Cemil Oguz
Yek ji festîvalên girîng a belgefîlman a li Tirkiyeyê jî 1001 Festîvala Belgefîlman e. Festîval bi merasimekê dest pê kir. Di festîvalê de li dor deh belgefîlmên derhênerên kurd jî hene.
Li Tirkiyeyê her ku diçe eleqeya ji bo belgefîlman zêde dibe. Û her wiha eleqeya ji bo festîvala belgefîlman jî. Yek ji van festîvalan ku ev 15 sal in li dar dikeve û gelek eleqe dibîne jî 1001 Festîvala Belgefîlman a Navneteweyî ye. Festîval îsal di bin diruşma "Xetaya Pergalê" de li dar dikeve.
Festîvala ku ji aliyê Yekîtiya Belgefîlmkarên Sînemayê (BSB) ve tê lidarxistin, par 14'emîn car li dar ketibû û di 5 rojan de 11 hezar û 700 kesî li belgefîlman temaşe kiribû. Festîval îsal careke din deriyên xwe ji bo belgefîlmhezan vekir û heta 2'yê meha pêşiya me dê bidome.
Ji bo destpêkirina festîvalê êvara 26'ê mehê li Cemal Reşit Reya Stenbolê merasima destpêkê hat li dar xistin. Di şeva ku pêşkêşvanê televîzyonê Alp Ozgen pêşkêş kir de Koma KEKEÇa body performans, Ozgur Demir û hevalên xwe jî stranên xwe pêşkêşî temaşevanan kir. Di şevê de Serokê 1001 Festîvala Belgefîlman a Navneteweyî Mustafa Unlu got ku îro meseleya sereke ya mirovahiyê bîrkorî ye û belgefîlm li hemberî vê bîrkoriyê amûreke sereke ne.
Serokê BSB'ê Hasan Ozgen jî wisa got: "Ji aliyê dîtbarî, gotin, vegotin, aqil, rewşa dinyayê û hal û ehwalê mirovayê ve, em belgefîlkar hilbijêreke pir cure pêşkêşî civakê dikin. Helbet ji bo yên fêm dikin."
Ji gelek welatan 76 belgefîlm
Îsal ji 45 welatên dinyayê li dor 400 belgefîlmî serî li festîvalê daye û ji van 76 belgefîlm hatine hilbijartin; ketine nav bernameya festîvalê.
Belgefîlm di bin beşên bi navê 'Beşa reş', 'Beşa sor', 'Beşa tûrûncî', 'Beşa zer', 'Beşa hêşîn', 'Beşa Mor', 'Beşa kesk', 'Beşa tûrkûaz' û 'Beşa gewr' de belgefîlm bê pere têne pêşkêşkirin.
Belgefîlm li Beyogluya Stenbolê, li Navenda Çandê ya Tarik Zafer Tunaya, li Navenda Ciwanan a Şaredariya Beyogluyê û li Navenda Çanda Fransiz, li Beşîktaşê li Sehneya Afife Jale û li Kadikoy jî li Navenda Çanda Nazim Hîkmet belgefîlm derdikeve pêşberî temaşevanan.
Belgefîlmên bi kurdî
Di festîvalê de li dor belgefîlmên derhênerên kurd jî hene ku hin bi temamî bi kurdî, hin bi kurdî û zimanên din in. Di nav belgefîlmên bi kurdî de hin "Zonê KOtî yo" yê Veli Kahraman, "Beklemek (Libendêmayîn)" ê Bulent Ozturk, "Vagona Reş Sirgûnên Dêrsima 1938'an" yê Ozgur Findik, "Olucanlar" ê Murat Ozçelik, "Evcilik (Lîstika Bûkanî)" ê Bingol Elmas, "Maya" ê Rodî Yuzbaşi hene.
Îsal beşa bi navê "Fîlmên Pêşî, Derhênerên Ciwan" jî li festîvalê kirine û di vê beşê de jî gelek belgefîlmên derhênerên kurd ên ciwan hene. Di vê beşê de belgefîlmên ku di heman demê de bi zimên kurdî ne jî ev in: "45 roj" (Der: Omer Guneş), "Çop" (Der: Burak Turten), "Faîlî Dewlet" (Der: Veysi Altay), "Min Rastî Nivîsand - Defterê Licê" (Der: Ersin Çelik), "Saîrê Dêrsimî: Silo Qiz" (Der: Bulent Boral).
Ji dinyayê belgefîlmên balkêş
Ji bilî belgefîlmên li Tirkiyeyê ji gelek welatê dinyayê gelek belgefîlm dibin mêvanên Stenbolê û di nav van de gelek belgefîlmên serketî jî hene. "Big Boys Gone Bananas" - Zarokên Mezin Çûn Mûçê" (Der: Fredrik Gertten), "Blokada - Dorlêgirtin" (Der: Igor Bezinovic), "The Hood + The Collar" (Der: Paddy Hayes), "A Temple To The Commons " (Der: Subramanyam Gautham), "The Little Team- Tîma Biçûk" (Der: Roger Gomez, Dani Resines) hin ji wan in.
Panelên li ser belgefîlman
Her wiha di festîvalê de du heb jî panel hene. Ji panelan yek jê bi navê "Bazara Belgefîlman a Ewropayê" dê roja 28'ê mehê saet 11'an de, panela din jî bi navê "Ev belgefîlmkar kî ne?" roja 29'ê mehê heman saetê li dar dikeve.