Þaþiyên ziman ên TRT 6’ê -2-
Edîb POLAT
Bi dîtina min divê kêmasî û þaþiyên zimên yên vê qenalê ji aliyê teknîkî ve werin rexnekirin. An na ew dê gelek zerarê û gemariyê di kurdî de bi cih bike.
Di herikîna programan de dubarebûn zêde ye, heman mêvan an hunermend hem dertê programa Rojîname, him jî Bûka Baranê. Zimanê programa Bûka Baranê ji ber Nilufer Akbal ku ew dimilî ye, gelek lawaz e. Di hemû programan de werger zêde ye, lewma mirov dikare bêje TRT 6 qenalek wergerê ye. Digel ku di ser weþana wê de meh û nîv derbas bûye jî, lê ji bilî programa pêkenokî Tewlo, tu fîlm, rêzefîlm an belgefîlm di orîjînala xwe de bi kurdî nehatiye amadekirin. Kadroyên TRT 6’ê ger ji dil bin, ji dêvla ku ew çend sînema û rêzefîlman werdigerînin, dikarin dema xwe ji çêkirina fîlmekî kurdî re veqetînin. Carna hevpeyvînên programa Rojev jî bi tirkî tên çêkirin û piþtre tên wergerandin. Wergerek çawa? Ramandin bi tirkî ye, peyv bi kurdî ne.
TRT 6 bi tirkî jî weþanê dike. Hefteyê carekê konserek xwerû bi tirkî tê weþandin. Ev yek bingeha xwe ji çi distîne? Diþibe berdewama asîmîlasyonek bi dizî. Heta îro kesekî di qenalek din yên TRT’ê an yên taybet de konserek ji serî heta binî bi kurdî temaþe kiriye? Qenala TRT 6 qaþo xwerû bi kurdî weþanê dike, ji programa Îbrahîm Tatlises dest pê kir, piþtre bi Îzzet Altinmeþe dom kir, herî dawî jî di heþtê vê mehê de Burhan Çaçan derxist ser dikê. Her konserek bi hindikî saetek û nîv didome. Mirov difikire, gelo kesekî kurd ku hîç bi tirkî nizanibe, dê çewa tehamula konserek wiha dirêj bike? Ew dê çima bi saetan guh bide stranên bi tirkî?
Çend þaþiyên din yên balkêþ jî ev in:
- Di jenerîka programa hunerê de peyva “Pîþeyê Min” dertê ekranê. Divê ew “Piþeya Min” ba. Di belgeselek siyasî ya biyanî de, werger dibêje: “Di dema hikumatê wî da...” Rastiya peyvê divê “Di dema hikumeta wî de…” ba. Her wiha bi mêvanek jin re dema hevpeyvîn pêk tê, jê re dibêjin “mêvanê me.” Divê rastiya wê “mêvana me” bûna.
- Di hin programan an belgeselan de, peyva “nakokî” wekî “naqoqî” tê bikaranîn.
- Kesên ku dublaja fîlman an belgeselan dikin, di dengê wan de tê fêmkirin ku heman kes in. Ango kadroyên dublorên dengan gelek kêm in.
- Navên hin rêzefîlman an belgeselan xelet hatine nivisîn. Mînak: “Kurdê ku ji Ûzayê Hatiye” wekî “Kurdê ku ji Ûzayê Xatiye” hatiye nivisîn. (06.02.2009) “Gav Avêtina Ber bi Serfiraziyê” wekî “Gawavêtina Serfiraziyê” hatiye lêkirin.
Di dublajan de îdîom bi kar nayên. Mînak: Di rêzefîlmê Herî Dawî Bav Dibihîzin de peyvek wiha tê gotin: “Were Kêfa Min Were”, bi tirkî, dibêjin “Gel Keyfîm Gel.” Bi kurdî ji bo vê îdîomê dibêjin “Min Kêfa Gurê Pîr Dikir!”
Piþtî ew çend xeletiyan, ji dilê kîjan kurdî tê ku bêje “Saet Xweþ”?
edibpolat@hotmail.com
***
Nivîsa din a Edîb Polat a li ser TRT 6'ê: Þaþiyên ziman ên TRT 6'ê