Silav, gulav û kulav, kurdino, merdino, derdino, kêfa we hol e ? (di zazakî de peyva herî bi min xweÅŸ tê hol e). Zanim, dinya xera bibe jî hûn teslîmê derda nabin û dijmina bi kenê xwe diteqînin. Efferim ji we re, 100 puan û goÅŸt û birinc. Ez ê îro ji we re qala bircan bikim. Lê ne Birca ZembîlfiroÅŸ, ne Birca Belek, ne Bircên Amedê û hwd. Bila sitranbêj û dîrokzan qala wan bikin. Ez ê qala bircên ku van salên dawî di nav me kurdan de jî bûne mode bikim.
Astrolojî tiÅŸtek ecêb e yabo. Mînak; Yek diçe kevirekî li nava serê yekî dixe û diÅŸkêne. Astrolog dibêjin vê mehê bêhna satilê/ga/masî… piçekî teng e, wexta ku Merkur û Jupîter bi hev dikevin normal e ku tiÅŸtên wiha bikin. Êêê, lê ku ew kes here gilî bike wê astrolog ji polîsan re çi bêjin?! Ecêb sosret gosirmet yaaa. Bifikirin, dibêjin yên ku îro çêbûne bila baldar bin. Mînak, ez bim ez ê bêjim “de ez îro çênebûme, tiÅŸtek nayê serê min” û belkî herim xwe ji pireya Mîssîsîpî de bavêjim û perçe wesle bibim (kalê min her sal diçû Mîssîsîpiyê ji bo ku hezkiriya xwe ya kevn bibîne û min jî bi xwe re dibir. Hofff, naxwazim qala sosyetebûna malbata xwe bikim lê hema gotin hate serê û ji devê min firiya ji niÅŸkava).
Uhum uhumm, serê we neêÅŸînim, vaye 7 sal in li ser vê mijara difikirim û bi lêkolînvanan re di têkiliyê de me. Lêkolînerê min kolan kolan kolan û dîtin ku kurdan astrolojiyê dîtine (rihê rehmetiyê CemÅŸîd Bender ÅŸahidê min û lêkolîneran e). Dûre miletên din navên bircan guherandine. A rast di serî de min jî bawer nekir lê dema ku navê bircên kurdan gotin min go îsssss, errrrrrikk, hûn can in can, jixwe min ji “lo” û “jî” ya peyvê hîs kiribû (astro-lo-jî).
Dawiyê ji bo we rûniÅŸtim, min yeko yeko birc û taybetiyên wan nivîsîn. ÅžaÅŸ fehm nekin, ne ku ez jê bawer dikim, lê xwe bêyî wê jî nahêlim. Te dî em kurd ji aÅŸtiyê jî nebawer in lê bê aÅŸtî jî namînin, mecbûr yanê, we fêm kir?! De her çibe haa, ên ku fêm kirin bila ji yên din re bêjin, min newestînin, wê rûyê min biqermiçe û ez ê bikevim destê botoksçiya haa. Mala wan ava be, Saziya Astrologên Mars'ê ji bo vê xebatê xelatê dan min. Wisa qure bûme wisa qure bûme tu dibê qey di bin çengê min de 2 zebeÅŸên Amedê hene. A vane li jêr bircên me kurdan; Golik Kesên ji vê bircê piçekî sermezin in û heta pîr bibin rûzarok dimînin. Tu tiÅŸtekî ji xwe re nakin derd. Hema bila ka û cehê wan pir be bila dinya xera bibe, ne derd e ji wan re.
Kundir
Ev kes pirrr ji xwe razî û qurre ne. Åžûr nikare simbêlê wan bibire. Dikarin ji bo berjewendiyên xwe herkesî bifroÅŸin.
Erbane
Piranî keçik ji vê bircê ne. Etek û fîstanên wekî yên Hindûyan lixwe dikin (dibêjin qey çanda kurdan e hey mala minê heyy), porê xwe sor dikin û guharên pirrr otantîk dikin guhên xwe. Bi salan li kuçe û kolanan bi erbaneyan digerin lê tu kesî nedîtiye ku carekê li erbanê xistine. Erbane li wan xe ew nikarin li erbaneyê bixin.
Çiya
Kesên ji vê bircê, ne pozbilind in, zîrek, wêrek û serbilind in, fedakar in. Dixebitin, dixebitin, bêsekin dixebitin. Bejn û bala wan xweÅŸik e. Herkes ji wan bawer e.
GoÅŸt
Ev birc aydê hemû kurdan e. Kurd ji kîjan bircê bin jî birca wan a bilindok ev e. Strana ku endamên vê bircê pir jê hezdikin ev e; çûme mala Apê Elî xanimê lorke danîn ber min goÅŸt û qelî delalê lorke
Satila mast
Ev birc piranî birca pîrikên kurdên li gund an navçeyê biçûk dijîn e. Piçkî simbêlê wan heye û ne xema wan e. Melesên wan sipî, deling û fîstanê wan gulgulî û bêhna wan wekî bêhna welat e.
Govend
Ev birc birca kesên hîperaktîf û superaktîf e. TiÅŸtên wan ên bi oxir def, zirne û desmal in. Ku çend rojan govendê negrin canê wan diwerime an hiÅŸk dibe.
Nanê Sêlê
Kesên dirû ne. Kî çawa be ew xwe wisa nîÅŸan didin ji bo berjewendiyên xwe. Ew jî nizanin fikra wan çi ye. Pir zîrek û virek in.
Doxîn
Kesên vê bircê her tiÅŸtî ji navê berjêr difikirin û ÅŸirove dikin. Tu dibêjî qey aqilê wan li jêrê ye gidî. Li ku derê yekê-î bibînin xwe ÅŸildim bildim dikin. Nebî nebî hûn bikevin dahfika wan, dûr bisekinin an birevin ku hûn dûre nebêjin te negotiye.
Yekîtî
Li gor riwayetan hê tu kurdek ji vê bircê nehatiye dîtin. Ecêb e ku bircek wiha heye. Qey ji bo pêÅŸerojê ku mucîzeyekê çêbibe vî navî danîne. Çi bêjim heyran, hêvî jî tiÅŸtek baÅŸ e. Ka em xeyal bikin wê kesên ji vê bircê çawa bin; Immmm, wê tenê azadiya welatê xwe, erdnîgariya xwe, zimanê xwe û xwiÅŸk birayên xwe bifikirin. Ayyy Quran ez di ÅŸûna wan de westiyam. Bawerim kesek ji vê bircê herî pir dikare 30 salan bijî.
Darînê Daryo
Ev birc bilindoka (yukselen) hemû kurdên ku nivîsîna kurdî dizanin e. Çawa nivîsînê hîn dibin hemmmû dibin Darînê Daryo û piÅŸtî nivîsîna 2-3 pirtûkan Xelata Nobelê dixwazin ha gidî haa, hêdî bajoo. Kesên ji vê bircê her roj ÅŸerabê vedixwin û foto dikêÅŸin. Fularê li dora stûyê xwe dipêçin û xwe tenê nivîskar dibînin. Hinek jin ji sedema ku hejmara jinên dinivîsin kêm e, xwe wekî ji asîmanan de bi zengil hatine hîs dikin. Romannivîsî ji bo wan nîrvanaya nivîsê ye, de bila û bla bla bla..
QuÅŸxane
Ev birc ya merivên beredayî ye. Ji xeynî wan her kes viya dizane û ji bo ku neÅŸkên ji wan re nabêjin. QuÅŸxane ji wan bêtir bi kêrî mirovan û mirovahiyê tê.
Kurdekî-ê bêwelatê bi xelat