Dilyar Amûdî
Gava Gabriel García Márquez “Evîn di dema kolerayê de” nivîsî gelo dizanî, ew ê di dema filan tiştî…de” bibe qalibeke ku li gelek tiştan tê? Ez wê nizanim lê bi rastî jî di van rojan de ku vîrûsa koronayê belav bûye û dibe û her wiha mirov nizane bê sibe dê çi bibe, ez fikirîm ku ji xwe re binivîsim.
Jixwe belkî xêrek jî di vê nivîsê de hebe ji ber min kengî dest bi tiştekî kiribe, tiştek çêbûye û rê li ber min girtiye. Îca belkî destpêkirina min a bi nivîsînê bibe sedem ku korona ji binî ve biqele û winda bibe û em jê xelas bibin.
Vîruseke balkêş e yan jî em bibêjin “vîrusê bandoreke balkêş li dinyayê kir” ji ber ku bi rastî em nizanin vîrus çi ye û çawa ye lê berteka xelkê li ber çavan e. Çima balkêş e? Hema sedema herî besît ev nivîsîna min e. Ev çend sal bûn min dikir û nedikir, min nedikarî du hevokan binivîsim.
Balkêş e ji ber berî niha yekê di medyaya civakî de yekê wiha pirsî: “Teqrîben em ê kengî bikarin dîsa hev hembêz bikin.” Ha belkî pirsyara wê normal be, lê xwestina min ku ez jê re bibêjim “Hema te kengî xwest, were ez amade me” balkêş e. Ma qey ez ji mirinê natirsim? Weleh qidûmê min jê dişikê û ji lehengiyên bêsedem jî hez nakim lê Xwedê dizane ku ez gelekî ji sîngan jî hez dikim.
Mirov 3 caran bên dinyayê
Di heman demê de min ev hevokên li jorê ji hevaleke xwe re şandin û min ji xwe re got, qey dê daxwaza min bala wê bikişîne” lê bersiva wê “Mirin sar e” bû. Nizanim çima min jî got, “ divê mirov sê caran were dinyayê.” Ez berê jî li ser vê sêbarekirinê fikirîbûm û her ez gihiştibûm wê baweriyê ku mirov her dê heman tiştî bike, heta eger 30 caran jî were dinyayê.
Gelo rûntiştina li malê dê encamên çawa bi xwe re bîne?
Ez naxwazim bibim hejmarek ji hejmaran
Roj bûne wekî hev û hesta ku mirov ji hundirî aciz dibe jî hesteke seyr e ji ber ev ji malê dernakevim û aciz jî nabim.
Çend tişt hene, ez li ser wan difikirim; gelo piştî vê qiyameta korona bi dawî bibe, dinya dê tiştekî û cihekî çawa be? Gelo em ê çawa jê derkevin, helbet eger em sax bimînin? Û gelek pirsyarên din lê ez vê dizanim ku naxwazim bi vê vîrusê bimirim, naxwazim bibim hejmarek di Rexistina Saxlemiyê ya Cîhanê de û dixwazim bibînim gelo piştî vê qeyranê dê dinya çawa bibe.
Welhasil, min hevaleke alman heye û me li hev pirsî bê di vê demê de em çi dikin û wextê çawa dibuhirînin.
Diyalog wisa derbasbû:
Min: Ez aciz dibim.
Wê: Binivîse.
Min: Li malê me, ez ê çi rêxê belav bikim?
Wê: Beşê yekem ê pirtûkê bila li ser te be û 18'ên mayî bila li ser kurdan bin.
Ev çend sal in, ne dixwazim qala kurdan bikim, ne jî li ser wan dinivîsim ligel ku her dem ez nûçeyan li ser wan dişopînim. Dilê min ji wan re dixwaze, dilê min bo wan diêşe û dizanim ku bi temamî ne sûcê wan e jî lê êdî hêvî nemaye lewra naxwazim tiştekî li ser wan binivîsim. Lewra eger ez tiştekî wiha bikim, ew 18 beşên nivîsên vikî vala bin.
Ez dibêjim “ew û wan” û xwe ji wan bêrî dikim ne ji ber ez ne kurd im lê ji ber kurdbûn barekî giran e û wekî her kurdî dixwazim jê xelas bibim.
Lê di vê dema koronayê de dîsa dilê min bi ser wan ve ye ji ber ku nezan in û li xwe ne miqate ne. Gelek kurd dê bimirin bi vê nexweşiyê. Çima?
Ji ber nakevin mala xwe, li ser qûna xwe rûnanên, nexweşxaneyên wan tune ne, cîhanên wan pêwîst tune ne. Gava nexweşî belav bibe û li ber deriyê nexweşxaneyan bimirin û term li ser hev bên danîn, dê serê wan li tehtê bikeve.
Çîrok digere, dizîvire û tê heman xalê lê ez ê nebêjim bê çi ye.
Ji xwe mû bi zimanê ve hat û me got û got û tûrikê xwe vala kir lê koletî û hişmendiya kole, ji wan zincîrên xwe hez dike. Lewra ez ê qala rojên xwe di malê de bikim wekî ku rojên min ên berê cuda bûn.
Gelo çend vîrus ketin hundir?
Ew tirs û endîşeya û taswasa çûnê dikan û marketan ne xweş e. Lewra min hundir tijî makarna yan wekî em dibêjin mekrûn, birinc û nîsk kir û her êvar şîvê çêdikim lê mixabin hevalê min bijîşk e. Her roj diçe li nexweşan dinêre û êvarî vedigere. Her vedigere, ez ji xwe dipirsim “Gelo çend virus pê re ketin hundir?”
Welhasil, min îro makarna û şorbeya nîskê çêkir, min pîvazek jî danî ber û repandê lê min ji bîr kir ava şêliman deynim ber… Xweş bû û me zik kir tembûr.
Tiştekî din jî heye ku divê ez bibêjim; ev çend sal in ku ez dikuxim û dikuxim û carinan bi şev jî ji ber kuxikê şiyar dibim û bêhna min diçike. Îca niha jî wisa ye û nizanim ji ew rewşa herdem e yan jî ihtîmal heye ku korona be. Ji ber wekî tê zanîn dibe ku hinek sivik jî ji vê nexweşiyê xelas bibin. Tu carî şensê min ew qasî çênebûye.
Sala 2020'an li ser şexsê min xweş û baş bû û gelek tişt li gorî dilê min bi rê ve çûn lê helbet ji bo dinyayê gelekî xerab bû û ji xwe ji bo kurdan, ne sala 2020'an lê sedsala 20'an û 19'an û 21'ê gelekî xerab bû..
Qidûmê min şkesti ne û ev jî asayî ye...
Gelo sibe dê çi bibe? Gelo ez ê îşev dîsa ji ber kuxikê di xew re neçim? Gelo ez ê bikarim dest ji cigareyê berdim? Nizanim lê nivîsên bê dê nîşan bibin bê ew ê çi bibin lê ji xwe eger we dît min bo demeke dirêj nenivîsiye. Bizanin ku… Wekî got qet ez ê bibêjim “ez mirime”. Na na! Bizanin ku tiştek nemaye ku ez binivîsim. Helbet ji virus û nexweşiyê ditirsim, ji malê dernakevim, naxwazim bimirim û her wiha tevdîrên xwe jî digirim lê ligel wê jî dibêjim qey ez ê nemirim yan jî dixwazim bawer bikim ku ez namirim…
Tirs heye? Qidûmê min şkesti ne û ev jî asayî ye...
Ji bo hûn nebêjin ew çi sernav e. Min behsa korona û kurdan kir; ligel wan min makarna xwe û pîvaz jî xwarin...