• Nûçe
  • Nûçeyên Çandî
  • Serbest
  • Hevpeyvîn
  • Berhem
  • Çapemenî
  • Spor
  • Dinya
  • Ên Din
    • Aborî
    • Portreya Mehê
    • Nivîsênkarên Mêvan
    • Foto-Nûçe
    • Xêz
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAÞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • E-pirtuk
    • Covit-19
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
    • 2018-06-24: Hilbijartina Giþtî û Serokomarî
    • 2014: Hilbijartina Herêmî
    • 2015-sermawez-pusper: Dîsa Hilbijartina Giþtî
    • 2011, Hilbijartin
    • 2010, REFERANDÛM
    • 2009, Hilbijartina Herêmî
    • EURO 2016
    • EURO 2020
    • Kûpaya Cîhanê 2010
    • Kûpaya Cîhanê 2014
    • Kûpaya Cîhanê 2018
    • Kûpaya Cîhanê 2022
  • Rûpela Pêþî
  • Qunciknivîskar
  • Bedran DERE
Bedran DERE

Bedran DERE

bedrandere@hotmail.com

  bedrandere

  bedrandere

Kurdistan wê çima nebe Almanya?

Dîrok : 22 10 2017

Rêvebiriya Baþûrê Kurdistanê ji xewa þîrîn þiyar kirin. Hem jî bi dengê tang û topan. Ev þok û panik dikare bi xwe re encamên psîkolojik jî bîne. 

Serxwebûn, xweserbûn, azadî meseleyeke cuda ye, wekî þîrê dayikê li kurdan helal e. Ne xewn e, ne xeyal e, mafekî xwezayî ye. Mesele ne ev e. Tiþtê ku dixwazim derbixin pêþ ew e ka ji bo van armancên ew qas pîroz ku bi mîlyonan kurdî di rêya wan de canê xwe feda kirin û hê jî feda dikin, rêvebiriya Baþûrê Kurdistanê çi kir? 

 Ev 25 sal in rêvebiriya Baþûr di destê kurdan de ye. 

Ew qas sal in li Kurdistanê çi hilberîn çêbû? Çiqas kargeh vebûn? Sîstema binesazî, elektrîk çiqas hat guherandin? Mantaliteya ked û xebatê çiqas di nava gel de hat bi cîh kirin. Asteya perwerdê çi ye? Zanîngehên Baþûr ciqas zanyar û akademîsyen gîhandine? Baþûr çiqas dikare debara xwe bi çandiniya xwe ya hundurîn bike? Rêncberî, çîflig, lawirvanî di kijan astê de ye?  Çiqas dar hatine danîn? Behsa kîjan daristanî dikare were kirin? Bê ku hewceyê derve bibe, çend mehan dikare li ser piyan bimîne? Û bi tonan pirsên ku welatekî dike welat...

Werim em Kurdistan û Almanyê bidin berhev.  

Kurdistan û Almanya ji ber qedera xwe ya þer diþibin hev. Her du jî dema ji þer derketin wêranî, xizanî sefalet di asta herî jor de bû. Ferqek hebû Kurdistan bi serketibû Almanya têk çûbû. Piþtî Þerê Duyemîn ê Cîhanê Almanya wêran bûbû, tiþtek aîdê berê nemabû ji bilî mantalîte û kevneþopiya hilberînê. 

Tiþtê ku îro Almanya di cîhanê de kiriye çaremîn hêza herî mezin a aborî ev mantalîteya ked, xebat û hilberînê ye.  

Piþtî Þerê Duyemîn ê Cîhanê ku wekî felaketa herî mezin ya dîroka mirovahiyê tê zanîn,  Almanya ji bo ji nû ve rabe ser piyan, hewceya wê bi karkerên derve hebû, þand pey karkerên Anadoliyê jî û ew  xistin xizmeta mantalîteya xwe. 

Tirk û kurdên ku di jiyana xwe de ji gundên xwe derneketibûn bi xêra mantalîteya alman ya hilberînê otobanên herî meþhûr yê cihanê çêkirin, wesayitên herî saxlem û navdar yê cîhanê derxistin piyaseyê. Mantalîteya alman bi van karkerên reben enerjiya xwezayî ya ji germahiya rojê da afirandin. Ji balafir, helîkopter, tang, wesayît bigire heta her cure motor, makîne, berhemên kîmyewî, kompîtur, berhemên elektronîk, dermanên herî meþhur yê cîhanê, tekstîl, malzemeyên avakirinê, berhemên plastîk, hilberîna zad, xwarin, pêþxistina baxçeyên mêwe, rêncberî, xwedîkirina heywanan, parastina xwezayê, parastin û pêþxistina daristanan, sîstema perwerdehiyê, hema çi tê hiþê we bi destê van kurd û tirkan da çêkirin. Di vê derê de em behsa siyaseta wê ya îro nakin. Piþtgirî dide kîjan hêzên otorîter ev meseleyeke siyasî ye, mirov dikare wê cuda  binirxîne. Lê xuyaye mantalîteya wê ya ked û hilberînê hêjayê analîzeke kûr û dûr e.  

Lê em biçin Kurdistanê, dema mirov li balafirgeha Hewlêrê pêya dibe heta Duhokê, di rêya  sê saetî de mirov rastî tu darekî nayê. Hêþinahî tune. Bi sedhezaran pêþmerge, xwendekar, rêwî gundî hene, eger her yekî darekî danîba heta niha Kurdistan tev bûbû daristan. Ew çemên ku ji bakur û ji rojhilat diherikin ser singa Baþûr, eger ji wan fêde bihata dîtin, niha zebze, fêkî û berhemên din yên xwarinê wê têra tevahiya Rojhilata Navîn bikira. Sanayî tune. Eger xortên kurd bi mantalîteya hilberînê bihatana perwerdekirin, niha Kurdistan dikaribû her cure mal, alav û malzemeyên jiyanê îxrac bikira. 

Lê çi kirin?  

Keçên heremê mehkûmê zewacê kirin, xortan mehane bi 200 dolarî ve girêdan mehkûmê   pêsmergetiyê kirin, tu pergaleke cidî ya ji bo pêþxistine pîþe û kar nedan pêþiya wan. Ji bo karên înþaetê û çêkirina rêyan, ji derdorên herî nijadperest yên Tirkiyeyê kes anin îhaleyên tije sextekarî û gendelî  pêþkêþî wan kirin. Karsazên herêmî mehkûmê îflazê kirin. Di þûna Almanya û Hollanda de, ku yek navenda sanayî, ya din bihuþta bax û bostan e ku tevahiya Ewropayê xwedî dike, wan Dubaî ya rût û tût ji xwe re nimûne girt. Di sûna hilberîna endustriyel de ku mirov dikare berhemên wê  ixrac bike û jê hatina aborî bi dest bixe wan  giranî dan ser avakirina xaniyan, yanî makyaja sexte û mesrefa fizûlî. Temamê hebûna xwe pêþeroja xwe bi firotina petrolê ve girêdan. Bi mîlyaran dolarên ku ji firotina petrolê hat wekhevî di xizmeta gel de nehat xerc kirin. Tenê çîna rêveber û dostên wan yên tirk  jê fêde dîtin. Gel dîsa xizan mabû.    

Rêvebiriya Baþûr di þûna hilberîn û qezencê de, xerc û mersref tercîh kir. Lewma îro li vê herêma me ya birîndar, tirsa herî mezin ew e gelo rojekî welatên cîran derî li ser me bigirin, wê halê me bibe çi?


Bedran DERE

Hemû Nivîsên Bedran DERE

Hûn dikarin li van jî binêrin

Ryan Giggs bû berpirsê tîma neteweyî

Ryan Giggs bû berpirsê tîma neteweyî

16 01 2018

Beþîktaþî ji Olympiakos avantaj bi dest xist

Beþîktaþî ji Olympiakos avantaj bi dest...

10 03 2017

Saet: 19.30: Li Qerqeliya Wanê DTP bi ser ket

Saet: 19.30: Li Qerqeliya Wanê DTP bi...

29 03 2009

Îþev saeta xwe saetek pêþ de bibin!

Îþev saeta xwe saetek pêþ de bibin!

28 03 2015

Li ser þîroveyên hemberî Hegel çend bersivên girîng

Li ser þîroveyên hemberî Hegel çend...

22 12 2008

Nûçeyên nû

Li ser 'Þeþaqil' a Cîhan Roj heft rexne, heft pesin

Li ser 'Þeþaqil' a Cîhan Roj heft rexne, heft pesin

31 01 2023

Em xwe nû dikin

Em xwe nû dikin

30 01 2023

Zerik dîsa dikeve hilbijartinê

Zerik dîsa dikeve hilbijartinê

30 01 2023

Lîstikvan Annie Wersching di 45 saliya xwe de mir

Lîstikvan Annie Wersching di 45 saliya xwe de mir

30 01 2023

Li Yeni Sahneyê meha reþemî

Li Yeni Sahneyê meha reþemî

30 01 2023

Nivîsên Nû

Çorê ARDA

Romana nûjen an jî kevneþopîn?

Çorê ARDA

Çorê ARDA

Anatomiya Fermana Dîtiran

Çorê ARDA

Cemîl Andok

Kovarê kirmanckî

Cemîl Andok

Çorê ARDA

KORERÊYA VEBÊJ

Çorê ARDA

Omer Dilsoz

Gelo ev “bêqewlê” li kî derê ye?

Omer Dilsoz

Salname

HERE JOR

Diyarname

  • Derbarê Diyarnameyê de
  • Yên piþtgirî didin Diyarnameyê
  • Agahiyên ji bo nûçeyan
  • Bikaranîna Diyarnameyê
  • Têkilî-Contact-Ýletiþim

Nivîskar

  • Cemil Oguz
  • Helîm YÛSIV
  • Cemîl Andok
  • Çorê ARDA
  • Þêxo Fîlîk
  • Cîhan ROJ
  • Zekî OZMEN
  • Hekîm Sefkan / Tava Heyvê
  • yeqîn h.
  • Kazim Polat
  • Welat Dilken
  • Rifat Arya/ Mesîla Dil
  • Mîrza Ronî
  • Bedran DERE
  • Omer Dilsoz
  • Krîstîn Ozbey
  • Dilþêr Bêwar
  • Arjen Arî / Agirdank

Beþ

    • Nûçe
    • Nûçeyên Çandî
    • Serbest
    • Hevpeyvîn
    • Berhem
    • Çapemenî
    • Spor
    • Dinya
    • Aborî
    • Foto-Nûçe
    • Xêz
    • Nivîsênkarên Mêvan

 

    • Xêz
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAÞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • E-pirtuk
    • Covit-19
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
    • 2014: Hilbijartina Herêmî
    • 2015-sermawez-pusper: Dîsa Hilbijartina Giþtî
    • 2011, Hilbijartin
    • 2018-06-24: Hilbijartina Giþtî û Serokomarî
  • Facebook
  • Twitter
  • RSS

Copyright © 2005-2023 Diyarname