Diyarname
Dinya de bi aşman verî dest pa kerd bî, belkî Tirkiya de zî dest pa kerd bî la xebera verîne rocê 11.03.2020 de hamî vilakerdişî. Heme çî bi vatişê Wezîrê Tenduristî yê Tirkiya Fahrettin Koça dest pa kerd: "Eyro yew tenî de koronavîrus hame tespîtkerdişî û ma ew girot miyanê karantîna."
Tirkiya de serdemê pandemî tam serey xo temam kerd. Rocê 11'yê adarê 2020 de Wezîrê Tenduristî yê Tirkiya Koca veciya vernî kamerayan û vat: "Tirkiya de ma vîrusê korona yewî de tespît kerd. Ma ew giroto karantîna la rewşê ê baş o. Nêweşî Ewropa ra nêweşî xo dir arda. Nêweş mênde wo û rewşê yê baş o. Malbatey ê û tenê dewrê ê hemê binê tevbîrî de yê."
Erê bi enî çiyan Tirkiya de dest pa ked. Ê rocî ra heta enka zefh çî bedeliyay.
Şar tersay, her rocî hûmarey nêweşa bî zehf e, hûmarey tenê mirenê zî. Hikumetî aşmey nîsanî de qedexey şiyayişê teberî girotiş, ver bi amnanî eno qedexe betal kerd. Payîze reyna biryarî qedexî hame la nawey bi sînor bî. Enka hema zî çi bi çî qedexeyê. Salonê sporî heme giroteyê, restorantî heta saetêke giroteyê, qehwexaneyan de kaykerdişê kaxiz û okey qedexe yo.
ÎSTATÎSTÎKÊ TIRKIYA
Di eno serê ke de serê îstatîstîkan de zî nîqaşî hamey viratişî. Wezaretê Tenduristî her roj îstatîstîkî kerdî vila la enî îstatîstîkî her hame nîqaşkerdişî. Zehfê merdiman zî bawerî xo bi Wezaretî nêard. Zey nimûme rocê 09.12.2020'î de Wezaretê Tenduristî eşkera kerd ke heme Tirkiya de 217 tenî vîrusê korona ra merdê, la Şaredariya Bajarê Pîle ay Stenbolî va, "Gorey agahî Midûriyetê Karê Mezelan eyro 204 tenî semedê nêweşî merdê, bi temamî zî Stenbol de 437 tenî merdê." Rocanê bînan de zî şaredarî xeberê merdişê merdiman ê ke bi ene mêweşî merdê eşkera kerd.
Rast yan şaş, gorey îstatîstîkanê Wezaretê Tenduristî yê Tirkiya ra di ene sere de, heta şanê 10'ê aşme enî îstatîstîkî Tirkiya de veciyay meydan:
- Hûmarey testê hamey kerdişî: 34.548.238
- Hûmarey nêweşî veciyay meydan: 2.821.943
- Hûmerey tenê merdê: 29.227
- Hûmarey nêweşê giranî ke enka nêweşxaneyan de yê: 1.309.
- Hûmarey nêweşê biyê weşî: 2.649.862
Xeberêke bîne: Dinya de çende kompanî estê ke derzenî qeybî vîrusê korona viraştê. Tirkiya derzenan kompaniya çînî ra gêna.
ÎSTATÎSTÎKÊ DINYA
Heta eyro dinya de 118.567.089 tenî bi nêweşî kewtê. Û heta enka 2 mîlyonî û 629 hezar û 710 tenî semedê ene nêweşî merdê.
Tewr zehf Dewletê Yewbiyîn ê Amerîka (DYA) de merdimî merdê: 541 hezar û 621. Dimara bi 270 hezar û 656 tenî Brezîlya yena û di rêzey yîrinan de Meksîma bi 191 hezar û 789 tenî yena. Dimara bi rêze Hindistan, Qraliya Yewbiyîn, Îtalya, Fransa, Rusya, Spanya, Almanya yenê.