Îhsan Bîrgul
Hefteyek berê sed xwîner û dildarê zimanê kurdî, bangek li nivîskarên kurd kiribûn. Bangek ji bo bihêzkirina edebiyata kurdî û gavên nû ji bo
zindîkirina wêjeya kurdî...
Ez ê jî wekî kedkarekî vî zimanî bi çavdêriyên xwe yên li ser yekemîn
romana Memed Uzun ya bi navê "Tu" bersiva edebiyathezên kurdî bidim...
Piştî min ev biryar da, min dît ku mamoste Cîhan Roj jî dê li ser romaneke Memed Uzun e dinê binivîse. Ev tesadufek xweş bû...
Ji bo nivîs dirêj nebe ez naxwazim zêde qala Memed Uzun bikim. Ez ê tenê qala vê romana navborî bikim. Wekî din jixwe Memed Uzun "goştê berxan e, li ber çavan e"...
Em werin dora romanê. Memed Uzun bi xwe jî di gelek gotar û nivîsên xwe de gotiye ku kurdî nivîsandina wî helwestek e. Bersivek e li hemberî bişaftin û tunekirina ziman. Ev roman jî nîşaneya wê ye. Roman xwedîpeyam e. Di her karakterî de peyam û şîretek heye. Ji karakterê "pismam" bigire heta "mamoste", ji "apo" bigere heta karakterê sereke. Uzun her tim peyam dane.
Mînak; bi çarîneke Dr. Fuat xwestiye şehîdên jibîrbûyî bibîr bixe...
Wekî din bi awayekî berfireh qala erdnîgarî, çand û folklora kurdî dike.
Heta gelek cihan de ew qas kitekitan vêdibêje meriv aciz dibe...
Wekî din zimanê romanê di hêla rast nivîs û mantiqê de gelekî qels e. Dibe ji ber romana yekemîn e bandora mantiqa tirkî pir berbiçav e. Mînak; gotina "mîrza komîser" rasterast "komîser bey" a tirkî ye. Şûna wê "komîser beg" bûya dê baştir bibûya. Qet nebe di nav civaka kurdan de ev peyv heye.
Her çendî me got mantiqa tirkî serdest be, Uzun ew qas jî hewl daye ku
zimanekî hevpar ê kurdî saz bike bi romana xwe. Gelek peyvên devoka Serhedê di romanê de hene. Ev jî nîşana wê hewldanê ye û tistekî pozîtîf e.
Neyîniyek din; min di romanê de kelecan û hîs nedît. Rast e roman qala
jiyana girtîgehê û pêkutiyan dike lê meriv zêde hîs nake. Ango aksiyona wê kêm e. Li gor min ev jî ji ber sedemên ku ev projeyek e. Ango helwest e. Lê vê helwestê li pêşiya hîsê girtiye..
Bila gotina me ye dawîn helbesta Dr. Fuat ya di pirtûkê de be
"Şevek tarî, ya hebû ya tunebû nîv
Deşt di xew de, çiya digirî, ne hilat hîv"
**
-
Nivîsa ji bo "Banga Xwendevanan":
- Mehmed Uzun, çîrokeke dirêj a nivîskariyê: Tarî mîna nivîsê nivîs mîna roniyê
Banga xwendevanan:
- Daxwaza 100 xwendevanan ji nivîskarên kurdan