• Nûçe
  • Nûçeyên Çandî
  • Serbest
  • Hevpeyvîn
  • Berhem
  • Çapemenî
  • Spor
  • Dinya
  • Ên Din
    • Aborî
    • Portreya Mehê
    • Nivîsênkarên Mêvan
    • Foto-Nûçe
    • Xêz
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAÞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • E-pirtuk
    • Covit-19
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
    • 2018-06-24: Hilbijartina Giþtî û Serokomarî
    • 2014: Hilbijartina Herêmî
    • 2015-sermawez-pusper: Dîsa Hilbijartina Giþtî
    • 2011, Hilbijartin
    • 2010, REFERANDÛM
    • 2009, Hilbijartina Herêmî
    • EURO 2016
    • EURO 2020
    • Kûpaya Cîhanê 2010
    • Kûpaya Cîhanê 2014
    • Kûpaya Cîhanê 2018
    • Kûpaya Cîhanê 2022
  • Rûpela Pêþî
  • Portreya Mehê

Ji zarokatiyeke bi çîrok û klaman heta jiyanek tije wêje: Cîhan Roj

Dîrok : 04 05 2021 | Beþ :

Portreya Mehê

Diyarname

Ev çîroka mamosteyekî ye ku li Vartoyê dest pê kiriye. Çîroka ku bi guhdarîkirina çîrok û çîrçîrokan dest pê kiriye, guh daye dengê dengbêjan, dil bi hezkirina çandê tije kiriye û ji wir ber bi wêjeyê ve gav avêtiye. Çîroka ciwanê ku “xerclixa xwe ji bo kovarên edebî xerc kiriye”. Ev çîroka mamoste û nivîskar Cîhan Roj e. Çîrokeke ku piþtî Vartoyê li Heskîf û Mêrdîna dîrokî dom kiriye û heta Îzmîrê çûye.

Cîhan Roj ku demek dirêj hem wekî yek ji þêwirmendên malperê, hem jî wekî qunciknivîskar ked da Diyarnameyê rêwîtiya xwe ya wêjeyê dom dike. Wî, heta niha 14 pirtûkên helbest, çîrok û romanan ên çapkirî û didu jî wekî e-pirtûk pêþkêþî qada kurdî kirine. Niha jî romaneke wî amade ye ji bo çapê. Me vê mehê nivîskar Cîhan Roj kir mêvanê Portreya Mehê. Kerem bikin, bila ew ji bo me qala serboriya xwe bike.

***

HATINA DINÊ Û ZAROKATÎ

Ez di sala 1965’an de (qeyda fermî 1964) li Vartoyê li gundê Înaq hatim dinyayê. Di zarokaniyê de ji derî wextên dibistanê û alîkariya karên rojane bo malbatê wekî daxwaza her zarokê  lîsk bo min hewesa herî mezin bû. Li nav gund, li derî gund li nav zinar û keloþkan bi roj û li ber tava hîvê lîska bi hevalan re þahiya herî xweþ bû.

Guhdarkirina çîrok û çîrçîrokan, sewt û dengê di dîlanan de, dengbêjî, di xortaniyê de guhdarîkirina li defû zirneyê… wekî cogrfaya aliyê meknaî û kulturî bûn sebeb hîsdarî û hesasiyeteke zêde li min peyda bibe. Rastî û taqeta xeyalan ji wî zemanî li min fireh bû. 

SERDEMA DIBISTANÊ

Dibistana seretayî min li gund, dibistana navîn û lîse li Vartoyê xwend. Zanîngehê min li Behra Reþ xwend. Navbera min û "xwendinê" pir baþ bû. Êþên jiyanê dibûn sebeb em zû dest bi pirsan bikin. Li gorî mezinan xwendin riya xilasbûnê bû. Di dibistana navîn de em her roj ji gund diçûn navçeyê (qasî þeþ kîlomêtro dûr bû gundê kevn).

Di lîseyê de wextekê me li navçeyê cî kirê kir. Xortaniya min û dema lîseyê di bin þertê derbeya 12 Rezberê de derbas bû. Ku lixwekirina þapikê kot jî dibû sebebê pêkutî û  lêdanên bêînsaf!

XERCLIXA XWE DIDA KOVARÊN EDEBÎ

Min di sala 1993’yan de dest bi nivîsê kir. Nivîsa min a pêþî di rojnameya Welat de hate weþandin. Pêkenî bû. Bawer dikim yek ji pêkenîyan "kizmûk ê min e" bû! Çi heyf ku wê wextê hay ji alfabeya kurdî çêbûm. Di xortaniya xwe de min romaneke Anatole France xwendibû û wê wextê min gotibû dinya min ev dinya ye! Di xortaniyê de min xerclixa xwe dida kovarên edebî dikirîn. 

Wexta bûm mamoste jî min ji hevalekî xwe re got, ez dixwazim bibim nivîskar û her hiþê min li nivîskarîyê bû lê wê wextê nivîskarîya kurdî nedihat hiþê min mixabin! Ew hewes û xwestekên nivîskariyê di kêliya nivîsa min hat weþandin di wê kêliyê de li min bûbûn hest û hîsên cuda!

Li Mûþê, li Vartoyê jiyan, rewþa kiþwerî, þeþ mehên zivistanê û ji tesîra folklor û dengbêjiyê wekî min got hîsên min xurt bûbûn. 

MAMOSTETIYA LI HESKÎFÊ Û TÊKILIYA BI DÎROKÊ RE

Min li Heskîfê dest bi mamostetîyê kir. Heskîf û û Mêrdîn bûn sebeb têkilîya min û dîrokê, têkilîya min û rengan, zimanên cuda, dînên cuda çêbe. Her wiha pey re li Îzmîrê jî heman jiyanê dewam kir; ez ji cî û mekanên dîrokî pir hez dikim, sir û xeyalê pir cuda dijîm. Li wan mekanan carnan li ber dîwarekî, carnan li sikakeke dîrokî disekinîm/disekinim tablo û  çîrçîrokên cuda ên derheqê rabirdûyê de disêwirim di hiþê xwe de. Mît û efsane, destan dîrok bo min dibin zemîn ku karibim rihê xwe rengîn û dewlemendtir bikim û helbet tu carî min nexwest ez ji a aqil jî dûr bikevim çimkî bersiva gelek pirsên ku min di zarokaniyê de dikirin ew bersiv incex bi aqil mimkûn bû, hest û hîsan têr nedikir, ne mimkûn bû jî!

Di romanûsiya xwe de, di mamostetiya xwe de jî min çiqas bawerî bi xeyalan, bi hêza afirîneriyê anî ew qas jî min xwest roj û girîngiya aqil bînim bîra xwe û ji lewre di sêwirîniyê de jî ew rewþ her li hiþê min in!

KONFERANSA NIVÎSKARAN 

Li Îzmîrê ji ber ku bi sedhezaran kurd dijîn bîyanîbûneke zêde nejîyam. Wekî bjarekî qedîm û xwedî çandeke bi tolerans û rengîn û zengîn nahêle mirov pir zêde xwe xerîb hîs bike. Ji alî pirkulturî, pirdengî û pirengînbûnê ve, ji alî dîrokî ve û medeniyetên cuda ve bajarekî balkêþ e. 

Çar salên pêþ hew bo ziman û karên edebî dawiya heftê diçûm NÇM’ê jî piþtî Konferansa Nivîskaran min bi yekcarî qerar girt û hew karên edebiyatê dan pêþ xwe.
Li Îzmîrê yek ji çalakiyên kurdî konferansa nivîskaran bû. Bi pêþniyara min, bi keda NÇM û piþtgiriya Azadiya Welat hat lidarxistin. Ji bo têkiliya nivîskarên li Bakur çalakiyeke pir muhîm bû. Piraniya nivîskarên Bakur amade bûn. Bi lidarxistina vê ez pir kêfxweþ bûm. Ev çalakî di jyana min a edebî de çalakiyeke muhîm bû.
Dîsa yek ji xebatên kêfa min anî jî ev bû: Klûba Edebiyatê me ava kir di bin banê NÇM'ê de ji bo ciwanan. Ez û Nalîn Irgat me rê ve dibir. Me dersê edebiyatê dan. Sê çar mehan dewam kir. Ev jî xebatek muhîm bû bi ya min.

DANBERHEVEKE JI BO TÊKILIYA BI ZAROKAN RE

Têkiliyên min û zarokan baþ bûn çimkî ji hîndekariyê zêdetir perwerdehî bo min muhîm bû; zarokên serbest û azad di hîndekarî û ezmûnan de jî serkeftî bûn. Min zarokaniya xwe dianî ber çavên xwe û dihat bîra min bê wê wextê min çi hêvî ji mamoste û mezinan dikir. Wê kêlîyê karê min rihet dibû di têkiliyên bi zarokan re… 

Dîsa jî bîranîn û  tabloyên pir biêþ û erjeng hene di derheqê zarokên kurd de wexta dihatin dibistanê dem jî bi þer û pevçûn bû. Ji ber ku min çar salan di rêveberiya sendîkayê de cî girt ji alî gelemperî ê perwrdehîyê de jî bûm þahidê gelek rastî qewimînan!

Li Îzmîrê jî zarokên koçber ên ji bajarên cuda di dibistana seretayî de bi zehmetiyên cur bi cur ve rû bi rû diman.

Jin, zarok û ziman… ciyê her sêyan hem di jiyana min de hem jî di nivîskarîya min de ciyekî balkêþ û taybet e!

PIRTÛKA YEKEM DERTÊ

“Ratîka” kitêba min a þiîran a yekem bû. Ez bi nasekî xwe þêwirîm, ji bo rewþa min ya wê wextê baþ were zanîn min çi helbest hebûn giþ weþandin. Min dikarî ji nav helbestan ên xweþik bibijartana lê min wisa nekir.

Weþanxaneya Sîyê wê wetxê ked û piþtgiriyeke hêja da min û gelek kesên din. Bi weþandina kitêba yekem re ez pir kêfxweþ bûm. Pey re çîrok û roman hatin. Berhem û afirîneriyên edebî bo min rengê rih û dengê aqil in, rê û pir in  wisa ne ku her kêliyê mimkûn e meriv karibe biçe gelek welatan, gelek zemanan û karibe welat û zemanên xwe biafirîne…

Û hela meriv ji nav çandeke devkî a mihteþem hatibe û serî deyne ser rêya çanda nivîskî… meriv dibe xwedî ceribînên mihteþem ên rengîn û zengîn….

Di Edebiyata Modern A kurdî de, di nivîsên di malpera we de û di gelek nivîsên dîtir de heya ji destê min hat min çîrokên nivîsînê fikir û ramanên xwe par ve kirin.

Pirtûkên Cîhan Roj ên hatine çapkirin:

- Ratîka (Helbest), Weþanên Sî, 2002, Stenbol

- Meyman, (Çîrok), Weþanên Lîs, 2006, Amed

- Deriyê Çîrokê (Çîrok), Weþanên Do, 2008, Stenbol

- Aqil Diçe Sewda Dimîne, (Helbest), Weþanên Do, 2008, Stenbol

- Gîtara Bê Têl, (Roman), Weþanên Do, 2009, Stenbol

- Meþa Moriyan, (Roman), Weþanên Evrensel, 2011, Stenbol

- Perde, (Roman), Weþanên Na, 2012, Îzmîr

- Sehne, (Çîrok), Weþanên Yekîtiya Nivîskarên Kurd, 2013, Duhok

- Ji nû ve Gîtara Bê Têl, (Roman), Weþanên J&J, 2014, Amed

- Serkêþ, (Roman), Weþanên J&J, 2014, Amed

- Hurcahil (Roman), Weþanên J&J, 2015, Amed 

- Reþ (Roman), Weþanen J&J ,2015, Amed

- Av Berf (Helbest), Weþanên J&J, 2018, Amed

- Mala Baz (Roman), Weþanên J&J, 2018, Amed

E-pirtûk:

- Edebiyata Modern a Kurdî / Gotar / 2019

- Armonîkaya Hêþîn / Roman / 2020

 

 

Hûn dikarin li van jî binêrin

Nivîskar Mahîr Bagok kî ye?

Nivîskar Mahîr Bagok kî ye?

06 01 2023

Çîroka Þaredara Gimgimê

Çîroka Þaredara Gimgimê

02 11 2022

Ji Licê heta Stenbolê çîroka antrenorekî: Celal Erkan

Ji Licê heta Stenbolê çîroka...

06 12 2021

Afirîneriya ji nav çar dîwaran: Menaf Osman

Afirîneriya ji nav çar dîwaran: Menaf...

15 11 2021

Ev jî hene

Dildar û hunermendekî þanoya kurdî: Ferhad Feqî

Dildar û hunermendekî þanoya kurdî: Ferhad Feqî

13 01 2020

Firat Cewerî yê ku 40 sal dane pirtûkan: Edebiyat ji bo min gopalê hêviyê ye

Firat Cewerî yê ku 40 sal dane pirtûkan: Edebiyat ji bo min gopalê hêviyê ye

02 04 2020

Çîroka berxwedanê: Çayan Demîrel

Çîroka berxwedanê: Çayan Demîrel

12 02 2020

Afirîneriya ji nav çar dîwaran: Menaf Osman

Afirîneriya ji nav çar dîwaran: Menaf Osman

15 11 2021

Temenek ji bo çîrok û romanên kurdî: Bavê Nazê

Temenek ji bo çîrok û romanên kurdî: Bavê Nazê

02 12 2016

Nivîsên Nû

Çorê ARDA

Romana nûjen an jî kevneþopîn?

Çorê ARDA

Çorê ARDA

Anatomiya Fermana Dîtiran

Çorê ARDA

Cemîl Andok

Kovarê kirmanckî

Cemîl Andok

Çorê ARDA

KORERÊYA VEBÊJ

Çorê ARDA

Omer Dilsoz

Gelo ev “bêqewlê” li kî derê ye?

Omer Dilsoz

Salname

HERE JOR

Diyarname

  • Derbarê Diyarnameyê de
  • Yên piþtgirî didin Diyarnameyê
  • Agahiyên ji bo nûçeyan
  • Bikaranîna Diyarnameyê
  • Têkilî-Contact-Ýletiþim

Nivîskar

  • Cemil Oguz
  • Helîm YÛSIV
  • Cemîl Andok
  • Çorê ARDA
  • Þêxo Fîlîk
  • Cîhan ROJ
  • Zekî OZMEN
  • Hekîm Sefkan / Tava Heyvê
  • yeqîn h.
  • Kazim Polat
  • Welat Dilken
  • Rifat Arya/ Mesîla Dil
  • Mîrza Ronî
  • Bedran DERE
  • Omer Dilsoz
  • Krîstîn Ozbey
  • Dilþêr Bêwar
  • Arjen Arî / Agirdank

Beþ

    • Nûçe
    • Nûçeyên Çandî
    • Serbest
    • Hevpeyvîn
    • Berhem
    • Çapemenî
    • Spor
    • Dinya
    • Aborî
    • Foto-Nûçe
    • Xêz
    • Nivîsênkarên Mêvan

 

    • Xêz
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAÞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • E-pirtuk
    • Covit-19
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
    • 2014: Hilbijartina Herêmî
    • 2015-sermawez-pusper: Dîsa Hilbijartina Giþtî
    • 2011, Hilbijartin
    • 2018-06-24: Hilbijartina Giþtî û Serokomarî
  • Facebook
  • Twitter
  • RSS

Copyright © 2005-2023 Diyarname