DiyarName.Com

Mehmud NÊŞITE

Kooperatîfê Merkezê Averşîyayîşê Çewlîgî yê Berpirsîyar û Bisînor (S.S Bîngol Kalkinma Merkezî Kooperatîfî) bi programêko newe xebata xo domnena. Her roje çîyêko newe virazena û pêşkêşê tûtan, keynekan, cinî û wendekaranê Çewlîgî kena. Şarê Çewligî na xebate ra keyfê xo ano û şino cayê nê xebata kooperatîfe û nê çîyê ke kooperatîfe virazena, erîneno.
Na kooperatîfe, bi ortaxîya BÎN-DER û Weqfa Kurdî ya Kulturî li Stockholmê, aşma teşrîne de, serra 2008 de abîya û a roje ra nat xebetîyena.
BÎN-DER, nameyê, Komela Averberdişê Ekonomîk û Kulturê Sosyalî yê Çewlîgî ya. (Bîngol Sosyal Kulturel ve Ekonomîk Kalkinma Dernegî ). Na komele, serra 2005 de Çewlîg de a bîya û a roje ra hetanî ewro, seba amacêke xebetîyena.
Weqfa Kurdî ya Kulturî li Stockholmê zî şaro kurd hol şinasneno. Na weqfe rewênaya ke, paytaxtê Swêd Stockholm de ronîyaya û xebate kena. Na weqfe hetanî nika seba kurdan xebatêka bêhed û bêhesab kerda: Seba perwerdekerdişê ziwanî zaf çarna wa-çeperna wa. Xort û ciwanê kurdan, bakur û başurî ra arda Swêd, seba ke rind bandêrê ziwanê kurdî bibê, Swêd de înan perwerde kerda. Seba tutan û ciwanan zaf kitaban yê bi ziwanî kurdkî (zazakî û kurmanckî) çap kerda û bê heq daya şarî. Serra 2006 de Dîyarbekir de bi namê”Navenda Kitab û Çanda Zarokan a Astrîd Lîndgren” sazgehêk akerda. No sazgeh, hema zî akerdeyo û uca de tutî bandêre wendiş û nuştişê kirdkî benê. Dima zî serra 2008 te bi partnerîya BÎN-DERî na kooperatîfa ke ez behsa aye kena, akerda.
Na kooperatîfe, sey ke mi cor de zî nuşt, na serrêka ke Çewlîg de abîya. Kooperatîfe xizmetê deştiş û neqşî kena. Kincan derzena. Xayeyê (amacê) kooperatife : Cinî û keynekî warê deştiş û neqşî de perwerde bibê û peynî de bibê wayirê hunerê deştiş û neqşî. Yanî wazena cinî û keynekî bandêrê deştiş û neqşî bibê. Sewbîn, wazena ke bi wasitayê nê xebate, qalkerdişê kirmanckî (kirdkî, zazakî) aver şêro û nê xebatkaranê xo bandêrê kirdkîya nuştekî bikero.
Ewro hirê cinîyê pîsporî na kooperatîfe de xebetîyenê. Nê hirê cinî zî, bê roja yewşeme her roje saete new de dest bi gure kenê û hetanî saete pancê şanî xebetîyenê. Nê cinî, nê rojan, hina zaf, seba ke tutî pê kaykerî û seba xemlûxêzî heş, hargûş, mîlçik û werdekî virazenê.
Emser seba hamnanî, qijan û pîlan rê kincê hamnanî deştî. Penye ra tewir bi tewir fanîle, pirên, bilûz, pantolî deştî û pêşkêşê şarê Çewligî kerdî. Seba ke kooperatife de nê kincî hem Ercan hem zî biqalîteyê, leza-lez roşîyenê û war de nêmanenê.
Mi gore o ke hîna balkêşo deştiş û hedrekerdişê cihêzê keynekan o. Veyvekan rê zaf çîyê rindekî derzenê. Veyvekê newe eşkenê bêrê na kooperatîfe û seba keyeyê xo yê newe, xo rê nê teftalî bierînê. Keynekê ke hê zewacî ver de zî biwazê eşkenê bibê wayirê nê cihêzan.
La o ke weşba çewî zaf şino, zaf çîyan ser de bi kirdkî (kirmanckî-zazakî) nuştiş o. Ser heşan nuştê “Ap hes”. Ser mîlçikan ser hargûşan, ser werdekan çeşît-çeşît bi kirdkî nuştişî esto. Xewlîyan ser de tayê cumleyê kilmekî yê kirdkî nusîyê. Nimûne: “vîrameyîşê Çewlig”, “mi bêrî to kerda”, “holî hola” “evîna dilê mi” ûsb. No tewir xebat, kar dana kirdkîya nuştekî. Miyanê şarê Çewligî de kirdkîya nuştekî zaf tepîya menda. Nê çîyan ser o bi kirdkî nuştiş beno propogandayê kirdkîya nuştekî. Kamo/e ke no çî aqil kerdo/a ganî merdim înan pîroz bikero.
Nê rojan seba ke mektebî a benê dest bi deştişê kincê mekteban (onlik) kerdê. Mamostê û îdarekarê zaf mekteban seba îhtîyacîya wendekaranê xo sipariş danê na kooperatîfe. Kooperatîfe zî goreyê nê siparişan kincanê înan derzena.
Êdî hewce nêkeno ke ez qala çîyêkê derzenê bikera. Wina aseno ke goreyê waştişê şarî û goreyê waştiş û îhtîyacîya pîyasayî do hema zaf çî biderzê.
Nê kar û gureyê deştiş û neqşî bi aletê teknolojîya tewr peyên kenê. Ewro seba deştiş û neqşî makînayê înan yê teknîkî estê. Yew makînaya înan eke bi computure xebetiyena, esta. Na makîna de 900 heb ra vişêr programî qeyt kerdeyê. Seba neqşî û seba kincan ser o nuştiş na makîne ra îstîfade kenê.
Çend heb zî makînayê deştişî estê. Makînaya reşme esta, eke na makina zaf cayan de çinî ya. Makînayêka pabestişî û çend makînayê ke pê neqş û deştişî benê, estê.
Utîya înan yê ke bi buxar şuxulîyena esta. Meqesê înan eke bi elektrîk xebetiyeno esto. Yew deqîqa de dinya elê potan eşkenê bibirnê û bifeselnê.
Her çeşît penye û qumaş, teber re anê. Çîyêk înan rê lazim beno, Bursa, Îstanbul û çend bajarê bînan ra anê.
Ez nêwazena derheqê deştiş û neqşî de zaf derg kerî. La ez bi kilmîye vajî seba deştiş û neqşî qet kêmîya înan çin a.
Îdarekerê na Kooperatife, seba siba-bêroyî yew plan û program viraştê û goreyê nê plan û programî xebitîyenê. Yewê aşma oktobrî de, do dest bi perwerdeyê deştiş û neqşî bikerê. Do qursê deştiş û neqşî akerê. Yewê na aşme de, do vengê vîst cinîyan bikerê û hetanî demêk nê cinîyan rê qursê deştiş û neqşî akerê. Badî ke nê cinî perwerde bîyê, na rey do vengê grubêka bîne bikerê û demêko derg û dila do no çeşît xebata xo bidomnê.
Bê na xebata deştiş û neqşî, perwerde kerdişê wendiş û nuştişê kirdkî zî no plan û programê înan de esto. Nika ra nê cayê gureyî de, seba kitabanê kirdkî û seba dersa kirdkî yew oda hedre kerdê. Weşanxaneyê Vateyî ra kitabê kirdkî waştê. Kitabxaneyî bînî semedê wendişî seni kitaban danê şarî, na kooperatife zi do kitaban wina bido şarî. Dima zî nê cayî de, do dest bi dersdayîşê wendiş û nuştişê kirdkî bikerê.
Roja 25ê na aşme de berpirsîyaranê Weqfa Kurdî ya Kulturî li Stockholmî ra Harun Elîaçik û awankerdoxê na waqfî ra Îbrahîm Guçlî û Saît Aydogmuş sey heyetêk şî Çewlîg. No heyet seba ke xebata na kooperatîfe cayê ci de bivînê na kooperatîfe zîyaret kerdê. Bi serekê BÎN-DERî û berpirsîyarê na kooperatîfe, Doxan Karasu reyde amey pê ser. Doxan Karasu derheqê xebata kooperatîfe de malumat da înan.
No heyet xebata kooperatîfe ecebna û seba nê xebatan Doxan Karasuyî pîroz kerd. Dima zî derheqê kar û gureyê kooperatife de vinayîşanê xo ardê ziwan. Seba ke kêmanîya nê kooperatîfe temam bibo û seba ke kar û gureyê kooperatîfe hîna zaf rind aver şêro no heyet do raporêk hedre kero û Weqfa Kurdî ya Kulturî li Stockholmê rê bişrawo.
Kamo ke biwazo bi na kooperatife eleqeyê xo rono û kamo ke bi wazo nê çîyanê ke kooperatîfe virazena bigêro (bierîno) eşkeno na adrese rê binuso û siparîş bido.

Ozgurluk Caddesî Yenîşehîr Mah. No 21/Çewlîg (Bîngol)

Çewlig de xebatêka newe