logo
ad
  • Nûçe
  • Nûçeyên Çandî
  • Serbest
  • Hevpeyvîn
  • Berhem
  • Çapemenî
  • Spor
  • Dinya
  • Aborî
  • Ên Din
    • Portreya Mehê
    • Nivîsênkarên Mêvan
    • Foto-Nûçe
    • Xêz
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAŞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • E-pirtuk
    • Covit-19
    • 2023 Hilbijartin
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
    • 2018-06-24: Hilbijartina Giştî û Serokomarî
    • 2014: Hilbijartina Herêmî
    • 2015-sermawez-pusper: Dîsa Hilbijartina Giştî
    • 2011, Hilbijartin
    • 2010, REFERANDÛM
    • 2009, Hilbijartina Herêmî
    • EURO 2016
    • EURO 2020
    • Kûpaya Cîhanê 2010
    • Kûpaya Cîhanê 2014
    • Kûpaya Cîhanê 2018
    • Kûpaya Cîhanê 2022
3 ROJ
  1. Werin em ligel Charlie herin 'Fabrîqeya Çîkolatayan'
  2. Di Edebiyatê De Jin
  3. Fermo bernameya 'Rojên Ma Musîcê'
  4. Ev jî çêbû: 5 şaredarî bi pişkeyê hatin hilbijartin
  5. Ji êrîşa ser xwe dê pirtûkek amade bike
news-details

Rewşa beşên kurdî li Başûr

  • Dîrok: 04/07/2010
  • Beş: Serbest

Samî Tan 

Her wekî çawa pêşiyên me gotî, “Çil çîrokên hirçê hene, her çil jî li ser hirmiyê ne” ê me her tim di rojeva me de ziman û perwerdehî heye. Her çiqas nivîsên min ên di vî quncikî de bi giranî siyasî bin jî kar û barê min têkoşîna parastin û pêşvebirina kurdî ye.  Di nîveka meha çûyî de me li Amedê Komxebata Ziman û Perwerdehiya Kurdî li dar xist. Ji her çar parçeyê welêt mêvanên me hebûn. Ev hefteya çûyî em li başûrê Kurdistanê bûn. Ji ber vê yekê min derfet nedît nivîsa xwe hefteya çûyî binivîsim. Em li bajarên Başûr Hewlêr û Silêmaniyê geriyan. Me  xwest em pergala perwerdehiya wan a bala nas bikin. Bi vê mebestê em çûn serdana beşên kurdî.

Li Silêmanî hema bêje me piraniya mamosteyên beşa kurdî re hevdîtin kir. Bi alîkariya mamoste Merîwan Dewlet me  bi wan re hevdîtin kirin. Di serî de Dekanê Koleja Zimanan Prof. Dr. Mohammed Dilêr Emîn û Berpirsê Pirtûkxaneya Navendî ya Zankoyê Mihemed Kasas hemûyan em bi dilgermî û kêfxweşî pêşwazî kirin. Mamoste Kasas ji pirtûkxaneyê gelek pirtûk diyarî me kirin. Li Hewlêrê jî Serokê Beşa Kurdî ya Zanîngeha Selahaddîn em bi dilgermî pêşwazî kirin, wî gelek pirtûk beşê diyarî me kirin. Em ji hemûyan ji mêvandarî û dilgermiya wan spasiyên xwe pêşkêş dikin.

Piştî vê destpêkê em dikarin der barê rewşa beşên kurdî yên zanîngehan de hinek bîr û boçûnên xwe diyar bikin.
Li gorî agahiyên ku mamosteyan daye, her beşê derdora 300 xwendekarên wan hene. Hejmar jî xwendekarên master û doktorayê hene. Kurdî di nav Koleja Zimanan de cihê xwe digire, statûya Beşa Kurdî ji wan berztir nîn e. Mixabin bi qasî ku me dît, prestîja zimanê kurdî jî ji zimanên din bi taybetî îngilîzî kêmtir e. Dema ku mirov bala xwe dide pirtûkên waneyan jî bi piranî pirtûkên kevn in, bi piranî di salên 1970-80’yî de hatine çapkirin, pirtûkên nû pir kêm in. Her wiha avahiyên zanîngehan pir kevin in, nemaze avahiya Beşa Kurdî ya Selehaddîn mirov nediwêrî di derenceyên wê re hilkişe. Tevî ku beşên teknîkî xwediyê cihên nû û nûjen in, beşên zimên di vê rewşê de ne. Her wiha tevî ku li her du bajêr jî gelek avahiyên nû çêbûne jî avahiya Zanîngeha Silêmanî hê jî wekî berê ye. Tiştê dilsojtir ev e ku prestîja wan zanîngehan zêde ne bilind e û kesên ku derfetên wan hene zarokên xwe dişînin zanîngehên taybet. Tiştê herî xeter jî giregirên hikûmeta federal zarokên xwe dişînin, dibistanên Fetullah Gulen.

Ji bilî zanîngehan em li hinek saziyên rewşenbîrî geriyan. Li Silêmaniyê Binkey Jîn di warê arşîv û dokumantasyonê de xebatên gelekî hêja dike. Mamoste Hilmî Salih û Siddiq Salih di warê dîrok û kelepora kurdî de xebateke gelekî hêja dikin. Di vî warî de gelek gilî û gazinên Hilmî Salih ji saziyên rewşenbîrî yên Bakur hebûn. Wî digot,”Gelek belge di pirtûkxaneyên Tirkiyeyê de hene, lê belê kes tu xebata berhevkirina wan nake.”

Her wiha Enstîtuya Kelepora Kurdî jî di warê kelepora kurdî, nemaze jî folklorê de gelek xebat kirine û gelek berhemên giranbuha çap kirine.

Li Hewlêrê jî Akademiya Zimanê Kurdî di warê zimanê kurdî de berhemên baş amade kirine. Lê belê der barê Akademiya Zimanê Kurdî de rexne û gazin jî pir in. Gelek kes wisa bawer dikin ku akademî şayanî navê û bi qasî derfetên xwe xebatê nake û berheman dernaxe. Her wiha  helwesta serokê wê ya soranîperest jî tê rexnekirin.

Bi kurtasî rewşa xebatên kurdî li Başûr ev e. Gel bi awayekî suriştî bi kurdî dijî, hema bêje hemû qadên jiyanê bi kurdî ne. Lê di warê bîr û baweriyê de qelsî û lawaziyeke mezin heye. Wekî ku mirovan ji bilî jiyana daringî tu hêvî û armanc nebin xuya dike. Ji aliyê çandî û felsefî ve civak ji bandora hêzên derveyî re vekirî ye. Ev jî cihê metirsiyê ye. 

sberbeyan@yahoo.com 

Parve Bike

Youtube Me

Nizamettin Arîç

news

Em Hatin

news

Aytenxan: "Şevbuhêrk û Şîrînahî"

news

Omer Dilsoz: Bo demê

news

Qeza...

news

Mîrza Ronî: Şevger Çolo û Provakasyonên wî!

news

Helîm Yûsiv: Piştî 34 salan Mihemed Şêxo

news

Êrîşa li lîstikvanên Amed Sporê... 05.03.2023...

news

Di dema erdhejê de ger hûn erebeyê diajon...

news

Di dema erdhejê de ger hûn li derve bin...

news

Di dema erdhejê de ger hûn li hundir bin...

news

'Bêrîvanê' / Mihemedê Nenyasî

news

Zara Mihemedi hat berdan

news

Goristana Semsûrê dilan dişewitîne…

news

06.02.2023, navenda Semsûrê...

news

Gername: Welatê Baskê

news

Hemal

news

Gername: Geştiyariyeke Behdînan

news

PEŞKÊN ŞEVÊ I

news

Peşkên Şevê II

news
Serbest - Nivîsên Dawî
news
  • 03 06 2023

Di Edebiyatê De Jin

news
  • 30 05 2023

Li ser '101 Romanên Kurdî'

news
  • 30 05 2023

Tabloyên ji Rojava

news
  • 18 05 2023

Xwendineke mîna pêşwazîkirinê

news
  • 12 05 2023

Berpirsên tenduristiya me: Hemşîre

news
  • 10 05 2023

Têkiliya Edebiyat û Dîrokê

Nivîsên Nû
news

Rêya avakirina xwebûna kurdan

  • Mîrza Ronî
news

Çi bi 7 mîlyon ciwanî hat?

  • Cemil Oguz
news

“Hukumet Konagî”ya Colemêrgê

  • Omer Dilsoz
news

'Kurdcîtiyê neke'

  • Dilşêr Bêwar
news

Hevala min, jin û hezkirin

  • Aytenxan
news

Xewn û sûret*

  • Welat Dilken
news

"Swêd Swêda jinan e"

  • Aynur Aras
news

Kesayetên Şîzoîd û Dinyaya Derveyîn

  • Çorê ARDA
Ev jî hene
ad

Ronaldo rekora golan bi forma neteweyî şikand

ad

Ji bo perwerdehiya bi kurdî cihên pîlot amade ne

ad

Ev 80 kes ji bo Meclisa HDP'ê hatin hilbijartin

ad

Li Berlînaleyê derhênera katalînî û derhênera kurd bi ser ketin

ad

Petrola Başûr êdî wê biherike Îranê

ad

Li rojavayê Tirkiyeyê cihên DTP bi ser ket

Kategorî
  • Nûçe
  • Nûçeyên Çandî
  • Serbest
  • Hevpeyvîn
  • Berhem
  • Çapemenî
  • Spor
  • Dinya
  • Aborî
  • Foto-Nûçe
  • Xêz
  • Nivîsênkarên Mêvan
3 Roj
news

Werin em ligel Charlie herin 'Fabrîqeya Çîkolatayan'

  • 02 06 2023
news

Di Edebiyatê De Jin

  • 03 06 2023
news

Ev jî çêbû: 5 şaredarî bi pişkeyê hatin hilbijartin

  • 02 06 2023
news

Fermo bernameya 'Rojên Ma Musîcê'

  • 02 06 2023

Diyarname

  • Derbarê Diyarnameyê de
  • Têkilî / Contact / İletişim

Nivîskar

  • Aynur Aras
  • Aytenxan
  • Bedran DERE
  • Cemil Oguz
  • Cemîl Andok
  • Cîhan ROJ
  • Çorê ARDA
  • Dilşêr Bêwar
  • Helîm YÛSIV
  • Kazim Polat
  • Mîrza Ronî
  • Omer Dilsoz
  • Welat Dilken
  • Zekî OZMEN

Beş

    • Nûçe
    • Nûçeyên Çandî
    • Serbest
    • Hevpeyvîn
    • Berhem
    • Çapemenî
    • Spor
    • Dinya
    • Aborî
    • Foto-Nûçe
    • Xêz
    • Nivîsênkarên Mêvan
    • Xêz
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAŞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • E-pirtuk
    • Covit-19
    • 2023 Hilbijartin
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
    • 2014: Hilbijartina Herêmî
    • 2015-sermawez-pusper: Dîsa Hilbijartina Giştî
    • 2011, Hilbijartin

Copyright © 2005-2023 Diyarname