logo
ad
  • Nûçe
  • Nûçeyên Çandî
  • Serbest
  • Hevpeyvîn
  • Berhem
  • Çapemenî
  • Spor
  • Dinya
  • Aborî
  • Ên Din
    • Portreya Mehê
    • Nivîsênkarên Mêvan
    • Foto-Nûçe
    • Xêz
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAŞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • E-pirtuk
    • Covit-19
    • 2023 Hilbijartin
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
    • 2018-06-24: Hilbijartina Giştî û Serokomarî
    • 2014: Hilbijartina Herêmî
    • 2015-sermawez-pusper: Dîsa Hilbijartina Giştî
    • 2011, Hilbijartin
    • 2010, REFERANDÛM
    • 2009, Hilbijartina Herêmî
    • EURO 2016
    • EURO 2020
    • Kûpaya Cîhanê 2010
    • Kûpaya Cîhanê 2014
    • Kûpaya Cîhanê 2018
    • Kûpaya Cîhanê 2022
3 ROJ
  1. Werin em ligel Charlie herin 'Fabrîqeya Çîkolatayan'
  2. Di Edebiyatê De Jin
  3. Fermo bernameya 'Rojên Ma Musîcê'
  4. Ev jî çêbû: 5 şaredarî bi pişkeyê hatin hilbijartin
  5. Ji êrîşa ser xwe dê pirtûkek amade bike
news-details

Bandora zimanên serdestan

  • Dîrok: 13/08/2019
  • Beş: Serbest

CANO ŞAKIR

Di mijara ziman û parastina ziman de pirsa ku xwe di hişê mejiyê rewşenbîrên kurd de dibe û tîne, car caran tevegerên bê encam di bîr û wijdanê rewşenbîran de dimînin.

Gelo hetanî kîjan dem û serdeman li pey vê mîratgeriya wêjeya me ya ku ji bin toza dîrokê de hîna li ber xwe dide û kêferata azadkirina reseniya peyvê dike, em ê çawa ji bin bandora ziman û çanda serdestan û ji vê êşê xwe rizgar bikin; û vê trajediya wêjeya xwe em ê bêbandor bikin? Heger em li rêjeya nivîskarên ku bi zimanê serdestan dinivîsînin rast werin, em ê rastî malwêraniya mezin bên. Jixwe, mebest ne ew e ka nivîskar bi zimanên serdestan binvîsînin -çi tirkî, çi erebî û çi farisî- yan jî bipeyivin, Na!

Mebesta bingehîn di vir de ew e ku nivîskarên kurd nekevin bin wê bandora ku peyv û wêjeya serdestan tevlî edebiyata kurdî bikin û tesîra  çanda serdestan li zimanê me nekin.

Helbestavan û wêjevanê kurd Ehmed Huseynî di mijareke xwe de li ser babeta bindestan wisa gotiye, “wek"i ku çawan xewn û mebest û eger û armanc û çarenivîs û heta bi gernameyên jiyanê, wisa jî pirsên bindestan û serdestan ji hev cuda û cihêwan in, lê malkambaxî û sosreta me ya herî dijwar ew e ku em nikarin pirsên bindestên xwe biafirînin.

Lê pirsên ku em bikaribin bi alîkariya wan li xwe bipirsin,

Li xwe  bigerin,

Xwe bixwînin,

Xwe şîrove bikin

Û…

Xwe bibînin!”

Li vir em vê ji bîr nekin Ehmed Huseynî vê bi bîra me dixe.

Felsefeya bindestiyê wiha dibêje, “Hetanî kêlîka dagirkeriyê ya herî dawî wê dewam bike.” (Colonial moment).

Li vir û bi kurtî pir pêwîst e di serî de ji rewşenbîran û hem"u kesan re ku xwe di mijara ziman û parastina ziman de diwestînin, em bibêjin, baş bizanin ku ev dema me ya îro hewcedariya me bi afirandina çand û wêjeyeke cuda ji ya serdestên çand û wêjeya me heye; dûrî kûştina ziman dûrî bişaftina nasnameya kurdî (rewşenbîrî) dûrî talankirin û qirkirina bîr û boçûnên hiş û keseyatan, dûrî şûştina mejî û valakirina hest û ramanan. Di vê pêvajoyê de ku kurd bi çanda xwe û êşên xwe hêdî hêdî li meydana wêjeyî tên naskirin, pir girîng e ku şêwe, nivîsandin û bikaranîna ziman li derveyî çanda serdestan û bandora şêweyên wan ên rewşenbîrî be.

Li milê din, heger em baş li mijarê binihêrin, em ê wê bandor û serencama perwerdehiya bi çanda dagirkerên welatê me bibînin; şûnûşopa dijwar a fêrkirin û perwerdehiya serdestan li ser zimanê kurdan û armancên wan yên tinekirinê di milê lawazkirin û biçûkxistina zimanê me de ne. Ev rêbaz, şêwe, mentalîte û têgeha wan ji kevnariya dîrokê tên.

Mebesta wan jê jixwe ew e ku kurdan ji kokê ve tune bikin. Bi hatina ola Îslamê hemû tiştên ku girêdayî neteweya kurd bûn ketin ber kêr û meqesên wan û her wiha bi agirê tolhildanê neyartiya kurdan kirin. Ya herî berbiçav ola kurdan ji wan birin. Ji mînaka herî darîçav gava tu li peyamên wan guhdarî dikî, dibêjin Yek Al ,Yek Milet, Yek Netewe. Lê herçî kurd in, ji berê ve mafê jiyanê ji her kesî re û paşê ji xwe re xwestine.

Lê mijara herî girîng di vê pêvajoya nakok de ew e ku rewşenbîrên kurdan divê hişyar bin, ji dîroka xwe fêr bûbin, divê bandora çand û bi zimanê wan li wan bibe

13.08.2019, Yenî Ozgur Polîtîka

Parve Bike

Youtube Me

Nizamettin Arîç

news

Em Hatin

news

Aytenxan: "Şevbuhêrk û Şîrînahî"

news

Omer Dilsoz: Bo demê

news

Qeza...

news

Mîrza Ronî: Şevger Çolo û Provakasyonên wî!

news

Helîm Yûsiv: Piştî 34 salan Mihemed Şêxo

news

Êrîşa li lîstikvanên Amed Sporê... 05.03.2023...

news

Di dema erdhejê de ger hûn erebeyê diajon...

news

Di dema erdhejê de ger hûn li derve bin...

news

Di dema erdhejê de ger hûn li hundir bin...

news

'Bêrîvanê' / Mihemedê Nenyasî

news

Zara Mihemedi hat berdan

news

Goristana Semsûrê dilan dişewitîne…

news

06.02.2023, navenda Semsûrê...

news

Gername: Welatê Baskê

news

Hemal

news

Gername: Geştiyariyeke Behdînan

news

PEŞKÊN ŞEVÊ I

news

Peşkên Şevê II

news
Serbest - Nivîsên Dawî
news
  • 03 06 2023

Di Edebiyatê De Jin

news
  • 30 05 2023

Li ser '101 Romanên Kurdî'

news
  • 30 05 2023

Tabloyên ji Rojava

news
  • 18 05 2023

Xwendineke mîna pêşwazîkirinê

news
  • 12 05 2023

Berpirsên tenduristiya me: Hemşîre

news
  • 10 05 2023

Têkiliya Edebiyat û Dîrokê

Nivîsên Nû
news

Rêya avakirina xwebûna kurdan

  • Mîrza Ronî
news

Çi bi 7 mîlyon ciwanî hat?

  • Cemil Oguz
news

“Hukumet Konagî”ya Colemêrgê

  • Omer Dilsoz
news

'Kurdcîtiyê neke'

  • Dilşêr Bêwar
news

Hevala min, jin û hezkirin

  • Aytenxan
news

Xewn û sûret*

  • Welat Dilken
news

"Swêd Swêda jinan e"

  • Aynur Aras
news

Kesayetên Şîzoîd û Dinyaya Derveyîn

  • Çorê ARDA
Ev jî hene
ad

Tifaqa Azadî û Demakrosiyê ya Kurd meyla xwe eşkere kir

ad

Anli: Em dan û standina xwe li herêmê bikin dê aborî geş bibe

ad

Ji bo çarîk finala Lîga Şampiyonan reqîb diyar bûn

ad

Bajar bi bajar berendamên Yeşîl Sol Partî

ad

KNK bi rêxistinên kurd re tê ba hev

ad

Ji bo Roja Çîrokê panelek lidar dikeve

Kategorî
  • Nûçe
  • Nûçeyên Çandî
  • Serbest
  • Hevpeyvîn
  • Berhem
  • Çapemenî
  • Spor
  • Dinya
  • Aborî
  • Foto-Nûçe
  • Xêz
  • Nivîsênkarên Mêvan
3 Roj
news

Werin em ligel Charlie herin 'Fabrîqeya Çîkolatayan'

  • 02 06 2023
news

Di Edebiyatê De Jin

  • 03 06 2023
news

Ev jî çêbû: 5 şaredarî bi pişkeyê hatin hilbijartin

  • 02 06 2023
news

Fermo bernameya 'Rojên Ma Musîcê'

  • 02 06 2023

Diyarname

  • Derbarê Diyarnameyê de
  • Têkilî / Contact / İletişim

Nivîskar

  • Aynur Aras
  • Aytenxan
  • Bedran DERE
  • Cemil Oguz
  • Cemîl Andok
  • Cîhan ROJ
  • Çorê ARDA
  • Dilşêr Bêwar
  • Helîm YÛSIV
  • Kazim Polat
  • Mîrza Ronî
  • Omer Dilsoz
  • Welat Dilken
  • Zekî OZMEN

Beş

    • Nûçe
    • Nûçeyên Çandî
    • Serbest
    • Hevpeyvîn
    • Berhem
    • Çapemenî
    • Spor
    • Dinya
    • Aborî
    • Foto-Nûçe
    • Xêz
    • Nivîsênkarên Mêvan
    • Xêz
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAŞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • E-pirtuk
    • Covit-19
    • 2023 Hilbijartin
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
    • 2014: Hilbijartina Herêmî
    • 2015-sermawez-pusper: Dîsa Hilbijartina Giştî
    • 2011, Hilbijartin

Copyright © 2005-2023 Diyarname