêve dibe. Ev berhem jî encama van qursan e. Ango berhema Perspektîf di pratîkê de jî hatiye ceribandin. Kekê Fevzî li gel vê erkê pîroz, redekteya gelek berhemên şehîdan jî wergirtiye.
Hêja Fevzî Ozmen di pêşgotina pirtûka Persprktîfê de li ser naveroka berhemê vê agahiya berfireh dide xwenêr û bikaranêran: „Ev pirtûk ji neh waneyan pêk tê. Hemû hêmanên ziman yên wek, „navdêr, cînav, lêker, rengdêr, daçek, hoker û gihanek“ tê de ich digirin. Di waneyan de hemû hêman bi hev re tên meşandin. Li gel vegotinê rêzik û rêbazên rêzimanî, hemû mijar bi mînakên têr û tijî hatine dewlemendkirin, bi alîkariya mînakan û pêhîniyan jî mijar xurtir dibin. Di encama her waneyekê de, ji bo ku şagirt serwextir bibin, kurteazmûnek ich digire..
Perspektîf bi naverokeke tabeleyî ya bi rêk û pêk û rengîn dest pê dike. Li pey wê pêşgotineke berfirehiya bi agahiyên li ser amadekirina berhemê û bikaranîna wê cîh digire. Mamosteyê hêja navê kesayetiyên di amadekariya berhemê de bûnin alîkar wî jî, bi sipasiyên xwe bi bîr aniye.
Hima li dûv wê tabeleya peyv û serenavên kurtkirî heye. Rêzdar Fevzî agahiya giştî ya li ser ziman û komên zimanên cihanê jî ji bîr nekiriye, dabeşbûna wan li ser kom û zimanan bi tabeleyên girafîkî pêşkêşê me dike.
Berê waneyên dersê dest pê bike, careke din bi tabele û tîpên rengîn ABCeya zimanê Kurdî tîne bîra me. Pişt wan jî waneya yekem dest pê dike. Di dawiya berhemê de jî hemû çavkaniyên ji bo vê xebatê sûd jê wergirtiye rêzkiriye.
Li ser beşên berhemê jî di pêşgotinê de vê agahiyê dide: „a) beşa waneyan: Rêziman, mînak û pêhînî. b) Bersivdanka pêhîniyan. c) Xwendin: Wêjeya Kurdî ya klasîk û nûjen. d) Tablo, ferhengokên têgînên rêzimanî û lêkeran.“
Waneyên dersê wiha avakiriye: Berê metna xwendinê tê dayîn. Di her metnê de demên kesandina lêkeran heye, ev tên şirovekirin û zelalkirin. Ji bo ku wane, yan jî metna hatî dayên bêt fêmkirin, gelek pêhînî hatine rêzkirin. Li pey wê cînavên di metnê de hatiye bikaranîn û erkên cinavan tê vekirin. Li pey wan jî hêmanên rêzimanê yên di metnêde hatine bicihkirin yek bi yek tên vekirin bi mînakat tê xurtkirin û şirovekirin. Di encamê de pirsên ji bo azmûnê hatine amadekirin.
Nasnameya berhemê:
Nav: Perspektîf (Dersên Rêzimana Kurdî (Kurmancî)
Amadekar: Fevzî Özmen
Berg: Zemînê bergê perspektîfê şîneke vekiriye, li jor koşê rastî navê niviskar di nava zerê kayî de hatiye nivisandin. Li pêş tirîjen rojê yên sor navê perspektîfê kesk hatiye nivisandin. Li jêr jî remz û navê Înstîtûtê heye.
Weşan: Îstîtûta Kurdî ji bo lêkolîn û zanist
Çapa yekem: Nîsan 2013 Almanya; Berhem 450 rûpel e.
Navnîşana xwestinê: Îstîtûta Kurdî Hagen û Mezopotamiya Verlag.
04.07.2014, Ozgur Polîtîka