Îsa Hiso di sala 1954’an de li gundê El Bora yê Til Hemîs ê ser bi bajarê Qamişlo ve hatiye dinê. Li mala bapîrê xwe ya li gundê Girbawî (Ebû Rasîn) ya girêdayî Qamişlo jiyan kiriye. Di destpêka temenê ciwaniya xwe de zewiciye, bavê 7 kur û 3 keçan e. Piraniya zarokên wî xwendevan in.
Xwendina Hiso
Îsa Hiso di sala 1962/1963 li gundê Girbawî dest bi xwendina seretayî dike û xwendina xwe ya navîn û amadeyî jî li dibistanên Qamişlo ku piraniya wê li Dibistana El-Urûba dewam dike. Xwendina xwe li paytexta Lubnanê Beyrûdê di Zanîngeha Beyrûd a Erebî de beşa Hiqûqê didomîne. Îsa Hiso piştî demek dirêj ji xwendinê qut dibe û piştî salên dirêj di sala 2007’an de xwendina xwe li Zanîngeha Şamê dewam dike û di dema ezmûnan de ji ber ku di girtîgeha Edra ya paytext Şamê de girtîbû nekarî tevlî ezmûnan bibe.
Berxwedana Hiso ya siyasî
Di jiyana xwe ya siyasî de her dem rastî zexta hêzên ewlekarî ya rêjîmê hat, gelek caran ket girtîgehê û rastî îşkenceya tund a hêzên ewlekariyê ya rêjîma Baas hat. Her dem navê Hiso di nava lîsteyên girtîgehan de bû û derketina derveyî Sûriyê jê re hatibû qedexekirin.
Hiso di dema pola 6’an de dilxwazê partiya Demokrata Kurd li Sûriyê (El-Partî) bû û di bin bandora fikrê Apê Osman Sebrî yê ku yekem partî li Rojava damezran de bû. Di dema xwendina xwe ya navîn de tevlî nava partiyê bû û di dema xwendina xwe ya amadeyî de bi hêrs tevlî nava xebatên çandî, civakî û siyasî dibe û di nava rêxistina xwendekaran a partiyê de cihê xwe digre û bi awayekî aktîf ji bo pêşxistina çand, siyaset û wêjeya kurdî gelek ked dide. Ew heta sala 1982’yan di nav xebatan de cihê xwe digre.
Di wê demê de nakokî di nava rêveberiyên El-Partî de derdikevin û bi behaneya ku Hiso alîgirê PKK’ê ye û ramanê PKK di civînan de belev dike di dawiya sala 1983’yan de Hiso dev ji El-Partî ber dide û tevlî nava berxwedana Tevgera Azadiya Gelê Kurd dibe û dest bi qonaxeke nû ya berxwedanê dike.
Hiso û Şoreşa 12’ê Adara 2004’an
Di şoreşa 12’ê Adara 2004’an de bi awayekî aktîf cihê xwe digre û wekî nûnerê giştî yê têkiliyên derve yê PYD’ê tê erkdar kirin. Her wiha di wê demê de nûneriya PYD’ê di civînên rêxistin û partiyên siyasî de dike. Di wê demê de gelek civîn û hevdîtinan bi nûnerên eşîrên kurd û ereb û pêkhateyên din re lidar dixe.
Gelek caran hate girtin
Têkoşerê kurd Îsa Hiso ji bo Newroza sala 2004’an were lidar xistin îsrar dike û nêrîna wî dijî ya partiyên siyasî ku wê demê dibêjin pêwîst e Newroz neyê lidar xistin û şîn bê girtin û alên reş werin daliqandin. Di nêrîna Îsa Hiso de biryara partiyên siyasî ya nelidar xistina Newrozê teslîmkarî ye. Li ser vê yekê PYD’ê ji gelê kurd xwest ku dakevin qadan Newrozê pîroz bikin û şahiyên Newrozê tên lidar xistin.
Ji ber îsrara lidar xistina Newrozê di 11’ê Nîsana 2004’an de Hiso hate girtin û sewqî girtîgeha Şamê beşa îşkenceyê ya 295’an hate kirin. Piştî 12 rojan ji îşkenceya hovane Îsa Hiso tevlî 650 girtiyên siyasî ku di Şoreşa 12’ê Adarê de hatine girtin sewqî girtîgeha leşkerî ya Seydnaya tên kirin. Di girtîgehê de rastî îşkenceya cesedî û psîkolojî tê. Îsa Hiso piştî 3 meh û 7 rojên di girtîgehê de derbas dike di 22’ê Tîrmeha 2004’an de serbest tê berdan.
Îsa Hiso piştî derketina ji girtîgehê careke din li xebata xwe ya siyasî vedigere û di kongreya 2’mîn a PYD’ê de wekî endamê Komîteya Têkiliyên Derve ya PYD'ê tê hilbijartin, her wiha wekî berpirsê PYD’ê li herêma Cezîrê cihê xwe digre.
Îsa Hiso di 24’ê Cotmehê de ji aliyê hêzên ewlekariya Sûriyê ve tê xwestin û ji aliyê beşa 235’an wekî Fiestîn tê zanîn 3 rojan lêpirsîn pê re tê dikin.
Di 14’ê Tîrmeha 2006’an de Îsa Hiso di merasîma şehîdên Azadiya Tevgera Azadiya Gelê Kurd a li Şêxmeqsûd a Helebê de diaxife û li ser vê yekê Îsa tevî Mihemed Akûfa ku wê demê de spîkertî kiribû tên girtin û 3 mehan di girtîgeha tîpa F’ de dimîne û piştî 3 mehan ji aliyê ewlekariya siyasî ya Hesekê ve serbest hate berdan.
Îsa Hiso di 2’ê mijdara 2007’an de li Qamişlo tevlî meşa şermezarkirina êrîşên Tirkiyê li ser başûrê Kurdistanê dibe. Li ser vê yekê Hiso tevî 25 kesên din tên girtin û rastî îşkenceya hovane ya hêzên rêjîma Baas tên. Di wê demê de di girtîgeha polîsên leşkerî ya Hesekê, girtîgeha Hesekê ya navendî û ji wir sewqî girtîgeha Navendî ya paytexta Sûriyê Şamê tê kirin û di 3’ê kanûna 2008’an de serbest hate berdan. Piştî rojek ji serbest berdanê di 4’ê Kanûna 2008’an de careke din ji aliyê îstixbarata giştî ya Sûriyê ve hate girtin û 15 rojan îşkence lê hate kirin.
Di 16’ê cotmeha 2010’an de careke din ji aliyê hêzên ewlekariya rêjîma Baas ve hate girtin. Wê demê nû ji kongreya 4’an a PYD ku li başûrê Kurdistanê hatibû lidarxistin vegeriya bû. Derbarê kongreyê de lêpirsîn pê re hate kirin û di 22’ê cotmehê de dest û çavên wî hatin girêdan û sewqî paytexta Sûriyê Şamê hate kirin, piştî 3 mehan ji rewşa zehmet di 10’ê Sibata 2011’an de ji aliyê ewlekariya siyasî ya Hesekê ve serbest hate berdan.
Di wê demê de derketina derveyî Sûriyê û heta di nava parêzgehên Sûriyê de jê re hate qedexekirin û navê wî li ser hemû navendên kontrolê hate belavkirin.
Piştî şoreşa Rojava û Sûriyê
Îsa Hiso di 16’ê kanûna 2011’an de tevlî kongreya yekem a Meclisa Gel a Rojavayê Kurdistanê dibe û wekî Endamê Dîwana Serokatiya Meclisê tê hilbijartin, di sala 2012’an de wekî Endamê komîteya Têkiliyên Derve yê Desteya Bilind a Kurd hate hilbijartin. Hiso di 2013’an de wekî Rêveberiya Têkiliyên Dîplomasî yê Rojavayê Kurdistanê hate ragihandin û wekî endamekî rêveber di Komîteya Dîplomasî de cihê xwe girt.
Hiso tevlî gelek civînên navnetewî yên derbarê pirsgirêka kurd li Stenbol, Fransa, Norwec û Başûrê Kurdistanê bû.
Ji zarokên Hiso yê bi navê Ferhad Baran di sala 1995’an de tevlî nava refên PKK’ê dibe û piştî 12 salan, di şereke di navbera PKK’ê û leşkerên tirk de, di 21’ê Tîrmeha 2006’an de jiyana xwe ji dest da. Kurekî wî yê din Îbrahîm jî di 23’ê Tîrmeha 2007’an de beşdarî PKK'ê dibe.
Agahî ji rojnivîsa bîranînên Tekoşer Îsa Hiso hatine wergirtin.
***
Nûçeya eleqedar:
- Cenazeyê Îsa Huso ji aliyê hezaran ve hate wergirtin
- KCD'ê û BDP'ê ji bo Huso peyam weşand
- Endamê DBK'ê Îsa Huso di êrîşa bombeyî hat kuştin