DiyarName.Com

Diyarname

Hiqûqnas Riza Turmen ku di DMME'yê de jî peywir girtibû ser milên xwe got ku "Qedexeya derketina kuçeyan a li Başûrê Rojhilatê Tirkiyeyê ne hiqûqî ye."

Turmen mu niha di malpera T24'ê de dinivîse di nivîsa xwe ya dawî (24.12.2015) de bi navê "Şer û hiqûq" nivîsek nivîsî. Turmen wiha dibêje: "Tirkiye pevçûnek navxweyî dijî. Ev pevçûn veguherî astek ku li sivîl, leşker, jin, zarokan nanêre û wan dikuje. Lê di rewşên wisa de rêbaza hiqûqa ku divê bê pêkanîn heye. Dewlet û aliyên ku şer dikin divê li gor van rêgezan tevbigerin. Armanc ew e şer bi hin rêgezan ve bê girêdan, bi taybetî sivîl bêne parastin û tiştên ji şer bêne rizgarkirin bêne rizgarkirin. Ev rêgez ji aliyê hiqûqa mirovî yanê hiqûqa şer, hem jî ji aliyê hiqûqa mafên mirovan ve tên."
Rusya li Çeçenistanê hatibû şermezarkirin

Turmen dibêje dema Rusyayê li Çeçenistanê bi çekên giran êrîşê herêma ku sivîl jî lêne kir, DMME'yê (Dadgeha Mafên Mirovan a Ewropayê) ev yek wekî binpêkirina mafên mirovan nirxand û Turmen dûre tê ser pevçûnên li bajarên kurdan ku hêzên dewletê bi hemû hêza xwe berê xwe dane hin navçeyên kurdan. Turkmen wisa dibêje: "Li Başûrê Rojhilat tu fermiyeta qedexeya derketina kuçeyan nîn e. Biryara qedexeya derketina kuçeyan tenê di Rewşên Awarte de yan jî bi biryara rêveberiyên awarte tê dayîn. Ji bo vê yekê li gor Zagona Bingehîn divê biryara Lijneya Wezîran hebe. Bêyî ev biryar hebe bi fermana Waliyan qedexeya derketina kuçeyan hem dijî Xala 19'an a Zagona Bingehîn e, hem dijî Xala 5'an a Peymana Mafên Mirovan a Ewropayê ye. Dema mirov dewleta hiqûqê be di şer de jî mirov li gor hiqûqê tevdigere. Lê ji ber ku ji zû de desthilatdariya AKP'ê dest ji dewleta hiqûqê berdaye tu metirsiyek wê ya bi vî rengî nîn e."
Qedexe ne li gor Zagona Bingehîn e

Riza Turmen dibêje gere dest ji kuştina hev bê berdan, şer pêşeroja me hemûyan xira dike, gotina 'xwezî desthilatdarî mase xira nekira dest ji hevdîtina berneda, xwezî yek alî xweserî nehata îlankirin, xendek nehatana kolan' bibîr dixe û dibêje: "Edî ji bo van gotinan dereng e. Niha em gere pêşeroja xwe rizgar bikin. Her ku şer bilind dibe hestên kîn, nefretê li nav civakê zêde dibin. Li her du aliyan jî gotinên neteweperest dibin serdest. Her ku diçe bingeha bi hev re jiyînê ji holê radibe."

Turmen bal kişandine ser "Tîmên Esedullah" ên li herêmê kurdan dikujin, qala gotinên wan tîman ku li ser dîwaran "Ger tu tirk bî serbilind be, tu ne tirk bî serê xwe xwar bike (îtaet bike)" dike, diyar dike ku tang malên hemwelatiyan bombe dikin û dibêje: "Qedexeya derketina derve bêyî hiqûqê tê girtin, gel bê nan û av, bê derman, bê doktor tê hiştin, yên ku nikarin li hemberî vê zordariyê bisekinin koç dikin. Li Başûrê Rojhilat bajar têne valakirin. Ev hemû li ser navê pergala kamûyê têne kirin. Lê yê ku biryarê dide dê kîjan pergal be ev hikumet e; her kesê pergalek din dixwaze wan red dike, dîsa ev hikumet e ku dike her kes li gor pergala ku wê diyar kiriye têde bijî. Ev pergala ku vê hikumetê li Tirkiyeyê saz kiriye ne pergalek demokratîk e, hem gelê Tirkiyeyê hem hemû dinya vê dizane."

Ger sarincok vala be

Turmen gotina hikumetê ku dibêje "Pêşî emê pişta terorê bişkînin, dûre pêvajoya çareseriyê ji sarincokê derxin" ji du aliyan ve şaş e û van şaşiyan wisa rêz dike: "Ya pêşî, tenê bi şerawestinê dikare hêviya aştiyê derkeve holê. Ya diduyan, pêvajoya çareseriyê ne ew tişt e ku hikumet kengê bixwaze bixe sarincokê, kengê bixwaze jê derxe. Her ku şîdet bilind dibe bingeha çareseriyek ji holê radibe. Dema we deriyê sarincokê vekir dibe ku hûn tiştek li wir nebînin jî."
Tevgera aştiyê lazim e

Hiqûqnas Turmen diyar dike ku mirin bi qazî civaka tirk, bandorê li civaka kurd jî dike û dibêje, "Şîna wan malbatan bi qasî ya malbatên şehîdan (nota werger: ji vir qesta şehîd leşkerên tirk in) rasteqîn e. Ji bo em ji nav vê şîdetê derên bêyî dereng bibe divê tevgereke aştiyê ku hemû Tirkiyeyê bigire nava xwe lazim e û pêdivî bi partiyên siyasî heye ku piştgirî bidin vê tevgerê. Ev tevgera aştiyê divê di heman demê de projeya bi hev re jiyînê derxe holê. Ev proje divê bibin Meclisê, di çarçoveya Zagona Bingehîn a nû de li ser bê sekinîn. Ev yek jî bi kesên aştiyê dixwazin ji yên şer dixwazin zêdetir bin mimkûn e."

Ji bo tirkiya nivîsê bitikînin: SAVAŞ VE HUKUK

'Qedexeya derketina kuçeyan' ne hiqûqî ye!