Kongreya Sûriyeya Demokratîk
Nalîn Dîcle
Kongreya Sûriyeya Demokratîk ji bo çareseriya qeyrana Sûriyê di 8-9’ê kanûnê (berfanbarê) de li Kantona Cizîrê bi beþdariya 103 delegeyên ku nûneriya hemû pêkhateyên Sûriyê dike pêk hat.
Heta niha gelek civîn û konferansên wekî Cinêv, Moskow, Qahîre, Viyana, Riyad hatin çêkirin. Ji van civinan rastiya ku derdikeve holê ew e, hêzên hegemonîk Sûriye kirine meydana þerê berjewendiyên xwe, ji derveyî pêkhateyên Sûreyê her kes pirsgirêka Sûreyê nîqaþ dike. Pêþiyên kurdan dibêjin; ‘du serî di qazanekê de nakelin’ îcar di qazana Sûriyê de serî bê hesabin, lewra encama her civînekî ji ya din kambaxtir e.
Her çend civîna Viyanayê hêviya çareseriyek siyasî geþ kiribe jî lê piþtî demek kin ev xeyal berhewa bû. Xistina Balefira Rusya ya ji aliyê Tirkiyeyê qonaxek nû bû di girêkorka Sûriyê de û dagirkirina axa Iraqê ji aliyê leþkerên tirk ku bû sedema aloziyeke mezin. Van bûyeran bandora erdhejê li ser qelîþtonên di navbera eniyê dijber yên hegemonîk heyî kir û qelîþtok kûrtir û firehtir kir.
Her çend civîna Viyanayê hêviya çareseriyek siyasî dabe avakirin jî lê di demeke kin de bûyerên ku di asta Þerê Cihanê yê 3’yemîn de qewimîn careke din, bê hêvîtiyeke mezin da avakirin.
Çi ferqa Kongreya Sûriya demokratîk ji civinên din heye?
Cara yekemîn e dinamîkên Sûrî, opozîsyona xwedî hêz û her yek bi rengê xwe li ser axa azad hatin gel hev û Pirsgirêkên xwe nîqaþ kirin, lewra ev kongre pêngaveke dîrokî ye.
Di girêkorka Sûriyê de ezmûna dîrokî derketî ew e ku ji ber opozîsyoneke bi tifaq, ya ku piþta xwe dide dînamîkên xwe yên hundir nebû, lewra þoreþa Sûriyê encam baþ negirt. Di vê wateyê de Kongreya Sûriya Demokratik ji bo yekîtiya opozisyoneke piþta xwe dide gelê xwe girîng e.
Beriya Kongreya Sûriya Demokratik wekî pêngava yekemîn, Hêzên Sûriya Demokratîk bi beþdariya 14 hezên cuda di 10’ê Cotmeha (kewçêr) 2015’an de hat avakirin. Avakirina HSD’ê ji bo rîzgarkirina hemû xaka Sûriyê, aliyê leþkerî de pêngavek girîng bû. Di Kongreya Sûriya Demokratîk de Avakirina Meclisa Sûriya Demokratîk jî di qada siyasî û diplomatîk de ji bo nûneriya rast pêngavek dîrokî ye. Çawa ku HSD hêviya rizgarkirina axa Sûriyê ji çeteyan da gelên Sûriyê, Meclisa Sûriya Demokratîk a ku ji 42 kesan pêk tê jî hêviya çareseriya siyasî û avakirina pergaleke demokratîk dide hemû pêkhateyên Sûriyê.
Hiþmendiya destpot a Baas Sûriye xist rewþeke þer û malwêraniyê. Ev hiþmendî Baas ya navendî ne li gorî rastiya civaka Sûriyê ya pir rengî û pir çandî ye. Rastiya li ser erdê heye nîþan dide ku êdî pergalek navendî ne gengaz e, lewra pergalek federal ya li ser bingeha mafê hemû pêkhateyan, li ser zemîneke jiyana hevbeþ û welatekî hevpar civakeke pirengî û pir çandî þert e.
Hêzên xêrnexwaz yên ku Kongreya Sûriya Demokratîk hezim nekirin, di 10’ê Kanûnê roja yekemîn ya ya Hefteya Mafê mirovan de komkujiyek mezin li bajarê Til Temirê pêk anîn ne tesaduf e. Li Til Temir kurd, ereb, suryan û hwd. jiyan dikin, ev êrîþa hovane li ser mozîka gelan Til Temir êrîþa li ser hemû pêkhateyan e.
Pêkhateyên kurd, ereb û suryanî li hember çeteyên para xwe ji mirovahîyê negirtine di Kongreya Sûriya Demokratîk de hêza xwe kirin yek, lewra komên çete û alîgirên wê yên tehemul wan ji pir rengiyê û biratiya gelan re nîn e li Til Temir komkujî pêk anîn.
Bêguman çawan lehî her tiþtî dikare li ber xwe bibe, li hemberî vîna gelan jî tu hêz wê nekare li ber xwe bide. Rihê Til Temir ên vîna hemû pêkhateya temsîl dike, di HSD û Meclisa Sûriya Demokratik de temsîla xwe dike, lewra bûye þevtirska komên çete û hevalbendên wan.
13.12.2015, Azadiya Welat