• Nûçe
  • Nûçeyên Çandî
  • Serbest
  • Hevpeyvîn
  • Berhem
  • Çapemenî
  • Spor
  • Dinya
  • Ên Din
    • Aborî
    • Nivîsênkarên Mêvan
    • Portreya Mehê
    • Foto-Nûçe
    • Xêz
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAÞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • Çend gotin
    • E-pirtuk
    • Spot
    • Deqeya Dawî
    • Covit-19
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
    • 2015-sermawez-pusper: Dîsa Hilbijartina Giþtî
    • 2014: Hilbijartina Herêmî
    • 2018-06-24: Hilbijartina Giþtî û Serokomarî
    • 2011, Hilbijartin
    • 2010, REFERANDÛM
    • 2009, Hilbijartina Herêmî
    • EURO 2016
    • EURO 2020
    • Kûpaya Cîhanê 2010
    • Kûpaya Cîhanê 2014
    • Kûpaya Cîhanê 2018
    • Kûpaya Cîhanê 2022
  • Rûpela Pêþî
  • Serbest

Amed, xewna min a herî þîrîn

Dîrok : 22 02 2009 | Beþ :

Serbest

 

Mem Mîrxan

Berî ku ez Amedê nas bikim min efsaneya wê nas kir.
Hem jî ne carekê û du caran.
Sedan carî min ew çîrok ji bavê xwe guhdarî kir.
Kê ku bêhemdî jî bigota Diyarbekir, gotbihuþt digot: “Hûn çîroka Diyarbekirê û fetha wê dizanin?”
Û dest pê dikir.
Di dema artêþa îslamê de bajar tê dorpêçkirin. Lê serdarê bajêr deriyan digire. Wekî hûn jî dizanin çar deriyên Qela Diyarbekir hene. Derê Çiyê (Derê Xarpêtê, Derê Rihayê, Derê Mêrdînê û Derê Nû) bi rojan leþkerê artêþa Xalid Bîn Welîd li dora Amedê diçin û tên nikarin di hundirê Qela Amedê kevin. Xalid Bîn Welîd aqilmendên xwe dicivîne, didin ser hev, didin ber hev çareyekê nabînin. Rojekê yek, kûçikekî li der dibîne. Û hema baz dide ba Hezretî Xalid.
Dibêje:  “Xêra Xwedê li ser te be, fermandarê min. Min îro kûçikek li der dît. Bivê nevê ew kûçik ji hundirê vê qeleyê derketiye. Bi destûra we be ezê kûçikê biþopînin. Ger ku min encamek bi dest xist ezê cenabê we agahdar bikim.
Belê ew camêr ji sibê heta êvarê ji dûr ve kûçikê diþopîne. Û dinihêre ku kûçik çû nêzî Deriyê Çiyê xwe di qulikekê re kir û çû hundirê qelê.
Leþkerê Artêþa Îslamê hema diçe hizûra Hezretî Xalid û dibêje: Min rêyek dît. Ez dizanim emê çawa têkevin vê Qeleyê. Belê çare tê dîtin. Qumandar pêlewanên xwe yê herî xurt di wê qulikê re derbasî hundir dike û pêlewan diçin nobedarên ber derî dikujin û deriyan vedikin û  bi vî awayî Amedê fetih dikin.”
Belê, berî ku ez Amedê nas bikim min çîroka wê naskiribû. Helbet çûna Amedê ji bo min xeyala herî mezin bû.
Bi sedan caran di xewna xwe de ez diçûm Amedê, li ser sûrên wê digeriyam û bi taybetî  beyî ku ez di deriyê vekirî re derbasî nava sûran bibim ez  di wê qulika ku kûçik tê re derbas bû re diketim hundir. Li ber Mizgefta Mezin min bi zerikek  sifir a zincîr pê ve girêdayî av vedixwar û min hespê xwe li Xana Hesen Paþa girê dida. Ji bo xwe ji Niþoyê File bilûrek distand û tevî cotek çaroxan ez vedigeriyam malê.
Xewna min jî wekî çîroka bavê min bû. Min tim heman çîrok didît.
Piþtî gelek salan ku êdî çîroka Sîniya Sifir jî li çîrokên bavê min zêde bû. Di payizek zipî zer de min Amed nas kir.
Lê ez çi bêjim ew deriyên ku bi þev û bi roj nobedar li ber bûn vekirîbûn. Li nêzî Deriyê Çiyê di sala 1935’an de bi destûra waliyê wê demê ku goya bajar ba nagire dîwarên sûran hatibû hilweþandin û neqebek mezin li derê çiyê hatibû vekirin. Bi vê mudaxaleyê helbet neqeba herî mezin di dîroka gelê kurd de hatibû vekirin.
Li Xana Hesen Paþa ne hesp mabûn, na nalbend, ne jî nalekî hespan. Dikana Niþoyê Bilurvan bûbû dikana dendikfiroþiyê.
Û niha li bajêr 4 bajarên  din zêde bûne.
Çarþiya Þewitiya ku bavê min sêniya me ya ku deh serî mirov bi rehetî dikaribû li ser xwarin bixwarana ji vê derê standibû.
Digot: “Min ev sînî bi panotekê stand. Em ji bo tirpanê çûbûn deþta Wêranþarê. Piþtî ku em vegeriyan min ev sinî ji Çarþiya Þewitî stand. Belê niha jî hîn qelaçî û hostayên alavên sifir û bafûn çêker hene. Lê ew jî wekî sîniya me ya sifirin ji qelayê de ketine, kevnare bûne, bêhna kûrê yê ji wan tê.
Ez hîn wê xewna xwe dibînim.
Xalid Bîn Welid wekî ku li dor sûrên Amedê kon vegirtibe ji min re tê.
Hay zemane ku kûçik derbasî hundirê sûran bibe.

mmirxan@hotmail.com

***

Hin nivîsên Mem Mîrxan ku di Diyarnameyê hatine weþandin:

- Bêndera xîretê
- Krîterên DTP'ê û rastiya Jiyanê
- Duh dost bi sî û du diranan keniyan ji dil
- Di Ergenekonê de navên kurdan
-

Hûn dikarin li van jî binêrin

Çend galgalên dera hanê!

Çend galgalên dera hanê!

20 05 2022

Îþraqa Feqîyê Teyran û Dahînana Vekoler

Îþraqa Feqîyê Teyran û Dahînana Vekoler

20 05 2022

Ji Mûsa Þanak 3 helbest

Ji Mûsa Þanak 3 helbest

02 05 2022

Ji deftereke min çend tiþtonek

Ji deftereke min çend tiþtonek

01 05 2022

Ev jî hene

Cejna Remezane pîroz be

Cejna Remezane pîroz be

30 08 2011

Ji Pirsûsê nîþeyên dixtorekî

Ji Pirsûsê nîþeyên dixtorekî

13 10 2014

Di '99 Morîkên Belavbûyî' de gelek sembol û statuyên bihêz hene

Di '99 Morîkên Belavbûyî' de gelek sembol û statuyên bihêz hene

17 08 2020

Helbestên Çiya Mazî þerbeta kurmancî û wêneyên kezeban in

Helbestên Çiya Mazî þerbeta kurmancî û wêneyên kezeban in

10 07 2008

Ronîbûna ku bi sê niftikan dest pê kir

Ronîbûna ku bi sê niftikan dest pê kir

24 03 2011

Nivîsên Nû

Omer Dilsoz

Sîyabo, darhejîrokê û hin tiþtên dîtir

Omer Dilsoz

Dilþêr Bêwar

Peþkên Þevê : 2

Dilþêr Bêwar

Omer Dilsoz

Play off û Amedspor of of!

Omer Dilsoz

Omer Dilsoz

Baskên ‘edebiyatê’

Omer Dilsoz

Cemîl Andok

Erebe

Cemîl Andok

Salname

HERE JOR

Diyarname

  • Derbarê Diyarnameyê de
  • Yên piþtgirî didin Diyarnameyê
  • Agahiyên ji bo nûçeyan
  • Bikaranîna Diyarnameyê
  • Têkilî-Contact-Ýletiþim

Nivîskar

  • Cemil Oguz
  • Helîm YÛSIV
  • Cemîl Andok
  • Çorê ARDA
  • Þêxo Fîlîk
  • Cîhan ROJ
  • Zekî OZMEN
  • Hekîm Sefkan / Tava Heyvê
  • yeqîn h.
  • Kazim Polat
  • Welat Dilken
  • Bedran DERE
  • Omer Dilsoz
  • Mîrza Ronî
  • Krîstîn Ozbey
  • Dilþêr Bêwar
  • Arjen Arî / Agirdank

Beþ

    • Nûçe
    • Nûçeyên Çandî
    • Serbest
    • Hevpeyvîn
    • Berhem
    • Çapemenî
    • Spor
    • Dinya
    • Aborî
    • Foto-Nûçe
    • Xêz
    • Nivîsênkarên Mêvan

 

    • Portreya Mehê
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAÞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • Çend gotin
    • E-pirtuk
    • Spot
    • Deqeya Dawî
    • Covit-19
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
    • 2015-sermawez-pusper: Dîsa Hilbijartina Giþtî
  • Facebook
  • Twitter
  • RSS

Copyright © 2005-2022 Diyarname