Diyarname
Hikumetên dewleta Tirkiyeyê heba bibêje ev 40 sal in dikin ku Heskîfê têk bibin. Hezkiriyên Heskîfê jî bi heman awayî her dikin xwedî li bajarê dîrokî derên. Heta niha gelek nivîs li ser Heskîfê hatin nivîsandin, gelek pirtûk hatin derxistir, gelek rapor hatin amade kirin. Vê carê kovara "Aktuel Arkeolojî" berê xwe da Heskîfê. Kovarê hejmara xwe ya rezber-kewçêra 2016'an ku hejmara 53'yan e taybet ji bo Heskîfê veqetand. Di bergê de Heskîf û dosyaya kovarê wisa hatiye pêşkêş kirin; "Heskîfê di şerê hebûn û nebûnê de, berî bibe dereng em biparêzin."
Ji serî heta dawî kovar bi wêne û nivîsên li ser Heskîfê hatiye xemilandin. Edîtorê kovarê Murat Nagiş wisa gotiye, "Em hemû dikin ku nîşan bidin ev projeya 'bendavê' projeyeke gelek şaş e û divê gavek zûtir ji projeyê bi paş ve gav biavêjin."
Dîroka Heskîfê digihîje 12 hezar salî, gelek şaristanî li vê derê bi cih bûne, şopa xwe hiştine. Li welatên wekî Ewropayê cihên wisa baş têne parastin, bi dinyayê didin nasîn û tenê bi tûrîstên tên wê derê ew der li ser piyan dimîne û bandoreke erênî li tûrîzma welat jî dike. Lê li welatên paşdemayî yên wekî Tirkiyeyê cihên wisa dixin bin lingan, têkçûna cihên wisa ne di xema wan de ye. Heskîf jî bi vî awayî. Ji salên 1980'yî ve heta niha gelek hikumet hatin û çûn, hemûyan ev projeya Bendava Ilisû dom kirin, her yek kevirek danî ser. Û hikumeta niha ya Tirkiyeyê hê zêdetir lez daye projeyê û dixwaze gavek zûtir bendavê çêbike.
Û kovara Aktuel Arkeolojî bi amadekirina hejmarek wisa taybet re bersiv da ye. Ji nav nîsan yek jê wisa dibêje, "Sadiqbûna me ya bi kokên xwe re zor li me dike ku em xwedî li Heskîf û Dîcleyê derên." Yek ji nivîsên din jî vê xalê derdixe pêş: "Dema Bendava Ilisû temam bibe Heskîfê ku xwedî dîroka 12 hezar salî ye û bi sedan qadên çand û arkelojî dê têk herin."
Ket nav lîsteya berhemên di bin talûkeyê de
Weqfa Pêşxistina Zanîna Çandê û Koma Matters a Heskîfê bi hev re serî lê da, di encama vê de di meha gelawêja 2015'an de Heskîf ket nava lîsteya 7 Berhemên Çandî yên di Bin Talûkeya Mezin a Ewropa Nostrayê.
Vane hin notên ji kovarê:
Yekem cihê lêmayînê
11 hezar û 500 sal berê ji ber kişwera guncav li vir jiyanê dest pê kiriye, bi vê Heskîf li Hewzeya Dîcleya Jorîn yek ji gundên lê jiyan çêbûye ye.
Bênder
Hin hoyuk û cihên jiyana mirovan ên li qeraxa çemên Firat û Dîcleyê nîşan didin ku ew der ji bo bar birin û anîna ser behrê wekî bênder hatiye bikaranîn.
Şikeft
Şikeftên Heskîfê hebûna çand û dîrokek kûr nîşan didin. Ev hebûn bingeha çanda Hisnî çêdikin.
Tirs
Gelê Heskîfê ev 40 sal in bi tirsa Projeya Bendava Ilisû dê rojek xaniyên wan noqav bikin û sedî 80'yê bajêr têk bibe dijîn