• Nûçe
  • Nûçeyên Çandî
  • Serbest
  • Hevpeyvîn
  • Berhem
  • Çapemenî
  • Spor
  • Dinya
  • Ên Din
    • Aborî
    • Portreya Mehê
    • Nivîsênkarên Mêvan
    • Foto-Nûçe
    • Xêz
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAÞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • E-pirtuk
    • Covit-19
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
    • 2018-06-24: Hilbijartina Giþtî û Serokomarî
    • 2014: Hilbijartina Herêmî
    • 2015-sermawez-pusper: Dîsa Hilbijartina Giþtî
    • 2011, Hilbijartin
    • 2010, REFERANDÛM
    • 2009, Hilbijartina Herêmî
    • EURO 2016
    • EURO 2020
    • Kûpaya Cîhanê 2010
    • Kûpaya Cîhanê 2014
    • Kûpaya Cîhanê 2018
    • Kûpaya Cîhanê 2022
  • Rûpela Pêþî
  • Nûçeyên Çandî

'Hecî Qadirê Koyî nasnoyalîstekî neteweyî bû'

Dîrok : 07 02 2016 | Beþ :

Nûçeyên Çandî

Diyarname
Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê li ser navê Hecî Qadirê Koyî konferansek li dar xist. 
Axaftina destpêkê ya konferansê Hevserokê Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê Samî Tan kir. Tan hinek li ser rewþa dawî ya kurdan sekinî, qala çênebûna Kongreya Neteweyî û hebûna yekîtiya kurdan kir û got ku bi hêviya dê daxwazên Hecî Qadirê Koyî bêne cih ku ew kesek neteweyî bû.
Dûre bi rêzê Doç.Dr. Bulent Bilmez (Zanîngeha Bîlgiyê) "Di sedsala 19'emîn de Guherînên Siyasî û Civakî yên li Dewleta Osmanî û Kurdistanê", Tahir Baykuþak (Yekeya Xebatên Kurdî ya Zanîngeha Bîlgiyê)  "Jiyan û Bandora Hecî Qadirê Koyî ya li ser Rewþenbîrên Kurd", Farangis Ghaderi (Zanîngeha Exeterê) "Di helbestên Hecî Qadirê Koyî de Modernîzm" û Dr. Merîwan Kanie (Zanîngeha Amsterdamê)jî  "Di helbestên Hacî Qaadirê Koyî de Sirgûnî û Neteweperwerî" axivîn.

Vane ji axaftinan hin not:

- Dr. Mêrîwan Kanie:
Di serdema 19'an de sê îdeolojî hebûn. Osmanî, Panîslamîzm û Nasyonaliya kulturî. Hecî Qadirê Koyî ji van her sê yan cudatir ew xwedî bîrek kurdewar, ew nasyonalîstekî kulturî, neteweyî bû.
Hecî Qadir zimanê kurdî wekî hemû zimanê mirovahiyê dibîne, ew Hezretî Nuh jî kurd dihesibîne.
Projeya sereke ya Hecî Qadir dewleteke kurd e, ew yekemîn helbestvanekî kurd e ku di nav helbestên wî de nexþeya Kurdistanê heye. Dewleta ew dixwaze dewleta modern e, ferqa wî û Ehmedê Xanî jî di vir de ye.
Koyî dixwaze kurd di asta bilind de, di asta gelên din de be.

- Farangîs Ghaderî:
Helbestên Hecî Qadirê Koyî yên berê klasîk in, lê piþtî tê Stenbolê helbestên wî jî diguherin. Helbestên wî yên klasîk zor têne xwendin têde peyvên farisî, erebî hene, lê yên li Stenbolê nivîsandine hêsantir e, her kesek kurdî bizane dikare bixwîne.
Wî peyvên nû yên teknolojîk di helbestên xwe de bikar anîne; ew yekemîn helbestvanê kurd e ku peyvên teknolojîk di helbestên xwe de bikar anîne, wekî þimendîfer (trên), telgiraf û hwd. Hin peyvên di helbestên klasîk de hatine bikaranîn jî hene ku Hecî Qadir wan bi þêweya modern bikar tîne, mînak weten, ew wetenê wekî nasyonal bikar tîne, dibê Baban, Newandûz, Cizîr. Hemî mîrniþîn di helbestên Koyî de hene. Ev tiþtek nû ye.
Hecî Qadir xezel û qesîdeyên bi siyasî dinivîse, qesîdeyên nasyonalî bi Hecî Qadir dest pê dike.

- Tahir Baykuþak:
Hecî Qadirê Koyî þêx û meleyan li ber pêþketina kurdî wekî bendek dibîne û dijî wan derdikeve. Ev yek dibe sedem ku ji Koyê veqete.
Têkiliya wî  û malbata Bedirxaniyan li Stenbolê hebûye, dibe ku wî dersa zarokên wan jî dabe.
Amanpour ji bo Koyî dibêje "Hecî Qadirê Koyî duyemîn hawariyê neteweperweriya kurdî ye."
Ziman ji bo Koyî gelek muhîm e, ew ziman wekî xezîne û ramana neteweyiyê dibîne. 

Foto: Cemil Oguz 

Hûn dikarin li van jî binêrin

Li Yeni Sahneyê meha reþemî

Li Yeni Sahneyê meha reþemî

30 01 2023

Bernameya Þanoya Bajêr a Amedê

Bernameya Þanoya Bajêr a Amedê

30 01 2023

’Seyrana Li Çeper’ ji bo þikandina ‘blokeya xezîneyê’ tê lîstin

’Seyrana Li Çeper’ ji bo þikandina...

29 01 2023

Juriya Pêþbaziya Neteweyî û Pêþbaziya Seyfi Teoman diyar bû

Juriya Pêþbaziya Neteweyî û Pêþbaziya...

28 01 2023

Ev jî hene

Bernameya Festîvala Þanoyê hate eþkerekirin

Bernameya Festîvala Þanoyê hate eþkerekirin

02 04 2008

Dîmenên ji Amedê: Pêþangeha atolyeya fotografan vebû

Dîmenên ji Amedê: Pêþangeha atolyeya fotografan vebû

03 01 2010

'Berf'a Orhan Pamuk derdikeve ser dikê

'Berf'a Orhan Pamuk derdikeve ser dikê

21 02 2009

Nivîskarên Kurd biryara Wezaretê rexne kir

Nivîskarên Kurd biryara Wezaretê rexne kir

30 12 2013

Festîvala Fîlmên Karkeran tê

Festîvala Fîlmên Karkeran tê

30 04 2022

Nivîsên Nû

Çorê ARDA

Romana nûjen an jî kevneþopîn?

Çorê ARDA

Çorê ARDA

Anatomiya Fermana Dîtiran

Çorê ARDA

Cemîl Andok

Kovarê kirmanckî

Cemîl Andok

Çorê ARDA

KORERÊYA VEBÊJ

Çorê ARDA

Omer Dilsoz

Gelo ev “bêqewlê” li kî derê ye?

Omer Dilsoz

Salname

HERE JOR

Diyarname

  • Derbarê Diyarnameyê de
  • Yên piþtgirî didin Diyarnameyê
  • Agahiyên ji bo nûçeyan
  • Bikaranîna Diyarnameyê
  • Têkilî-Contact-Ýletiþim

Nivîskar

  • Cemil Oguz
  • Helîm YÛSIV
  • Cemîl Andok
  • Çorê ARDA
  • Þêxo Fîlîk
  • Cîhan ROJ
  • Zekî OZMEN
  • Hekîm Sefkan / Tava Heyvê
  • yeqîn h.
  • Kazim Polat
  • Welat Dilken
  • Rifat Arya/ Mesîla Dil
  • Mîrza Ronî
  • Bedran DERE
  • Omer Dilsoz
  • Krîstîn Ozbey
  • Dilþêr Bêwar
  • Arjen Arî / Agirdank

Beþ

    • Nûçe
    • Nûçeyên Çandî
    • Serbest
    • Hevpeyvîn
    • Berhem
    • Çapemenî
    • Spor
    • Dinya
    • Aborî
    • Foto-Nûçe
    • Xêz
    • Nivîsênkarên Mêvan

 

    • Xêz
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAÞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • E-pirtuk
    • Covit-19
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
    • 2014: Hilbijartina Herêmî
    • 2015-sermawez-pusper: Dîsa Hilbijartina Giþtî
    • 2011, Hilbijartin
    • 2018-06-24: Hilbijartina Giþtî û Serokomarî
  • Facebook
  • Twitter
  • RSS

Copyright © 2005-2023 Diyarname