logo
  • Nûçe
  • Nûçeyên Çandî
  • Serbest
  • Hevpeyvîn
  • Çapemenî
  • Berhem
  • Spor
  • Dinya
  • Aborî
  • Ên Din
    • Portreya Mehê
    • Nivîsênkarên Mêvan
    • Xêz
    • Foto-Nûçe
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAŞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • E-pirtuk
    • Covit-19
    • 2024: Hilbijartina-Herêmî
    • 2023 Hilbijartin
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
    • 2018-06-24: Hilbijartina Giştî û Serokomarî
    • 2014: Hilbijartina Herêmî
    • 2015-sermawez-pusper: Dîsa Hilbijartina Giştî
    • 2011, Hilbijartin
    • 2010, REFERANDÛM
    • 2009, Hilbijartina Herêmî
    • EURO 2016
    • EURO 2020
    • EURO 2024
    • Kûpaya Cîhanê 2010
    • Kûpaya Cîhanê 2014
    • Kûpaya Cîhanê 2018
    • Kûpaya Cîhanê 2022
3 ROJ
  1. Peyama Ocalanî bi vîdeo hat belavkirin
  2. Fînalîstekî diyar bû, yê din îro diyar dibe
  3. PSG'ê pozê Realê şikand!
  4. Rêveberiya Xweser li Şamê ye
  5. Heyet gihîşt Dokanê
news-details

Mih bi lingê xwe bizin bi lingê xwe

Di gotinên pêşiyên Kurdan an biwêjan de timî qala erdema bêdengmayinê tê kirin. Yanî li dewsa gotinên vala yên bê navero

  • Dîrok: 21/02/2019
  • Beş: Nivîsênkarên Mêvan

Aziz Ogur


Di gotinên pêşiyên Kurdan an biwêjan de timî qala erdema bêdengmayinê tê kirin. Yanî li dewsa gotinên vala yên bê naverok, yan li dewsa gotinên ku asta kesê axifî, an ên pêşber, derdorê daxe, bêdengî helwêsteke pîroz e. Ji ber ku bêdengî hewldana fêmkirinê ye, fêmkirin jî kesayetiyê mezin dike. Lewra ‘Kevirê giran li cihê xwe baş e” mîna hişyariyekê ye ku herkes bi rewşa xwe haydar be û di gotinê de, di pêngavê de nekeve şaşiyan. Dîsa gotina, “deynekirin zêr e, ji bilî şeref û rûmeta pê re” jî heman tiştî rave dike. Yanî heger pêwist be axaftin, di cih de axaftin û li gorî pîvanan axaftin… Ji bilî van pîvanan axaftin tevî ku feydeyeke xwe nîne, zirarê dide. Astê nizm dike, pîvanan ji holê radike û giraniya mirov têk dibe. Şekl û şemal, bejn û bal, libas û xeml çiqasî bêhempa bin jî, dema mirov axifî dikare tevan bi hevoka yekemîn re bi erdê re bike yek û îmajeke xirab nîşan bide. Berovajî wê jî mirovên ji aliyê fizîkî ve lawaz, ji aliyê bedewiyê ve kêm, ji aliyê derfetên aborî ve nizm be jî bi zimanê xweş tevan ji holê radike, bandorê li derdorê dike, mîna mirovekî dilovan, muhterem di nava civakê de cihê xwe digire. Zimanşîrînî ji gelek tiştên din girîngtir e.


Dibe ku ji bo vê yekê Kurdî ya resen tije biwêj, gotinên giranbûha yên bi hevokekê gelek tiştan îfade dikin. Her wiha biwêj, têgîn û gotinên em qala wan dikin, şik û gûmanê ji mabesta qiser re nehêlin.


Bi çend mînakan em îdîaya xwe dubare bikin.


Tuxmê Kew(ê): Ev gotin ji bo mirovên ji malbata xwe, eşîra xwe, derdora xwe an neteweya xwe re xayin be tê bikaranîn. Xayinên di dîroka Kurdistanê de dema di civatan de navê wan derbas dibe, dibêjin, “tuxmê kewê”. Yên bi kew û nêçîra kewan dizanin, li muhteweya vê biwêjê serwext in. Ji bo yê nizanibe jî rêbeza nêçîra kewan dikare weke çîroka vê bîwêjê raveker be.


Mirov hêna biçûk yanî ‘çêlkew’ çêliya kewan digire, xwedî dike û kedî dike. Piştî ku mezin bû, mirov kewê kedî dibe çiyê, li dora wî dafikan vedidin û di kozikê de xwe vedişêrin. Kew dest bi xwendinê dike kewên derdorê jî bersivê didin dengê wî – belkî jî ji bo alîkariyê- tên derdora wî. Lê dema nêzîk dibin, dikevin dafikên nêçirvanî û tên girtin, û serjêkirin. Heger kewê kedî carekê didoyan xweş nexwîne û kewan nexe dafikê vê carê fermana wî ye û xwedî wî serjêdike. Çiqas dişibe çîroka xayinên Kurd û dewletên dagirker ên wan bi kar tînin!


Mih bi lingê xwe, bizin bi lingê xwe: Her mirov ji kirina xwe berpirsiyar e. Dawiya dawî herkes hesabê xwe bi xwe dide. Ev nayê wê maneyê ku biwêjeke  dij-civakî ye. Beriya wê. gotina, “golikeke vijokî, garenekê dilewitîne” tê gotin. Mirovên ketî, xwedî emel û pratîkên xirab mîna berpirsiyariya herkesî tên dîtin ku ji bo sererastkirina rewşê, îqnakirina kesê mijar li serê, hewl tê dayîn. Lê di dawiya dawiyê de heger îflah nebe, guhdar neke û bi israr kirinên xwe bidonîne, “Mih bi lingê xwe, bizin bi lingê xwe” tê gotin.


Ev biwêj ji manzaraya ber qesabxaneyan hatiye girtin. Her heywan a tê serjêkirin, ji bo balkişandina muşteriyan û jêkirina goştê wê bi lingê paşê ve tê (dihat) daliqandin.


Versiyoneke din a vê biwêjê jî dispêrin Behlûl Dana. Behlûl ku hevalê nêz an mîna birayê Xelîfe Harûn Reşîd tê naskirin mîrovekî rast e û tim hewl daye Harûn Reşîd ji şaşiyan dur bixe. Rojekê dema li sûkê dimeşe li ber qesabxaneyê radiweste û dide qîrên kêfxweşiyê. Yên derdorê pirs dikin ka çima wisa dike. Sedema vê yekê wisa rave dike: “Ez pir nêzî Harûn Reşîd im, tevî kirinên wî napejirînim jî ditirsiyam ku hesabê kirinên wî li axretê ji min jî werin pirsîn. Lê niha dibînim ku mih bi lingê xwe, bizin bi lingê xwe hatiye daliqandin.”


Lewra dawiya dawî giranî (guneh-kirinên xirab, navê xirab) çi be herkes neçara barê xwe hilgire.

20.02.2019, Yenî Ozgur Polîtîka


Parve Bike

Youtube Me

Grok, der barê wê de lêpirsîn û doz vedibin?

news

Rengê Tîşortê Ocalan

news

Vatîkan û Laleş

news

Reşîdê Kurd, 'Kerwan'

news

Kadir Stêra: Por zerê, bêje kê we şewitand?

news

Yeqîn H.: Nexwende

news

Goçînî

news

Napolyon û Selaheddînê Eyûbî

news

Derhênerê 'Şêrê Çolê'

news

Salên 1878 - 1918 Qaxizman

news

Romana 'Kavirên Anarşîst'

news

Pêşangeha Geliyê Zîlan

news

32 hezar û 630 rûpel

news

Gundek, sînorek, bêxwedîtî...

news

Li ser Qazî Mihemed muzeyeke tê çêkirin

news

Çîroka wergerandina 'Efsaneya Çiyayê Agiriyê'

news

Li Qamiyloyê pirsgirêka avê

news

Qîmetdayîna nirxên kurdî

news

18 sal ji bo belgefîlman

news

Telefbûna Pirtûkên Kurdî

news
Nivîsênkarên Mêvan - Nivîsên Dawî
news
  • 01 01 2023

Hêzên Pêşmerge dê bibin yek?

news
  • 20 12 2022

Metnên ewilî yên kirmanckî

news
  • 08 12 2022

Serpêhatiyên Melê Meşûr

news
  • 24 11 2022

Mala Lîstikê ava

news
  • 10 11 2022

Kurd û perwerdehî

news
  • 17 10 2022

Saqoyê Mehmed Uzun û romana kurdî

Hesabên Diyarnameyê Bişopînin
Nivîsên Nû
news

Ev ziman nasname, dîrok û xeyalên gelê kurd hildigire

  • Hogir Berbir
news

Por zerê, bêje kê we şewitand?

  • Kadir Stêra
news

Hezîran û Veger 

  • Mesûd Qeya
news

Diranên Şêx Seîd

  • Cemil Oguz
news

Nexwende 

  • yeqîn h.
news

Çîroka Destanî ya Adilê Qetarî

  • Hogir Berbir
news

Çîroka ‘40 Heramiyan’ ji kurdan hatiye dizîn

  • Hogir Berbir
news

Gulan, Îsal zat çawa ye?

  • Mesûd Qeya
news

Zimanê dê û “zimanên dijmin”

  • yeqîn h.
news

Culemêrg an Colemêrg; koka wan ji ku tê?

  • Omer Dilsoz
news

Li Amedê ‘binpêkirina navên şaîran’, li Almanyayê rewş çawa ye?

  • Zekî OZMEN
news

Hiş Nebe Nowa

  • H. Kovan Baqî
news

Derwêşê Por Spî

  • Kadir Stêra
news

Melodiya di Bêdengiyê de

  • Hogir Berbir
news

Lêk-ve-kirin û jêk-ve-kirin 

  • Omer Dilsoz
Ev jî hene
ad

Wêneyê rojê: Li Heskîfê qedexe!

ad

NA'ya 13'yan derket

ad

Bala 'Ciwanan' li ser dîroka kurdan e

ad

Bi Kurdî “Şanoya Zarokan” Heye?

ad

Li Super Lîgê qira teknîk dîrektoran!

ad

Li qada Şêx Seîd jinek hat kuştin (Nat nûkirin)

Kategorî
  • Nûçe
  • Nûçeyên Çandî
  • Serbest
  • Hevpeyvîn
  • Çapemenî
  • Berhem
  • Spor
  • Dinya
  • Aborî
  • Foto-Nûçe
  • Xêz
  • Portreya Mehê
  • Tenduristî
  • Klîba Hefteyê
3 Roj
news

Peyama Ocalanî bi vîdeo hat belavkirin

  • 09 07 2025
news

Fînalîstekî diyar bû, yê din îro diyar dibe

  • 09 07 2025
news

PSG'ê pozê Realê şikand!

  • 10 07 2025
news

Rêveberiya Xweser li Şamê ye

  • 09 07 2025

Diyarname

  • Derbarê Diyarnameyê de
  • Têkilî / Contact / İletişim

Nivîskar

  • Aynur Aras
  • Aytenxan
  • yeqîn h.
  • Bedran DERE
  • Cemil Oguz
  • Cemîl Andok
  • Çorê ARDA
  • Dilşêr Bêwar
  • H. Kovan Baqî
  • Helîm YÛSIV
  • Hogir Berbir
  • Kazim Polat
  • Kadir Stêra
  • Mîrza Ronî
  • Nûdem Hezex
  • Omer Dilsoz
  • Welat Dilken
  • Veysel Vesek

Beş

    • Nûçe
    • Nûçeyên Çandî
    • Serbest
    • Hevpeyvîn
    • Çapemenî
    • Berhem
    • Spor
    • Dinya
    • Aborî
    • Portreya Mehê
    • Nivîsênkarên Mêvan
    • Foto-Nûçe
    • Foto-Nûçe
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAŞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • E-pirtuk
    • Covit-19
    • 2024: Hilbijartina-Herêmî
    • 2023 Hilbijartin
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
    • 2018-06-24: Hilbijartina Giştî û Serokomarî
    • 2014: Hilbijartina Herêmî

Copyright © 2005-2025 Diyarname