• Nûçe
  • Nûçeyên Çandî
  • Serbest
  • Hevpeyvîn
  • Berhem
  • Çapemenî
  • Spor
  • Dinya
  • Ên Din
    • Aborî
    • Portreya Mehê
    • Nivîsênkarên Mêvan
    • Foto-Nûçe
    • Xêz
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAÞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • E-pirtuk
    • Covit-19
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
    • 2018-06-24: Hilbijartina Giþtî û Serokomarî
    • 2014: Hilbijartina Herêmî
    • 2015-sermawez-pusper: Dîsa Hilbijartina Giþtî
    • 2011, Hilbijartin
    • 2010, REFERANDÛM
    • 2009, Hilbijartina Herêmî
    • EURO 2016
    • EURO 2020
    • Kûpaya Cîhanê 2010
    • Kûpaya Cîhanê 2014
    • Kûpaya Cîhanê 2018
    • Kûpaya Cîhanê 2022
  • Rûpela Pêþî
  • Nûçeyên Çandî

Salên 1960-75'an û Saît hatin bibîranîn

Dîrok : 27 11 2011 | Beþ :

Nûçeyên Çandî

Diyarname
Sait Kirmizitoprak û Sail Elçi ku di nav salên 1960-75'an de xwedî ciheke girîng in di 40 saliya kuþtina wan de hatin bibîranîn.


Dr. Þivan (Sait Kirmizitoprak), Sait Elçi, Suleyman Muînî û kuþtina têkoþerên kurd ên salên 1960-1975'an pirtûkek hat amadekirin. Pirtûk ji aliyê Selahattin Ali Arik ve hatiye nivîsandin û bi navê "Dr. Þivan, Sail Elçi, Suleyman Muînî ve Kurt Trajeisi (1960-1975)" ji Weþanên Perî hat weþandin.

Ji bo nasandina pirtûkê û 40 saliya kuþtina wan li Taksim Hill Otelê çalakiyeke hate li darxistin.
Xwediyê Weþanên Pêrî Ahmet Onal, nivîskarê pirtûkê Arik, kesên wê serdemê yên wekî Naci Kutlay, Osman Aydin, Kazim Arik, xwiþka Dr. Þivan û li dor sed kesî beþdarî çalakiyê bûn.

'Xwîna min ji yên 38'an ne þîrîntir e'

Çalakiya bibîranînê bi deqeyek rêzgirtinê dest pê kir û bi nîþandayîna slayteke ku li ser wan çêkiribû dom kir. Nivîskar Arik li ser Dr. Þivan wisa got: "Herî dawî di sala 1969'an de hat gund. Wî her kes miayeke kir, ji wan re reçete nivîsî. Diya min jêre got, 'Ti cîgira mawa, meþo, go to bikþê', yê vat, 'Yê 38'de hamey kiþtiyî guney min yînan na þîrîntir niya. Ji bo ez Dr. Þivanî fêm bikim min dest bi lêkolînê kir, agahiyên li ser wî dan ber hev. Di destê birê wî de jî heman agahî hebûn. Min ji þahidên yekemîn agahî berhev kirin. Sipas Ahmet Onal re ku wî jî ev pirtûk weþand."

'Saît bi destê hinan têne kuþtin'

Hevalê Dr. Þivan ê têkoþînê Osman Aydin jî li ser wî axivî û got: "Dr. Þivan ji bo têkoþîna kurd di nav hewldaneke cuda de bû. Baweriya wî ew bû ku ev têkoþîn bi çekdarî dibe. Wê çaxê PDKT'yek hebû. Di 26'ê pûþpera 1970'ê de me civînek çêkir, me Partiya Demokrata Kurdistan a li Tirkiyeyê ava kir, ew bû sekreterê giþtî. Em 13 kesên din bûn rêveberên partiyê. Kadroyên me yên wê demê bi kedeke mezin têkoþîn dan, dîrok divê vê yekê wisa binivîse. Gelek hevalên me þehîd ketin."
Aydin li ser her du Saîtan ku her du jî hatine kuþtin got ku ew dixwaze wan wekî þehîdên Kurdistanê bêne yadkirin, li ser pirsa "Kî ew kuþtin?" jî wisa got: "Em bi rastiya bûyerê nizanin. Hin kurteagahî di destê me de hene. Dema em wan didin ber hev wêneyeke þêlo derdikeve holê, lê hê jî tam zelal nebûne. Gere em li wan salan binêrin. Di sala 1971'ê de tevgera kurd bi rejima Baas re peymana otonomî saz kiriye.  Ji bo Kerkûk bajarê kurdan e yan na dê referandûm çêbibe. Dewleta tirk vê naxwaze. Li Kerkûkê tirkmenan derdixe pêþ. Bê Kerkûkê baþûrê Kurdistanê nikare bijî. Petrol li wê derê ye. Hê jî pirgsirêka sereke Kerkûk e. 40 sal berê jî wisa bû.  Loma her du Saît têne kuþtin. Bi destê hinan. Lê Saît'ek yê din, yanê wekî tê gotin wan hev nekuþtiye."

'Ew bijareyên kurdan bûn'

Rewþenbîrê kurd Naci Kutlay ku di "Doza 49'an" de tevî Saitan hatibû binçavkirin jî axivî û wisa got: "Dr. Þivan, dîsa Medet Serhat hebû, ew kesên bijare bûn ku ji nav kurdan derketin holê. Îro pêdiviya kurdan gelek bi wan heye. Ew biaqil bûn, serdema xwe baþ tehlîl dikirin. Doza 49'an tevgera ji nû ve lêgerînê bû. Sait wê demê meseleya axê anîbû ziman, digot ax nebe nabe."

'Ew kurdparêz bû'

Weþanger Ahmet Onal jî got ku Dr. Þivan yekemîn Marksîst bû, þoreþger bû, pêþî wî gotibû dewleta tirk faþîst, dîktator e û bi vî awayî ketibû nav tevgerê. Onal wisa dom kir: "Dr Þivan digot ez kurdparêz im, ji bo têmkoþîna kurdan kurdparêz bû. Ew kirmanc bû, di þeþ mehan de hem kirmanciya xwe pêþ xist, hem jî hînê kurmancî bû, paþê soranî jî hîn bû. Wisa tam neteweyî bû, ew ne kesek herêmparêz bû, neteweparêz bû. Em niha ji Hikumeta Herêma Kurdistanê daxwaz dikin ku cenazeyên wan bêne dîtin, ji wan re li kêleka hev gor bê çêkirin."

Di pirtûka ku Selahattin Ali Arik amade kiriye de jî li ser dîrok, têkoþîn û kuþtina Saitan agahî hatine pêþkêþ kirin. Her wiha bûyera Suleymanê Muînî, Tevfîk Fîkret û gelek kesên din ku di wan salan de li baþûrê Kurdistanê hatine kuþtin agahî hatine pêþkêþ kirin.

Foto: Cemil Oguz

 

 

 

Ahmet Onal

 

 

 

 

 

 

 

Naci Kutlay

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Selahattin Ali Arik

 

 

 

 

 

 

 

 

 

"Dr. Þivan, Sail Elçi, Suleyman Muînî ve Kurt Trajeisi (1960-1975) / Selahattin Ali Arik / Weþanên Pêrî / 519 rûpel

Hûn dikarin li van jî binêrin

Li Yeni Sahneyê meha reþemî

Li Yeni Sahneyê meha reþemî

30 01 2023

Bernameya Þanoya Bajêr a Amedê

Bernameya Þanoya Bajêr a Amedê

30 01 2023

’Seyrana Li Çeper’ ji bo þikandina ‘blokeya xezîneyê’ tê lîstin

’Seyrana Li Çeper’ ji bo þikandina...

29 01 2023

Juriya Pêþbaziya Neteweyî û Pêþbaziya Seyfi Teoman diyar bû

Juriya Pêþbaziya Neteweyî û Pêþbaziya...

28 01 2023

Ev jî hene

Þevên Amedê bi 'Dîwana Çîrokan' zindî dibin

Þevên Amedê bi 'Dîwana Çîrokan' zindî dibin

06 02 2011

Yelda Abbasî û Tehsîn Xidir konsera xwe pêþkeþ dikin

Yelda Abbasî û Tehsîn Xidir konsera xwe pêþkeþ dikin

21 04 2016

Li Edeneyê fîlmê 'Sonbahar' bi ser ket

Li Edeneyê fîlmê 'Sonbahar' bi ser ket

08 06 2008

97 hezar kes çûn Fûara Amedê

97 hezar kes çûn Fûara Amedê

28 05 2012

Gotûbêja 'Mîrateya Çandî û Dengbêjî'

Gotûbêja 'Mîrateya Çandî û Dengbêjî'

02 04 2019

Nivîsên Nû

Çorê ARDA

Romana nûjen an jî kevneþopîn?

Çorê ARDA

Çorê ARDA

Anatomiya Fermana Dîtiran

Çorê ARDA

Cemîl Andok

Kovarê kirmanckî

Cemîl Andok

Çorê ARDA

KORERÊYA VEBÊJ

Çorê ARDA

Omer Dilsoz

Gelo ev “bêqewlê” li kî derê ye?

Omer Dilsoz

Salname

HERE JOR

Diyarname

  • Derbarê Diyarnameyê de
  • Yên piþtgirî didin Diyarnameyê
  • Agahiyên ji bo nûçeyan
  • Bikaranîna Diyarnameyê
  • Têkilî-Contact-Ýletiþim

Nivîskar

  • Cemil Oguz
  • Helîm YÛSIV
  • Cemîl Andok
  • Çorê ARDA
  • Þêxo Fîlîk
  • Cîhan ROJ
  • Zekî OZMEN
  • Hekîm Sefkan / Tava Heyvê
  • yeqîn h.
  • Kazim Polat
  • Welat Dilken
  • Rifat Arya/ Mesîla Dil
  • Mîrza Ronî
  • Bedran DERE
  • Omer Dilsoz
  • Krîstîn Ozbey
  • Dilþêr Bêwar
  • Arjen Arî / Agirdank

Beþ

    • Nûçe
    • Nûçeyên Çandî
    • Serbest
    • Hevpeyvîn
    • Berhem
    • Çapemenî
    • Spor
    • Dinya
    • Aborî
    • Foto-Nûçe
    • Xêz
    • Nivîsênkarên Mêvan

 

    • Xêz
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAÞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • E-pirtuk
    • Covit-19
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
    • 2014: Hilbijartina Herêmî
    • 2015-sermawez-pusper: Dîsa Hilbijartina Giþtî
    • 2011, Hilbijartin
    • 2018-06-24: Hilbijartina Giþtî û Serokomarî
  • Facebook
  • Twitter
  • RSS

Copyright © 2005-2023 Diyarname