• Nûçe
  • Nûçeyên Çandî
  • Serbest
  • Hevpeyvîn
  • Berhem
  • Çapemenî
  • Spor
  • Dinya
  • Ên Din
    • Aborî
    • Nivîsênkarên Mêvan
    • Portreya Mehê
    • Foto-Nûçe
    • Xêz
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAÞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • Çend gotin
    • E-pirtuk
    • Spot
    • Deqeya Dawî
    • Covit-19
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
    • 2015-sermawez-pusper: Dîsa Hilbijartina Giþtî
    • 2014: Hilbijartina Herêmî
    • 2018-06-24: Hilbijartina Giþtî û Serokomarî
    • 2011, Hilbijartin
    • 2010, REFERANDÛM
    • 2009, Hilbijartina Herêmî
    • EURO 2016
    • EURO 2020
    • Kûpaya Cîhanê 2010
    • Kûpaya Cîhanê 2014
    • Kûpaya Cîhanê 2018
    • Kûpaya Cîhanê 2022
  • Rûpela Pêþî
  • Nivîsênkarên Mêvan

Êþa zimanê min

Dîrok : 17 05 2017 | Beþ :

Nivîsênkarên Mêvan

FÊRGÎN MELÎK AYKOÇ

Ev navê bi wate û rastiya têkiliya kurdan û zimanê kurdî ya çewt tîne bîra mirovan, navê berhema birêz Kazim Polat e. K. Polat sala 1964'an li gundê Kistikan a girêdayîyê navçeya Elbistanê tê dinê. Navê Kistikan bi rêya strana “Husnayê” li her derê belav bûye, heman gund in, yan gundê cuda ne nizanim.
Birêz Polat li Trabzon û metropolên Tirkiyê dixwîne, di nava çepên Tirkan de dimîne û di derxistina kovarên bi tirkî de roleke girîng dilîze. Di kovarên Girgir, Çarþaf û Firt de karîkatûrên wî tên weþandin, her wisa di warê nivisandinê de jî gotarên wî tên belavkirin. Li pey ku ew têdigîje ku ew kurd e û zimanê kurdan kurdî ye, reng diguhere. Bi rikî berê xwe dide kurdî û niha kurdînivîsekî hêja ye. Ev berhema wî ya nav “Êþa Zimanê Min” serencam û tekoþîna wî ya fêrbûna kurdî û wekî zimanê jiyanê bikaranîna wî ye.
Birêz Kazim Polat di vê berhema xwe de berê bîranîneke xwe ya fêrbûna ziman bi zimanekî herikbar pêþkêþ dike, li pey jî wê bi têbîniyên ji rojnivîska xwe dixemilîne.
Di despêkê de ji bo wî tirkî her tiþt e. Ew vê wiha þîrove dike: “Ji bo çand û zimanê tirkî dewlementir bikim, min bi canfedayî li ber xwe da!” (Rûpel 8) Bi dîtina min; divê her kes vê hevokê bixwîne û carê li xwe vegere, ka ew çiqas di xizmeta zimanê tirkî de ye, çiqas ji kurdî dûr e û bi çi çavî li kurdî dinihêre!
Bi kurdî hesîna xwe jî wiha vedinivîse: “Dema ez þiyar bûm ku... ez kurd im û kurdî zimanê min e ku diya min pê bi min re diaxive, ez bîst û þeþ salî bûm.”
Kêliya jineke ji Komaleya Mafê Mirovan nivîseke li ser kurdan dibe wê kovara qaþo sosyalîst, dixwaze ku ew nivîs were weþandin. Edîtora sosyalîst, Komînîst, rizgarkerê cihanê û azadiyê ji hemû zimanên cihanê re dixwaze, wiha dibêje: “Ma kurdî zimanek e ku hûn pê perwerdahiyê wekî maf dibînin û diparêzin?” Û rêzdar Polat li ser vê pirsa edîtor, bi carê ve bi xwe ve tê û wiha dibêje, “Di serê min de tiþtek cihê xwe diguherîne.” Hûn çendî car rastê van gotinên sosyalîst, komunîst, demoqrat, îslam, faþîst û serseriyên tirk hatine? Gelo we jî ji bo carekê jî be, destê xwe da ser wijdanê xwe û got, “Na, ji îro pê ve ji tirkî re na!” Di serê we de jî tevlihevî çêbû. We jî xwest ku hûn berê xwe bidin zimanê kurdî?
Rêzdar di wê baweriyê de ye ku mirov bikane bi kêmasî evîna xwe, helkelîna dilê xwe, hestê xwe yê evînî bi kurdî bibêje, dê bikane bi awayekî serkeftî bi zimanê xwe biaxive û birame, vê wiha tîne ziman: “Gerek em kurd hîn bibin û evîna xwe bi kurdî bêjin. Çavên te çi xweþik in.” (Rûpel 20)
Li pey ku ew berê xwe dide kurdî êdî çepgir û sosyalîstên tirk jî naxwazin wî di nava xwe de bibînin, ew ji ber vê sedemê berê xwe dide Ewropayê û vê wiha vedike: “Ez ji Tirkiyê ji ber zimanê tirkî reviyabûm, hatibûm Ewropê, lê li vir jî tirkî, bi destê kurdan bi pêsîra min girtibû.” (Rûpel 26)
Ew gazinca zimanê kurdî ya bi hewar bang li kurdan dike, wiha dibîne: “Ez hem kesek im, hem her kes im. Ez hem tiþtek im, hem her tiþt im. Ez zimanek im; zimanê te me, zimanê te yê zikmakî.“ (Rûpel 29)
Ji bo wê, zimanê dayîkê di jiyana mirov de nirxê herî bi wate û pîroz e. Ew vê bi van gotinan tîne ziman: “Ew (ziman ji min) ji canê min can, ji xwîna min xwîn, ji bûyîna min jî tiþtên herî girîng tiþtek, na, ew ne tiþtek e, heval û hogir û evîna min e. (Rûpel 34)”
Di van azmûnên xwe de têdigihîje ku di pêvajoya fêrbûn û li zimanê xwe yê zikmakî germbûnê de, zimanê tirkî jî hêdî hêdî tê qewitandin û cih dide zimanê zikmakî: “Di nava demê de her ku zimanê min, kurdiya min di mejiyê min de bi hêz dibû, zimanê dagirker ji cihê ku dagirtî, diliviya. (Rûpel 41)”
Mijara herî giring jî siberoja ziman e. Eger zarokên malbata ziman bi wî zimanî biaxivin û fêr bibin, wê tu carî ew ziman winda nebe, ev jî di têkiliyên di navbera dê û bav û zarokan de xwe dide der. Vê wiha radigîhîne: “Zimanê min ê zikmakî her dem dê bi têkiliya min û zarokên min bijî.” (Rûpel 57)
Birêz Polat çîrokeke balkêþ jî pêþkêþ dike. “Du kurd li ber kozika telefonê rastê hev tên, berê ji hev dipirsin ka bi almanî, firansî, tirkî, erebî, farisî, îngîlîzî dizanin yan nizanin, lê nayê aqilê wan ku bi kurdî ji hev bipirsin.” Wekî encam wiha dipirse: “Çima ji me yekî/ê nepirsî; Ma tu bi kurdî dizanî?” (Rûpel 65).

- Êþa Zimanê Min  / Kazim Polat / Weþanên Þemal / 72 rûpel / 2015/  Stenbol

balani51@gmxl.de
17.05.2017, Yenî Ozgur Polîtîka

Hûn dikarin li van jî binêrin

Hela tu li vê tesadufê!

Hela tu li vê tesadufê!

07 08 2022

Hukmên îdeolojîk û Zembîlfiroþ

Hukmên îdeolojîk û Zembîlfiroþ

04 08 2022

Hunermed Asala Nasrî û strana ‘Ez kevok im’

Hunermed Asala Nasrî û strana ‘Ez kevok...

28 07 2022

Dîroka bêlêkolîn

Dîroka bêlêkolîn

21 07 2022

Ev jî hene

Lorîk û mirin di zikhev de

Lorîk û mirin di zikhev de

27 06 2018

Mamê Gur… Þêrê Gur

Mamê Gur… Þêrê Gur

23 08 2019

Zimanekî, ê xwe -Em berxên dayika mezin in-

Zimanekî, ê xwe -Em berxên dayika mezin in-

26 01 2019

Kilamek çawa dikare were qetilkirin!

Kilamek çawa dikare were qetilkirin!

05 06 2019

Efsûna ava Kaniya Bolindê

Efsûna ava Kaniya Bolindê

17 04 2019

Nivîsên Nû

Zekî OZMEN

Hemal

Zekî OZMEN

Çorê ARDA

Paradoksa hezkirinê, eþqê û welatperweriyê

Çorê ARDA

Omer Dilsoz

Keprokan çêkin ji þaxêt beranan

Omer Dilsoz

Helîm YÛSIV

Mane tu kurd î, naxwe normal e bavê min

Helîm YÛSIV

Mîrza Ronî

Qurmîcik

Mîrza Ronî

Salname

HERE JOR

Diyarname

  • Derbarê Diyarnameyê de
  • Yên piþtgirî didin Diyarnameyê
  • Agahiyên ji bo nûçeyan
  • Bikaranîna Diyarnameyê
  • Têkilî-Contact-Ýletiþim

Nivîskar

  • Cemil Oguz
  • Helîm YÛSIV
  • Cemîl Andok
  • Çorê ARDA
  • Þêxo Fîlîk
  • Cîhan ROJ
  • Zekî OZMEN
  • Hekîm Sefkan / Tava Heyvê
  • yeqîn h.
  • Kazim Polat
  • Welat Dilken
  • Bedran DERE
  • Omer Dilsoz
  • Mîrza Ronî
  • Krîstîn Ozbey
  • Dilþêr Bêwar
  • Arjen Arî / Agirdank

Beþ

    • Nûçe
    • Nûçeyên Çandî
    • Serbest
    • Hevpeyvîn
    • Berhem
    • Çapemenî
    • Spor
    • Dinya
    • Aborî
    • Foto-Nûçe
    • Xêz
    • Nivîsênkarên Mêvan

 

    • Portreya Mehê
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAÞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • Çend gotin
    • E-pirtuk
    • Spot
    • Deqeya Dawî
    • Covit-19
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
    • 2015-sermawez-pusper: Dîsa Hilbijartina Giþtî
  • Facebook
  • Twitter
  • RSS

Copyright © 2005-2022 Diyarname