Îrfan Amîda

Wekî ku di nivîsa xwe ya beriya niha de me destnîÅŸan kiribû ku êdî Pirsgirêka Kurd bi polîtîkayên Globalîzmê û projeya Rojhilata Navîn ve girêdayî ye. Û ji loma jî hêzên global hevparên vê pirsgirêkê ne û êdî bi tena serê xwe, ku bixwazin jî, kurd û tirk nema dikarin vê pirsgirêkê çareser bikin.

Bi pêvajoya “Komploya ReÅŸemiyê” re ev konsepta nû dest pê kir. Û wekî ku dîsa di nivîsa xwe de me destnîÅŸan kiribû ku diviyabû eniyeke li dijî hêz û polîtîkayên global bihata afirandin.
Gelo ew zemîn û mercên afirandina eniyeke dijglobaliyê hebû yan na? Yan jî ew zemîn dikaribû bihata afirandin? Helbet berî her tiÅŸtî divê ev pirsan bêne bersivandin.
Ger mirov ji aliyekî, pêvajoya DTH’yê û prensîbên bingehîn ên ji bo partiyeke nû eÅŸkere kiribûn, ji aliyeke din ve jî hêviyên ku di nava gelê kurd û saziyên demokratîk û partiyên li dijî polîtîkayên globalîzmê de bibîr bîne, bi hêsanî dikare bibêje ku zemîneke xurt hebû. Heger ew hêvî li ber çavan bihatana girtin û siyaset li girseyê bihata belav kirin, îro hêzên global û nûnerên wan ên li Tirkiyeyê dê nikaribûna bi hêsanî ev polîtîkayên xwe pêk bianîna. Ji bo vê jî, divê berî her tiÅŸtî li avakirina partiyeke nû nehata lezandin ku zemîn ji bo têgehên DTH’yê guncav bibûya. Lê mixabin berî ku zemîn bê afirandin DTP hate afirandin û pariyekî jî xizmet ji polîtîkayên DYA’yê û nûnerên polîtîkayên wan re hate kirin ji lewra siyaseta kurd ji dêvla (wekî ku DTH’yê digot) ku li girseyê belav bibe hinekî din bû qada ÅŸerê pozîzyongirtina klîkan. Vê encamê bi xwe kir ku DTP nikaribe li herêma Kurdistanê bi awayeke siyasal (ji bilî hestiyariya welatparêziyê) bibe îqtîdar. Encama hilbijartinê jî pariyekî bi vê yekê ve girêdayî ye.
Heger DTH, piÅŸtî avakirina Meclisa AÅŸtiyê û diyarkirina çareseriya Pirsgirêka Kurd û Demokrasiyê, bi aktorên vê meclisê re bingêha partiyeke çareseriyê ya Tirkiyeyê biafiranda (ligel hêz, sazî û kesayêtên demokratîk) dê bikaribûya mudaxaleyê polîtîkayên globalîzmê bikira û hêza birêvebirina dewletê (ligel hêzên global) qels bikira.
Lê mixabin îro di gelek pirsgirêkan de DTP polîtîkayên hevgirtî nikare biafirîne. Mînak; ji aliyekî ve diyar dike ku di têgeha laîkiyê de wekî artêÅŸa tirk difikire, lê ji aliyeke din ve jî bi AKP’yê re turbanê ji meclîsê derdixe. Dîsa ji aliyeke din ve KESK (ku welatparêz jî di nav de ne) li hember vê biryara meclisê, ya ku DTP jî ÅŸirîkê wê ye, derdikeve.  
Ku mirov mînakeke din bide; dema ku DTP Kurdistana BaÅŸûr wekî Îsraîla nû bi nav dike û bertekên ku kurdên Bakur yên li hember vê binavkirinê nîÅŸan didin datîne ber hev dîsa têdigihîje ku DTP polîtîkayên rojane dike û mixabin bi van polîtîkayan hêza birêvebirina xwe ya gelê kurd qels dike û têkiliya xwe û sazî û rêxistinên derveyî xwe qels dike. Yanî polîtîkayên bingehîn neafirîne û tu kesî nake ÅŸirîkê polîtîkayên xwe. Ev bi xwe hem pûçkirina prensîbên partiyê ye hem jî xweîzolekirin e ji gel.
Ji bilî DTP’yê, dema mirov bala xwe dide saziyên demokratîk û sivîl yên ku kurd di nav de ne (wekî sendîqayan), têdigihîje ku tevgerek yan jî çalakiyeke wan ku pê mudaxaleyî pêvajoyê bikin ji hêla xwe de (qet nebe polîtîkayên ku li ser wan têne meÅŸandin) tune ye. Di her banga aÅŸtiyê de mirov navê wan dibîne lê mixabin programeke wan a çalakiyên ji bo aÅŸtiyê tune ye. Xebatên wan bi tevahî ji bo berdewamkirina îqtîdara wan e. Yan jî ji bo parastina qada îktîdara wan e ku  qîma xwe bi biçûkbûna wê qadê ve jî tînin.
Ji xwe dewlet û hêzên sermiyana global ÅŸereke dijwar li hember van saziyan dimeÅŸînin ku qadên wan ên siyasî, aborî û hwd. teng bikin û mudaxaleyên objektîv û sûbjektîv dikin ku qadên îqtîdarê yên biçûk ku ew sazî wê biparêzin biafirînin. Ji dêvla ku li hember vê polîtîkayê sînorên qadên xwe fireh bikin û bi têkiliya bi derveyî xwe re jî, derfet û hêza mudaxaleyên wan hêzan ji holê rakin, ÅŸirîkên îqtîdara xwe ji lewra jî ÅŸirîkên polîtîkayên xwe kêm dikin.
Ji bilî saziyên kurdan, partî û rêxistinên li derveyî kurdan jî mixabin polîtîkayeke zelal ji bo Pirsgirêka Kurd neafirînin û bi vê polîtakayê dernakevin hember gelê tirk. Mixabin dixwazin polîtîkayên xwe bi bazara ku bi kurdan re dikin re biafirînin. Yanî ji bilî nêrîn û bîrdoziyên xwe angajeyî daxwazên kurdan e. Ev hem di nerîna partiyan de hem jî di nêrîna rêxistinên wan ên di sendîqayan de û hem jî di kesayêtiyên demokrat/rewÅŸenbîr de heye. Yanî li benda zelalbûna daxwazên kurdan e. Ger kurd daxwazên xwe mînîmîze yan jî maksîmîze bikin dê li gorî wê sekna xwe diyar bikin/dikin. Ji vê jî eÅŸkere dibe ku her kes parîkî di xwe dimîne. Ji lewra jî tu eniyeke xurt li hember polîtîkayên globalîzmê nayê afirandin ku tiÅŸtê hêzên global dixwazin jî ev e.