• Nûçe
  • Nûçeyên Çandî
  • Serbest
  • Hevpeyvîn
  • Berhem
  • Çapemenî
  • Spor
  • Dinya
  • Ên Din
    • Aborî
    • Nivîsênkarên Mêvan
    • Portreya Mehê
    • Foto-Nûçe
    • Xêz
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAÞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • Çend gotin
    • E-pirtuk
    • Spot
    • Deqeya Dawî
    • Covit-19
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
    • 2015-sermawez-pusper: Dîsa Hilbijartina Giþtî
    • 2014: Hilbijartina Herêmî
    • 2018-06-24: Hilbijartina Giþtî û Serokomarî
    • 2011, Hilbijartin
    • 2010, REFERANDÛM
    • 2009, Hilbijartina Herêmî
    • EURO 2016
    • EURO 2020
    • Kûpaya Cîhanê 2010
    • Kûpaya Cîhanê 2014
    • Kûpaya Cîhanê 2018
    • Kûpaya Cîhanê 2022
  • Rûpela Pêþî
  • Serbest

Huner û Ziman: Li ser lîstika “Lewheyên Bêmane” çend gotin

Dîrok : 08 06 2009 | Beþ :

Serbest

Ferhad Girêþêran

Di 1’ê pûþperê roja duþemê de Tiyatroya Seyr-i Meselê li Zanîngeha Bîlgiyê lîstika xwe ya bi navê “Lewheyên Bêmane” pêþkêþ kir. Derhênerê lîstikê Erdal Ceviz e. Baran Demir, Bedriye Aydemîr, Dîlek Enîþ, Ferhat Oter, Guler Înce, Hasan Aydin, Îbrahîm Turgay, Mervan Yalçindag, Musa Yildirim, Selman Bulut, Volkan Turkmen jî lîstikvanên di lîstikê de cih girtine.
Dema min afîþa lîstikê dît gelek kêfa min hat û min got baþ e ku ezê li lîstikeke kurdî temaþe bikim. Bi wê hêvî û kêfa temaþekirina lîstikeke kurdî ez jî çûm hêwana lîstik lê hate pêþkêþ kirin. Dema lîstikê dest pê kir dengê muzîkeke tirkî ji perdeyeka bilind olan da. Min di dilê xwe de got dibe ku ji bo lîstikê muzîkên tirkî hilbijartibin lê dema ku lîstikê dest pê kir û min dît ku li ser dikê lîstikvanine bi tirkî dipeyivin hene wekî aveke sar bi ser min de dabibe ez þaþ û heyirî mam. Min li dora xwe nihêrî ku gelo ez þaþ hatime, lê na gelek kesên nas hebûn li derdorê. Min got belkî ev henekek be û bîstek þûnde ewê lîstika esil dest pê bike, lê na ne wiha bû jî. Min got de ka ez bala xwe bidimê bê ka ewê çi bibe. Di lîstikê de hin skeç bi kurdî û hin jî bi tirkî bûn. Lê zimanê lîstikê bi giranî li ser tirkî bû.
Lîstik ji skeçan pêk hatibû. Mijara skeçan tiþtên aktuel ên cur bi cur  bûn. Di skeçan de: mîta Adem û Hewa bi zimanekî qerfî tê rexnekirin û têkiliyên jin û mêran bi saya têkiliya Adem û Hewa tê nîþan dayin, zewaceke li ser derewên facebookê hatiye pêk hatin çawa bi dawî dibe tê nîþan dayîn, zarokên boyaxcî bi helbesteke Þêrko Bêkes têne ser dikê, îþkencexaneyên ji Xwedê û pêxemberan dûr û qêrînên wan bi þewq û lîstikvaniyeke þareza tê ser dikê, newêrekiya mirov ji bo kirina tiþtan di þexsê yekî ji xwe re li kar digere tê ser dikê, psîkologa ku pirsgirêkan çareser dike ewê çawa derdê lêdanê çareser bike? Ma gelo hezkiriyê psîkologê jî wê dixapîne? Hewaya ku Adem lê daye dihere serî li “kadin komisyonu” (lijneya jinan) dide. Gelo ewê jê re çi çareyê bibînin û hîn gelek tiþtên din hene.
Di lîstikê de peyvek derbas bû ku min qet hêvî nedikir ez di lîstikeke kurdî de lê rast bêm. Di diyalogekê de yekî tiþtek li ser mafê jinan got, yê din jî got, werê nebêje ewê te jî bikin Ergenekon. Bi rastî ev dîtina ku Ergenekonê wekî derewekê dibîne û hemû tiþtê Ergenekonê kiriye tune dihesibîne, min heta niha ji devê nasyonalîstên tirk dibihîst. Dibe ku ez þaþ têgihîþtibim, dibe ku lîstikvanan nexwestibin tiþtek wiha qest bikin lê bikaranîna gale galek werê jî li gor min ne di cî de ye. Lê mijara vê nivîsê ne Ergenekon e.
Di gelek cureyên hunerê de bingeh ziman e, wekî wêje û helbest. Di hin cureyên hunerê de jî pêdivî bi ziman tune ye, wekî wêne û peyker. Lê di cureyên pêdivî bi ziman tune ye jî dîsa fikra afirandina berhemê bi alîkariya ziman tê xeyalkirin û îmaje kirin.
Bingeha þanoyê diyalog û tevger e. Lîstik li ser diyalogan tên avakirin û diyalog bi ziman têne afirandin. Li ser dikê jî ew diyalog bi tevgeran têne pêþkêþkirin. Di hin lîstikan de jî diyalogan derdixin tenê tevger dimîne, jest û mîmîk û dans dikeve þûna ziman. Îja em werin ser meseleya zimanê lîstika Lewheyên Bêmane, lîstik li ser diyalog û tevgerê hatiye avakirin. Wekî min li jor jî got zimanê lîstikê bi giranî tirkî bû û çend skeç jî bi kurdî bûn. Min fahm nekir bê ka çima zimanê lîstikê bi giranî tirkî ye? Ma gelo lîstikên li þanogehên Tirkiyê têne lîstin çend hebê wan bi kurdî ne? Ma lîstikên tirkî têrê nakin ku komeke kurdan jî radibe bi tirkî lîstikan amade dike? Ez ne li dijî lîstikên tirkî me, lê bi baweriya min li Tirkiyeyê heta tu bê bes lîstikên tirkî hene û heke em dixwazin lîstikan amade bikin divê em bi zimanê xwe wan lîstikan amade bikin. Ma gelo kesî dîtiye ku komeke þanoyê ya tirkan lîstikek xwe nîvî bi tirkî nîvî bi frensî amade kiriye?
Ez dibêjim ji bo hezkirina ji xwe û zimanê xwe huner navgîneke gelek bihêz e. Dîsa ez dibêjim hunera miletekî bi zimanê miletekî din nayê çêkirin û nayê geþkirin. Di dawî de jî ji bo ked û performansa Seyr-i Meselê ez endamên komê pîroz dikim û hêviya lîstikên bi kurdî dikim.

gireseran@gmail.com

 

Hûn dikarin li van jî binêrin

Mizgîn Can behsa Qedrîcan dike: Bavê min bi me te tirkî xeber dida

Mizgîn Can behsa Qedrîcan dike: Bavê...

04 07 2022

Ji 'Qemerê' sê helbest

Ji 'Qemerê' sê helbest

28 06 2022

Silêmanî, Dengekî Dawidî, Stranên Edip Karahan

Silêmanî, Dengekî Dawidî, Stranên Edip...

22 06 2022

Eþq û êþên Kurdistanê di

Eþq û êþên Kurdistanê di "dîwana þermê"...

20 06 2022

Ev jî hene

Nirxandinek li ser

Nirxandinek li ser "Wêjeya cîhanî û wêjeya kurdî"

19 06 2010

Em kujer nas dikin

Em kujer nas dikin

13 10 2015

Nivîsîna ji 93'yan heta niha 17 pirtûk: Cîhan Roj mêvan e

Nivîsîna ji 93'yan heta niha 17 pirtûk: Cîhan Roj mêvan e

08 06 2021

Weþanxeneya Apecê û pirtûkên zarokan

Weþanxeneya Apecê û pirtûkên zarokan

17 07 2008

Gotina Hefteyê: Bila nebêjin qey emê stûyê xwe xwar bikin

Gotina Hefteyê: Bila nebêjin qey emê stûyê xwe xwar bikin

14 01 2012

Nivîsên Nû

Mîrza Ronî

Qurmîcik

Mîrza Ronî

Çorê ARDA

HÎÇ, Matematîk û Helbest

Çorê ARDA

Cemil Oguz

‘Her tiþt xweþ e’?

Cemil Oguz

Çorê ARDA

Redkirina deftereke modern

Çorê ARDA

Cemîl Andok

Dêsê ma, sînorê þarî

Cemîl Andok

Salname

HERE JOR

Diyarname

  • Derbarê Diyarnameyê de
  • Yên piþtgirî didin Diyarnameyê
  • Agahiyên ji bo nûçeyan
  • Bikaranîna Diyarnameyê
  • Têkilî-Contact-Ýletiþim

Nivîskar

  • Cemil Oguz
  • Helîm YÛSIV
  • Cemîl Andok
  • Çorê ARDA
  • Þêxo Fîlîk
  • Cîhan ROJ
  • Zekî OZMEN
  • Hekîm Sefkan / Tava Heyvê
  • yeqîn h.
  • Kazim Polat
  • Welat Dilken
  • Bedran DERE
  • Omer Dilsoz
  • Mîrza Ronî
  • Krîstîn Ozbey
  • Dilþêr Bêwar
  • Arjen Arî / Agirdank

Beþ

    • Nûçe
    • Nûçeyên Çandî
    • Serbest
    • Hevpeyvîn
    • Berhem
    • Çapemenî
    • Spor
    • Dinya
    • Aborî
    • Foto-Nûçe
    • Xêz
    • Nivîsênkarên Mêvan

 

    • Portreya Mehê
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAÞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • Çend gotin
    • E-pirtuk
    • Spot
    • Deqeya Dawî
    • Covit-19
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
    • 2015-sermawez-pusper: Dîsa Hilbijartina Giþtî
  • Facebook
  • Twitter
  • RSS

Copyright © 2005-2022 Diyarname