• Nûçe
  • Nûçeyên Çandî
  • Serbest
  • Hevpeyvîn
  • Berhem
  • Çapemenî
  • Spor
  • Dinya
  • Ên Din
    • Aborî
    • Nivîsênkarên Mêvan
    • Portreya Mehê
    • Foto-Nûçe
    • Xêz
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAÞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • Çend gotin
    • E-pirtuk
    • Spot
    • Deqeya Dawî
    • Covit-19
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
    • 2015-sermawez-pusper: Dîsa Hilbijartina Giþtî
    • 2014: Hilbijartina Herêmî
    • 2018-06-24: Hilbijartina Giþtî û Serokomarî
    • 2011, Hilbijartin
    • 2010, REFERANDÛM
    • 2009, Hilbijartina Herêmî
    • EURO 2016
    • EURO 2020
    • Kûpaya Cîhanê 2010
    • Kûpaya Cîhanê 2014
    • Kûpaya Cîhanê 2018
    • Kûpaya Cîhanê 2022
  • Rûpela Pêþî
  • Serbest

‘Perde’ romaneke bajarî ye

Dîrok : 12 05 2012 | Beþ :

Serbest

Dilþêr Bêwar

Perde; sêyemîn romana Cîhan Roj e û yekem romana ji weþanên NA’yê derçûye. Roj, dîsa  bi zimanê xwe yê sade li belekiyan dibiþire. Piþta xwe daye helbestê û qiblegeh însan e. “Gîtara bê têl” û “Meþa moriyan”, di bin siya “Perde”yê de mane.
Perde, bi teknîka xwe nûye nûcan e. Vebêjê pirtûkê qereqtera bi navê Gulten e. Gulten, endama malbateke bûrjûwaya kurd e. Keça têkoþerekî di bin zilma dewletê û sersarî û dilhiþkiya hevalên xwe de eciqiye.
Roj, di kesayetiya Gultenê de, ‘Perde’ya qîzaniyê çirandiye; jin û mêr aniye heman astê. Perde, çemeke û dilop bi dilop ji lêvên Gultenê diniqute. Her dilop têra xwe bi bûyeran dagirtiye. Roj, civak, rêxistin û kesan, bi vegotina jiyana qereqterên xwe re dide ber rexneyan. Em ne xerîbên bûyer û qewmînan in; kêm zêde haya her kesî jê heye… Bi nivîsandina vê berhemê re em dikarin bibêjin, me kurdan wekî takekes, civak, xelk, gel, an ji milet, gelek rê li dû xwe hiþtiye; êdî dem hatiye em kumê xwe bidin pêþiya xwe hûr û kûr li ser rewþa xwe a heyî biponijin û bigengeþin. Bê guman tu berhemeke bêbîrdozî û bêalî nîn e. Roj, pala xwe daye vê gotina Vartoyî; ‘dema merû dibêje însan ava çem û kaniyan disekine’ û dest bi hûnandina berhema xwe kiriye. Kurtêlxwariya þer, bi pêkenokekê li ber çavan radixe, bê ku bikeve dû analîzên dûv û dirêj. Ev berhem, ji bo roj jî bawer im ceribandinek e; ji qelema mêrekî, (bi devê jinekê) vegotina rihî a jinekê. Gelo di vê vegotina rihî a jinê de, nivîskar çi qas serketiye? Divê bersiva vê pirsê ne mêr lê jin bidin.
Piþtî ku pirtûk xwînêr digre nava pêlên xwe, wekî ku merû li hêwaneke þanoyê be, misêwa perde vebin û bên girtin, vebin û bên girtin vebin û…
Ji çend perdeyan carekê Woolf derdikeve ser dikê, dîmenên derbasbûyî bi çend hevokên tîr vedibêje û vedikiþe þûna xwe. Gelo Woolf dernekeve ser dikê wê berhem tiþtekî ji xwe kêm bike? Ez ne bawerim. Bawerim nivîskêr, Woolf ji ber du sedeman tevî berhema xwe kiriye:
1: Nivîskar, xweziya xwe bi Woolf tîne, lê taqet bi qereqter re nîn e, nikare bibe Woolf.
2: Ji xwînêr re dibêje, ger þert û mercên heyî nebûyan, min an jî me bikaribûya bi wî terhî binivîsanda; welew, çima qereqterên me nikaribin bibin Woolf.
Di dawiya ‘Perde’yê de, nivîskar bi suprîzekê derdikeve pêþberî xwînêrên xwe; du leheng, welew qereqterên bi navê doxtor Þadî (karakterê Gitara bêtêl) û Mîralî (Karakterê Meþa moriyan) tevlî romanê dike. Di qezayeke trafikê de doktor Þadî dikuje û Mîralî jî dike nexweþekî di terqîna mirinê de. Ez  bawerim nivîskar, ji bo ku doxtor dev ji pîþeya xwe berdaye û çav berdaye siyasetê, wî dikuje.
Nivîskar, di beþa pîneya Perde’yê de, behsa serboriya xwe a dema nivîsandina pirtûkê dike û êþ û zehmetiyên ku nivîskar dikiþînin tîne zimên; ev jî nûbûneke ji bo qada romana kurd.
Ji bo nivîs dirêj nebe, çend hêlên romanê di bin serenavan de bi bîr dixim û dawî li nivîsa xwe tînim.
Baqî: Lehengê di bin siya bîrdoziya xwe de pelixî.
Sazbend: Sazbendê ku nebûye hunermend.
Maqûl: Qurbanê xwedayên sererd û binerd.
Dengbêj: Hewara jibîrbûyiyan, derdê bêderman (sersariya kurdan û bextreþiya hunermendan).
Lezbiyen: Binhiþê lezbiyentiyê
Lixwexweþhanîna jinê: Binhiþ û masturbasyon.
Pismamê Gultenê: Civaknasê nêr.
Serkeftina nivîskêr a herî mezin ew e ku xwedî zimanekî sade û nerm e. Mijarên herî nazik digire dest; gotina xwe texsîr nake. Ji analîzan bêhtir, bibîrdixe û derbas dibe. Erka xwe ya rewþenbîriyê tîne cih. Wekî pêþiyan gotiye: Gotin adet e, lê jênexwarin serbest e.

Ji hestên ku xwendina Perde’yê li þûna þopa xwe hiþtiye:

Ey welatê baþvala
Em ê bixwînin derya xwînê
Ta ku
Zanîn di nezaniyê de
Wîjdan di bêwijdaniyê de
Pîrozahî di bin simê xerabiyê de pelixî
Û
Em di paxila mirina xwe de ji nû ve vejiyan

Nîþe: Kêm be jî, bêhna hin hevokan ji “Gitara bê têl” bi ser meriv dikeve. Li hin ciyan tîp ji ber çavên redaktor reviyane. Li gor min di çend cihan de, di tewandina navan de kêmasî heye. Wekî din pirtûk ji hêla edîtoriyê ve serkeftiye.

dilser_bewar@hotmail.com
 

***

Nivîsên Dilþêr Bêwar ên ku berê di Diyarnameyê de hatine weþandin:

- Çîrokek gewr e ‘Xadim’
- ‘Mistek Jiyan’
- Li peravên torê torên evînê

 

Hûn dikarin li van jî binêrin

Silêmanî, Dengekî Dawidî, Stranên Edip Karahan

Silêmanî, Dengekî Dawidî, Stranên Edip...

22 06 2022

Eþq û êþên Kurdistanê di

Eþq û êþên Kurdistanê di

20 06 2022

Manaya Bilibendê û Çend Sirên Kurdish Mashup 2019

Manaya Bilibendê û Çend Sirên Kurdish...

14 06 2022

Mêrê Zivistanê

Mêrê Zivistanê

04 06 2022

Ev jî hene

Kurdan got, 'One minute'

Kurdan got, 'One minute'

30 03 2009

Weþanxeneya Apecê û pirtûkên zarokan

Weþanxeneya Apecê û pirtûkên zarokan

17 07 2008

Min Çûyîn Divê

Min Çûyîn Divê

12 09 2009

Di çîrokên hin nivîskarên kurd de þaþiyên teknîkî

Di çîrokên hin nivîskarên kurd de þaþiyên teknîkî

10 11 2018

Gava peyv têwerdibin

Gava peyv têwerdibin

16 10 2019

Nivîsên Nû

Çorê ARDA

Redkirina deftereke modern

Çorê ARDA

Cemîl Andok

Dêsê ma, sînorê þarî

Cemîl Andok

Çorê ARDA

Konê folklorîzmeke empresyonîst

Çorê ARDA

Dilþêr Bêwar

NÊRDEWAN

Dilþêr Bêwar

Omer Dilsoz

Sîyabo, darhejîrokê û hin tiþtên dîtir

Omer Dilsoz

Salname

HERE JOR

Diyarname

  • Derbarê Diyarnameyê de
  • Yên piþtgirî didin Diyarnameyê
  • Agahiyên ji bo nûçeyan
  • Bikaranîna Diyarnameyê
  • Têkilî-Contact-Ýletiþim

Nivîskar

  • Cemil Oguz
  • Helîm YÛSIV
  • Cemîl Andok
  • Çorê ARDA
  • Þêxo Fîlîk
  • Cîhan ROJ
  • Zekî OZMEN
  • Hekîm Sefkan / Tava Heyvê
  • yeqîn h.
  • Kazim Polat
  • Welat Dilken
  • Bedran DERE
  • Omer Dilsoz
  • Mîrza Ronî
  • Krîstîn Ozbey
  • Dilþêr Bêwar
  • Arjen Arî / Agirdank

Beþ

    • Nûçe
    • Nûçeyên Çandî
    • Serbest
    • Hevpeyvîn
    • Berhem
    • Çapemenî
    • Spor
    • Dinya
    • Aborî
    • Foto-Nûçe
    • Xêz
    • Nivîsênkarên Mêvan

 

    • Portreya Mehê
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAÞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • Çend gotin
    • E-pirtuk
    • Spot
    • Deqeya Dawî
    • Covit-19
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
    • 2015-sermawez-pusper: Dîsa Hilbijartina Giþtî
  • Facebook
  • Twitter
  • RSS

Copyright © 2005-2022 Diyarname