DiyarName.Com

Cemil Oguz

Fîlmekî aksiyonî yê xweş bê kişandin mirov lê temaşe dike. Lê ger ew fîlmê aksiyonî yê xweş li ser çîroka kurdekî be belkî zêdetir bala mirov bikişîne. Û niha fîlmekî bi vî rengî ku em qal dikin li pêşberî me ye: "Rheingold".

KARAKTEREKÎ GELEK BALKÊŞ

Werin em ji serî dest pê bikin: Ew kurdê ku niha mijara fîlm e û pêre jî niha mijara nivîsa me ye wisa kurdekî ye ku bi buhayê 1,8 mîlyon Euro zêran didize. Ev tiştek hêsan e? Na. Madeyên hişber firotine di qada navneteweyî de. Ev tiştek hêsan e? Na. Û ketiye hepsê, zor û zehmetî dîtiye, ji Almanyayê heta hepisxaneyên Sûriyeyê hatiye şandin. Ji wir filitîn tiştek hêsan e? Helbet na. Baş e, li girtîgehê di nav rewşeke gelek dijwar de tomarkirina albuma repê hêsan e? Na. Û bi vê navdar bûn, hejandina ciwanên li Almanyayê û Ewropayê... Jixwe ne hewceye em bipirsin jî.

ÇÎROK LI SINEYÊ DEST PÊ DIKE

Lê em vê bipirsin: Çîroka wî li ku dest pê kir? Li bajarê Sineyê. Xedar ('Xatar' yan jî bi navê nasnameyî 'Jivar Hacabi'), zarokê du kurdên zana ye. Ew her du kurd ji bajarê Sineyê ne. Dê û bavê wî li hemberî rejima Îranê di nav têkoşînê de ne. Bav muzîkarekî navdar e, dayik dersê dide zarokan. Têkoşîna wan didome, lê dewleta Îranê bi ser wan de bombeyan dibarîne û her du ji mecbûrî berê xwe didin Almanyayê. Û Xedar li wê derê tê dinê.

Papvanê kurd "Xedar" (Xatar) li nav malbateke mirovhez, humanîst de mezin dibe. Bav, şefê Orkestraya Netewî ya Koma Berxwedan Îqbal Hajabî ye ku salên 1990’an, hem orkestrayên ji bo festîval û Med TV, û hem jî gelek albumên Hunerkomê yên orkestrayî di bin serpereştiya wî de hatine çêkirin(*). Ew dixwaze kurê wî jî bi muzîkê re eleqedar bibe. Lê na, hestên kurik cuda ne.

LÊDAN MIQABILÊ LÊDANÊ

Xedar wekî zarokek di halê xwe de li di nav lêgerînê de, li parkan di nav zarokan de ye û helwesta zarokan bandor li wî jî dike. Dûre dikeve nav karên tarî, tilyakê difroşe. Û dema hin tên bêyî pere bidin tilyaka wî jê digirin û ser û çavên wî dişkînin, li wir dibêje, "Ezê hesabê ji we bipirsim". Berê xwe dide navenda boksê, xwe xurt dike, gelek xurt dike, di asta herî bilind de xwe xurt dike. Êdî ew "Xedar" e. Êdî rêya wî ev e. Helbet roj tê, diçe wan yek bi yek diqufile û ser û çavên wan dişkîne; Dibe XEDAR, xedarê rastîn, Xedarê ku her kes jê ditirse.

FÎLMEKÎ HERIKBAR

Paşê? Paşê karên mezin ên diziyê, girtin, şandina wî ya Sûriyeyê li nav girtîgeha ku cih jî nîn e girtî lê rûnin, têkçûn, carek din serketin... Û repvanî...

Derhêner Fatih Akin fîlmekî aksiyonî ya serketî li ser çîroka Xedar kişandiye. Fîlmê bi navê "Rheingold" par li Almanyayê ket vîzyonê. Îsal di çarçoveya 42'yemîn Festîvala Fîlman a Navneteweyî ya Stenbolê de hat nîşandayîn û niha li Tirkiyeyê jî ket vîzyonê.

Fîlmê ku bi navê "Ren Altini" xistine vîzyonê bêşik dê bala aksiyonhezan bikişîne û her wiha dê kurd jî jê hez bikin. Rola Xedar lîstikvan Emilio Sakraya girtiye ser milên xwe. Mona Pirzad, Julia Goldberg, Sogol Faghani, Ugur Yucel têde dilîzin. Fîlm bêyî li cihek bieliqe diherike û diçe. Piştî ku mirov temaşekirina fîlm temam dike, mirov bawer nake kesekî çawa ew qas tişt jiya ye. Lê ev çîrokek rastî ye û çîroka Xedar, çîroka rapvanê kurd e.

KUNYE:

Nav: Rheingold

Derhêner: Fatih Akin

Sazkar: Fatih Akin, Nurhan Şekerci-Porst, Herman Weigel

Sala Kişandinê: 2022

Cure: Dram, Muzîk

Mawe: 138 deqîqe

Ziman: Almanî, Kurdî, Erebî, Fransizî, Flemenkî, Tirkî

Welat: Almanya, Îtalya, Hollanda

Lîstikvan: Emilio Sakraya, Mona Pirzad, Julia Goldberg, Sogol Faghani, Ugur Yucel, Karim Guneş, Doga Gurer, Samir Jebrelli, Hussein Eliraqui, Arman Kashani, Minú Kochermann