• Nûçe
  • Nûçeyên Çandî
  • Serbest
  • Hevpeyvîn
  • Berhem
  • Çapemenî
  • Spor
  • Dinya
  • Ên Din
    • Aborî
    • Nivîsênkarên Mêvan
    • Portreya Mehê
    • Foto-Nûçe
    • Xêz
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAÞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • Çend gotin
    • E-pirtuk
    • Spot
    • Deqeya Dawî
    • Covit-19
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
    • 2015-sermawez-pusper: Dîsa Hilbijartina Giþtî
    • 2014: Hilbijartina Herêmî
    • 2018-06-24: Hilbijartina Giþtî û Serokomarî
    • 2011, Hilbijartin
    • 2010, REFERANDÛM
    • 2009, Hilbijartina Herêmî
    • EURO 2016
    • EURO 2020
    • Kûpaya Cîhanê 2010
    • Kûpaya Cîhanê 2014
    • Kûpaya Cîhanê 2018
    • Kûpaya Cîhanê 2022
  • Rûpela Pêþî
  • Serbest

Helwesteke rasteqîn, pêwîst û derengmayî

Dîrok : 06 09 2008 | Beþ :

Serbest

 

Behlûl Zelal

Rastiyeke gelemperî heye, “Maf nayê dayîn, tê standin.” Rêbazên mafstandinê jî cure cure ne. Ji rê û rêbazên tundî yên biçek û heta têkoþîna  serkêþiya sivîl. Rastiyeke din a serketinê, domdariya dozê ye ango di têkoþînê de heter kirin e. Bi awayeke din, kevir ne bi hêza avê lê bi domdariya herikînê qul dibe. Dîrok jî rastiyekê diyarî me kiriye ku mafê ku tê xwestin bi bikaranînê bi dest dikeve.
Gelê kurd jî bi salan e, ji bo mafê bikaranîna zimanê xwe têdikoþe. Newal û çiya, deþt û daristan ji berdêlên kurdan re þahid in. Rûpelên dîrokê bi trajediya kurdan têr tije ye. Û mastereya bi tenê ye gelo kurd, li ser riwê cîhanê yê ku mafê xwe yê neteweyî nikare bikar bîne. Nîmûneya herî tenê ye zimanê kurdî yê qedexekirî. Yê li ber lingan diçe... Ev pêvajo jî roj bi roj windabûna zimanê kurdî nêzîk dike. Bila tu kes xwe naxapîne. Heke du nifþ (kal û navsere) zimanê xwe zanibin jî (ne ku bikar tînin), du nivþên nû-ciwan (ne ku bikar naynin) zimanê xwe nizanin. Ev yek dê bigihe ku derê gelo?
Tê zanîn ku îro kesên ku bi zîzî ji bo zimanê xwe tevdigerin, girtî ne. Yên dizanin zimanê xwe bikar tînin, yên nizanin jî hewl didin ku fêr bibin. Axaftina girtiyan a bi kurdî, di hevdîtinan de, di telefonê de, di ragihandina nivîskî de, tê astengkirin. Her cure pêkutî li girtiyên ku bi kurdî diaxivin têne kirin. Li ser vê yekê, girtiyên di girtîgehan de, biryareke dîrokî dane ku ew dê di her þert û mercî de û li her qadê tenê zimanê xwe (kurdî) bikar bînin.
Li gorî ramana min ev helwest (çalakî) bi qasî ku pêwîst, girîng, birûmet be ew qasî jî derengmayî ye. Ev pêngav dikare mezin bibe, fireh bibe, geþ bibe. Bi piþtgiriya hêlên sivîl, bi tevlîbûna gel a girseyî, dikare bi ser keve. Ku gel bi girseyî, ji bilî qadên sivîl, li qadên fermî jî nola daîreyên dûgelê biheter zimanê xwe bikar bînin, wekî ku qet zimanekî din nizanibin; dê hingê tu hêz nikare pêþî li ber bikaranîn û geþbûna zimanê kurdî bigire. Ji bo serkêþiya sivîl mastereya herî rasteqîn e.
Ku bidesxinek bi vî rengî pêk hat hingê, dê pêþî li ber perwerdehiya bi zimanê kurdî jî vebe. Jixwe her kes dizane ku ji bo zimanekî, perwerdehî hêmaneke jêneger e. Bêyî perwerdehiyê, bêyî ku zikê mirovan bi wî zimanî têr bixwe, her tiþt vala ye. Wekî din mirov dê ji bo çi û bi çi mebestê zimanê ku dê ji wan re bi tu awayî lazim nebe fêr bibin? Lewma divê xemxûrê zimanê kurdî, li vê pengavê xwedî derkevin û bi her awayî dewlemend û xurt bikin.

b.zelal@mynet.com

 

 

Hûn dikarin li van jî binêrin

Mizgîn Can behsa Qedrîcan dike: Bavê min bi me te tirkî xeber dida

Mizgîn Can behsa Qedrîcan dike: Bavê...

04 07 2022

Ji 'Qemerê' sê helbest

Ji 'Qemerê' sê helbest

28 06 2022

Silêmanî, Dengekî Dawidî, Stranên Edip Karahan

Silêmanî, Dengekî Dawidî, Stranên Edip...

22 06 2022

Eþq û êþên Kurdistanê di

Eþq û êþên Kurdistanê di "dîwana þermê"...

20 06 2022

Ev jî hene

Ji 'Qemerê' sê helbest

Ji 'Qemerê' sê helbest

28 06 2022

Mesela 'diziya berheman' û hevreþkirin

Mesela 'diziya berheman' û hevreþkirin

01 07 2016

 Mêrga Ku Digirî* Ango Çîroka Elenî

Mêrga Ku Digirî* Ango Çîroka Elenî

27 07 2018

Divê armanceke pêþbaziyan ‘Gengeþî’ hebe

Divê armanceke pêþbaziyan ‘Gengeþî’ hebe

10 12 2008

Nameya min e ji bo Pitik Deran

Nameya min e ji bo Pitik Deran

22 04 2018

Nivîsên Nû

Mîrza Ronî

Qurmîcik

Mîrza Ronî

Çorê ARDA

HÎÇ, Matematîk û Helbest

Çorê ARDA

Cemil Oguz

‘Her tiþt xweþ e’?

Cemil Oguz

Çorê ARDA

Redkirina deftereke modern

Çorê ARDA

Cemîl Andok

Dêsê ma, sînorê þarî

Cemîl Andok

Salname

HERE JOR

Diyarname

  • Derbarê Diyarnameyê de
  • Yên piþtgirî didin Diyarnameyê
  • Agahiyên ji bo nûçeyan
  • Bikaranîna Diyarnameyê
  • Têkilî-Contact-Ýletiþim

Nivîskar

  • Cemil Oguz
  • Helîm YÛSIV
  • Cemîl Andok
  • Çorê ARDA
  • Þêxo Fîlîk
  • Cîhan ROJ
  • Zekî OZMEN
  • Hekîm Sefkan / Tava Heyvê
  • yeqîn h.
  • Kazim Polat
  • Welat Dilken
  • Bedran DERE
  • Omer Dilsoz
  • Mîrza Ronî
  • Krîstîn Ozbey
  • Dilþêr Bêwar
  • Arjen Arî / Agirdank

Beþ

    • Nûçe
    • Nûçeyên Çandî
    • Serbest
    • Hevpeyvîn
    • Berhem
    • Çapemenî
    • Spor
    • Dinya
    • Aborî
    • Foto-Nûçe
    • Xêz
    • Nivîsênkarên Mêvan

 

    • Portreya Mehê
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAÞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • Çend gotin
    • E-pirtuk
    • Spot
    • Deqeya Dawî
    • Covit-19
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
    • 2015-sermawez-pusper: Dîsa Hilbijartina Giþtî
  • Facebook
  • Twitter
  • RSS

Copyright © 2005-2022 Diyarname