Diyarname
Pirtûka nivîskar û mamoste Fêrgîn Melîk Aykoç bi navê “Çavkaniyên Çanda Gel” derket. Di pirtûkê de hin pîşeyên çandê hatine pêşkêş kirin û pêre jî gotinên bav û kalan, klam, çîrok û tiştanokên pêre eleqedar hatine weşandin.
Aykoç ku pirtûkên li ser ziman jî têde heta niha çend pirtûkên wî derketine, niha pirtûkek din li van zêde kir. Pirtûka bi navê “Çavkaniyên Çanda Gel” ji Weşanên Ar hate weşandin.
Aykoç li ser çanda kurdî ji gelek aliyan ve lêkolîn kiriye û ew lêkolîna xwe ya li ser çanda gel di vê pirtûkê de weşandiye. Ev pirtûk di warê berhevkirin û civandina berhemên çanda gel de, bi form û nirxandin, bi awayê aliyê lêkolînî ve pirtûkek girîng e. Pirtûk li ser pergaleke wisa hatiye sazkirin: Pêşî pîşe hatiye nasandin, dûre gotinên bav û kalan yên li ser wê pîṣeyî, çîvanokên zarokan, zimanbir, tiṣtonekên bi wê pîṣeyî re têkildar, heyranok, kurteçîrok, stran, govend û henekên li ser wê pîṣeyî li pey hev hatine rêzkirin. Mînak pîşeya “Cot”. Pêşî aletên li ser cotkirinê yek bi yek li ser hatiye rawestin; dûre têkiliya cot û çandê, gotinên pêşiyan ên li ser cotê, çivanok, mamik, heyranokek li ser cotê û herî dawî jî çîrokek gelêrî ya li ser cotê hatiye pêşkêş kirin. Beşên din jî bi heman rêbazê hatine nivîsîn û berhevkirinên pêre eleqedar hatine pêşkêş kirin. Bi vê rêbaza xwe, her wiha bi berhevkirina xwe ya li ser van mijaran pirtûkek balkêş derketiye holê.
Gelek beşên çandiniyê
Nivîskar Fêrgîn Melîk Aykoç li ser pirtûkê wisa dibêje: “Ev lêkolîn min di salên nodî de ji nav bi sedan mirovan civandiye. Ji wan kalên ku ev agahî dane min, ji sedî heṣtê niha ne li jiyanê ne. Bila rehma Xwedê li wan be.”
Beşek ji vê pirtûkê di paşgoya rojnameya Ozgur Polîtîka “Hîwa” de hatine weşandin, lê yekem car hemû bi hev re tê weşandin. Di pirtûkê de, di bin beşên wekî “Beşa Çandinî û Hêranê”, “Beşa Berên Pez”, “Beşa Bax û Baxçe” de wekî mijara “cot”, mijarên din ku li ser sekiniye ev: “Çinîn”, “Dexl (Zexîre)”, “Bêder”, “Bilxwir/Savar”, “Mîrkut”, “Destar”, “Aş”, “Tendûr”, “Avahî”, “Malbarkirin”, “Berî û pez”, “Şonik”, “Kulav”, “Şeşkin”, “Tevn”, “Baxçe”, “Bostan”, “Rez”, “Gezik”, “Gîskok”, “Pincar”, “Darvanî û çilo”…
Fêrgîn Melîk Aykoç kî ye?
Nivîskar û mamoste Fêrgîn Melîk Aykoç di sala 1951’ê de li gundê Baskan a navçeya Gimgima Mûşê hatiye dinê.
Aykoç, di sala 1972’yan de dest bi mamostetî dike û di sala 1980’ê de tê girtin. Piştî 17 rojên binçavkirinê tê berdan lê peywira mamostetî ji dest wî digirin. Ew jî êdî berê xwe dide Almanyayê ku hê jî li wê derê dijî. Heta niha ev pirtûkên wî derketine:
- Kurdîzan (Rûberîna zaravayên kurdî), 1996, Weşanên Enstîtuya Kurdî ji bo Lêkolîn û Zanist Berlîn, Almanya
- Mamosteyên Zinaran (roman, bi devoka Serhedê), 1999, Weşanên Rewşen, Dusseldof
- Dîlên li ber pûkê (roman), 2002, Koln
– Kaniya Xwendinê (Pirtûka dersê ji bo pêngava 3-4’an), 2007, Yekîtiya Mamostêyên kurd (YMK) Oldenburg
- Fermo bi Kurdî (Xwe bi xwe fêrbûna kurdî ji bo mezinan), 2008, Enstîtuya Kurdî ya Kolnê (heman pirtûk li Stenbolê jî hat çapkirin, 2009)
– Rondikên Hêviyên Wenda (jînborî /novel), 2009, Weşanên Do, Stenbol
– Siya dema borî (roman), 2010, Weşanên Do, Stenbol
Çavkaniyên Çanda Gel / Fêrgîn Melîk Aykoç / Weşanên Ar / 382 rûpel