Diyarname
Zargona kurdî helbet dewlemend e. Û her ji nav vê zargonê derdikevin pirtûk yek bi yek ku niha yeka din li wan zûde bûye; "Ji gotinên berê."
Di nav zargotina kurdî de gelek şîret hene, gelek peyvên aqilane, peyvên ji dil, peyvên li ser dil, peyvên rênîşandêr hene. Zargotin her rêya kesan ronî dike her kesê bikaribe guh bidê, bide hev, bixwîne û fêm bike. Heta niha li ser zargotina kurdî gelek kesî lêkolîn kirine, berhevkarî kirine û ew weşandine. Niha yek li war zêde bû bi navê "Ji gotinên berê" ku ji Weşanên Şemalê derketiye. Pirtûk ji aliyê Arif Hiso ve hatiye amadekirin.
Hiso di sala 1965'an de li gundê Çelebê yê bi ser Kobanî de hatiye dinê. Li Zanîngeha Beyrûdê Beşa Bazirganî xwendiye, ew yek ji dazerînerê Saziya Fêrkirina Zimanê Kurd^iya li Sûriyeyê ye. Wî li Helebê û li Kobanî dersên zimanê kurdî dane, di hin rojname û kovaran de nivîsên wî hatine weşandin. Ev pirtûka li ber dest yekemîn pirtûka wî ye.
Wî ji derdora xwe, ji herêma xwe ev gotin berhev kirine ji bo pirtûkê jî navê "Ji gotinên berê" guncav dîtiye. Di pirtukê de bi ser 2 hezar hebî re gotin hene û ew bi rêza alfabetîk rêz kirine. Helbet gelek gotin hene li herêmên din jî hene, lê hinên taybet jî hene. Di hinan de peyvên erebî jî hene lê dest nedane wan ji bo reseniya wan biparêzin. Wekî gelek pirtûkên li ser zargotina kurdî ev jî hêjaye ku mirov lê binêre, jê sûde bigire.
Me ji pirtûkê hin gotin neqandin. Vane ew gotin:
- Avê vexwe ji kaniyan, jinê bixwaze ji biyaniyan.
- Bûka belaş wek aş e, bûka bi heq wek deq e.
- Carnan zor dizane, carnan zêr dizane.
- Çiqas pirtir be ew qas çêtir e.
- Dara bi stirî nabe gopal.
- Ew kesê tu pênikarî belayê xwe lê neke.
- Êşa her kulê bi wê kulê ve ye.
- Feqîrî kirasekî ji êgir e.
- Ger aqilê qûnê heba, tir nedikir.
- Îro dora te ye, sibê dora min e.
- Ji aşiqan re Bexda gavek e.
- Karê ku tu nizanî dest pê neke.
- Malê bi nîvî jê meke tu hêvî
- Nanê xwe bixwe bi avê, negire mineta dê û bavê.
- Parî parî heta dikarî.
- Qencî ji te nayê xirabiyê jî meke.
- Rizq wekî rûnê helyayiye, ku rijiya êdî nayê.
- Sebir mîrê Misrê ye.
- Şerbeta her kesî li gorî qedeha wî ye.
- Toraqa îro ji rûnê sibê çêtir e.
- Vir nabe rast, rast jî nabe vir.
- Wek mar e, ne cih û ne war e.
- Xew hevalê mirinê ye.
-Yê ku neke hesaban dê bibîne ecêban.
- Zik neêşe, dev nabêje.