Diyarname
Romana Eliyê Evdilrehman a bi navê “Xatê Xanim” ji aliyê WeÅŸanên Lîsê ve li Amedê hat weÅŸandin. Xanê Xanim yek ji romanên pêÅŸîn ê kurdan e.
Romana “Xatê Xanim” ku di sala 1959’an de ji aliyê Evdilrehman ve hatibû nivîsandin û weÅŸandin wekî yek ji romanên klasîk ê kurdan tê hesibandin. Li dinyayê romanên klasîk ji aliyê gelek weÅŸanxaneyan ve têne weÅŸandin. Xatê Xanim jî niha ket vê rewÅŸê. Romana Evdilrehman “Xatê Xanim” ku çend sal berê ji aliyê WeÅŸanên Belkî ve li Amedê hatibû weÅŸandin vê carê ji aliyê WeÅŸanên Lîs ve hat weÅŸandin.
Xatê Xanim pêÅŸî di sala 1959’an de li ser destê WeÅŸanxaneya Haypêthratê li Yêrêwana paytexta Ermenistanê hatibû û lehenga pirtûkê Xatê Xanim serekî ji bo serhildanekê dike.
Serhelenga romanê Xatê Xatim e ku piÅŸtî mirina Têmûrê serek, êl û eÅŸîrên, komên civakî yên devera Dêrsimê yên kurd tên ray û ÅŸêwrê jê distînin. Xatê Xanima ku di romanê de di wê hewildanê de ye ku Sultanê kurê xwe yê tayê bi tenê ji nava lepên mirinê derxe, balkêÅŸtirîn aliyê wê ew e ku di nava demeke kurt de dikare komikên kurd ên li deverê bi ray û ÅŸêwra xwe li hev bicivîne û bîne rayê, li Çiyayê Êginê yê li nêzîkî Ezirganê û li çiyayên li fêza Dêrsimê wekî ÅŸervan wan amadeyî ÅŸer bike û bi yekdestî wan derxe pêÅŸberî hêzên dagirker.
Xatê Xanim novelek e, ya ku her çend behsa jinekê dike, ya ku ji ber mijara xerc û xeracên dewleteke dagirker û girtina Sultanê kurê xwe serî li hemberî hêzên dagirker hildide, lê ev jin çi dike çi nake – bi helwesta xwe ya nêzîkî aqilan – nahêle ÅŸer dest pê bike, lê digihîje merema xwe û kurê xwe rizgar dike, bi sadetiya honaka xwe û bi kurdiya xwe ya ‘edetî ya xurt ve, hem di nava hemû berhemên Eliyê Evdilrehman de, hem jî di nava sercema pexÅŸanên bi Kurdî-Kurmancî de yek ji ‘eyantirîn deqan e.
Xatê Xanim / Eliyê Evdilrehman / Roman / 80 rûpel