• Nûçe
  • Nûçeyên Çandî
  • Serbest
  • Hevpeyvîn
  • Berhem
  • Çapemenî
  • Spor
  • Dinya
  • Ên Din
    • Aborî
    • Nivîsênkarên Mêvan
    • Portreya Mehê
    • Foto-Nûçe
    • Xêz
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAÞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • Çend gotin
    • E-pirtuk
    • Spot
    • Deqeya Dawî
    • Covit-19
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
    • 2015-sermawez-pusper: Dîsa Hilbijartina Giþtî
    • 2014: Hilbijartina Herêmî
    • 2018-06-24: Hilbijartina Giþtî û Serokomarî
    • 2011, Hilbijartin
    • 2010, REFERANDÛM
    • 2009, Hilbijartina Herêmî
    • EURO 2016
    • EURO 2020
    • Kûpaya Cîhanê 2010
    • Kûpaya Cîhanê 2014
    • Kûpaya Cîhanê 2018
    • Kûpaya Cîhanê 2022
  • Rûpela Pêþî
  • Çapemenî

Kovara Kurt Tarîhî îdîayeke gelek mezin avêt holê

Dîrok : 15 02 2014 | Beþ :

Çapemenî

Diyarname

Kovara Kurt Tarihi du mehan carekê bi tirkî li Tirkiyeyê derdikeve. Kovara ku weþana xwe li ser dîroka kurdan dike hejmara xwe ya 11'an a meha reþemî-adarê derxist. Kovara ku her meh bi dosya û nivîsên xwe yên balkêþ balê dikiþîne di vê hejmara xwe de îdîayeke mezin avêtiye holê.

Ev îdîa di nivîsa di dosyayê de cih digire. Di dosyaya ku bi navê "Li ser þopa kurdiya qedîm" hatiye avakirin de Ergin Opengin bi sernavê "Tevatur ve temelluk kiskacinda Kurt kultur tarihçiligi (Di tengasiya vegotin û li serxwe hesibandinê de dîroknasiya çanda kurdî) nivîseke gelek balkêþ nivîsandiye. 

Îdîaya herî mezin a Opengin ew e ku yekemîn mînaka nivîsa bi kurdî di sedsala 15'an de hatiye nivîsandin û li ser vê re mijarê digire dest. Opengin balê dikiþîne ser "Antolojiya Helbestan a Selîm Temo" ku têde dibêje "Pirtûka Zerdeþt 'Zend-Avesta' yekemîn teksta nivîskî a bi kurdî ye" û dîsa balê dikiþîne ser çar berhemên ku Prof. Dr. Kadri Yildirim nivîsandine ku di wir de jî dibêje "Metnên Avesta bi kurdî ne". Opengin van qebûl nake û li ser wan disekine. Jixwe ji bo navê "Zend-Avesta"yê jî dibêje ku navê pirtûkê ne "Zend-Avesta", tenê "Avesta" ye û peyva 'zend' wekî "îzahetkirin, ronîkirin" e ku heta niha bi þaþî wekî navê Avesta hatiye bikaranîn. 

Nivîskar û werger Opengin dibêje ku alfabeya Medan tunebû, "Nivîsa mîxî ya Medan" jî tune bû.

Opengin li ser qebûlkirina wekî nivîsa yekemîn a bi kurdî jî wisa dibêje: "Di sedsala 15'an de destnivîsek a ji çarîneke bi kurdî ku David N. MacKanzie di sala 1959'an de gotareke li ser nivîsî, em dikarin wekî yekemîn nivîsa bi kurdî bihesibînin." Ew dibêje, ev çarîn bi tîpên Ermenkî hatiye nivîsin û ev destnivîs li Erîwanê, di Koleksiyona Matanadaran bi nimreya "No 7117, folio 144b" qeydkiriye.

Di dawiya nivîsa xwe de Engin Opengin dibêje ku wekî D.N.MacKenzie û Philip Kreyenbroek jî hemfikir in, em nivîsa kurdî bi sedsala 16'an ku ekola klasîkên kurdî têde derketine holê bidin destpêkirin dê tiþtek nêzî aqilane be.

Di nav nivîsa ku Opengin gelek mînakan dide de, ger ev mînak û îdîayên wî rast derên, wê çaxê dîroka nivîsa kurdî diguhere û gelek pirtûkên ku li ser vê hatine danîn dê herin ser sergoyê. Nivîs ji niha de bûye sedema nîqaþê.

Di heman dosyayê de Shahab Vali jî li ser "Wêjeya nivîskî ya Yarsan û Kurdê Yêzîdî" nivîsiye. Ew jî li ser pergala baweriya û tekstên olî yên wan disekine.

Behrooz Chamarana jî bi nivîsa "Ji aliyê ziman û wêjeyê ve Goranî" di heman dosyayê de cih girtiye. 

Her wiha Hamit Bozarslan li ser "Di dîroka Kurdistanê de serdema 1979-1991'ê", lêkolîner Rohat Alakom jî li ser Auguste Jaba ku di nav dîroka kurdan de gelek navê wî derbas dibe nivîsa xwe amade kiriye.

Ji bilî van jî çend nivîsên din ên li ser dîroka Kurdistanê di vê hejmara kovarê de cih girtine.

Ji bo agahiyên berfireh û têkiliyê:

e-mail: kurttarihi@yahoo.com

Tel: 0532 173 25 09

 

 

*** 

Bi þertê nîþandayîna çavkaniyê her kes dikare nûçe, nivîs û fotoyên Diyarnameyê bikar bîne. Bêyî nîþandayîna çavkaniyê bikaranîna nûçe, nivîs û fotoyên Diyarnameyê qedexe ye.   


Hûn dikarin li van jî binêrin

Pêþbazî Xelatê Rojnamegerî ay Musa Anterî dest pa kerd

Pêþbazî Xelatê Rojnamegerî ay Musa...

05 07 2022

Çarînên Omer Xeyam ji bo guhdarîkirinê hatin amadekirin

Çarînên Omer Xeyam ji bo guhdarîkirinê...

30 06 2022

‘Efendiyê Gustîlan’ dê 50 saetan bidome

‘Efendiyê Gustîlan’ dê 50 saetan bidome

12 06 2022

Þermolayê vê carê “Êzîdî û Êzîdiyatî” girtiye dest

Þermolayê vê carê “Êzîdî û Êzîdiyatî”...

07 06 2022

Ev jî hene

Mebûs û þaredarên BDP’ê piþtgirî dan Roj TV

Mebûs û þaredarên BDP’ê piþtgirî dan Roj TV

13 08 2011

Malpera MA'yê dîsa hat qedexekirin

Malpera MA'yê dîsa hat qedexekirin

23 02 2021

Ji nû ve Dengê Kobanî

Ji nû ve Dengê Kobanî

13 03 2015

'Di Serdemên Qedîm de Kurdistan'

'Di Serdemên Qedîm de Kurdistan'

06 01 2015

'Pêngav'a duyemîn derket

'Pêngav'a duyemîn derket

30 10 2010

Nivîsên Nû

Mîrza Ronî

Qurmîcik

Mîrza Ronî

Çorê ARDA

HÎÇ, Matematîk û Helbest

Çorê ARDA

Cemil Oguz

‘Her tiþt xweþ e’?

Cemil Oguz

Çorê ARDA

Redkirina deftereke modern

Çorê ARDA

Cemîl Andok

Dêsê ma, sînorê þarî

Cemîl Andok

Salname

HERE JOR

Diyarname

  • Derbarê Diyarnameyê de
  • Yên piþtgirî didin Diyarnameyê
  • Agahiyên ji bo nûçeyan
  • Bikaranîna Diyarnameyê
  • Têkilî-Contact-Ýletiþim

Nivîskar

  • Cemil Oguz
  • Helîm YÛSIV
  • Cemîl Andok
  • Çorê ARDA
  • Þêxo Fîlîk
  • Cîhan ROJ
  • Zekî OZMEN
  • Hekîm Sefkan / Tava Heyvê
  • yeqîn h.
  • Kazim Polat
  • Welat Dilken
  • Bedran DERE
  • Omer Dilsoz
  • Mîrza Ronî
  • Krîstîn Ozbey
  • Dilþêr Bêwar
  • Arjen Arî / Agirdank

Beþ

    • Nûçe
    • Nûçeyên Çandî
    • Serbest
    • Hevpeyvîn
    • Berhem
    • Çapemenî
    • Spor
    • Dinya
    • Aborî
    • Foto-Nûçe
    • Xêz
    • Nivîsênkarên Mêvan

 

    • Portreya Mehê
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAÞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • Çend gotin
    • E-pirtuk
    • Spot
    • Deqeya Dawî
    • Covit-19
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
    • 2015-sermawez-pusper: Dîsa Hilbijartina Giþtî
  • Facebook
  • Twitter
  • RSS

Copyright © 2005-2022 Diyarname