Behlûl ZELAL                                             

-Rojên roÅŸanannnnn…….!!!!!!
RoÅŸan, sembol û rûmeta nirxên gelan.
RoÅŸan, ÅŸahî, dîlan û kêfxweÅŸiya dilan.
RoÅŸan, hêvî, bawerî û mebesta olan.
RoÅŸan, roja piçûk û mezinan. Åžahiya hêjar û xizanan. Riwê geÅŸ, dilê xweÅŸ e roÅŸan.
Di cihana zarokan de, ÅŸeva roja roÅŸanê qet naqede, çiqasî dirêj e, ew ÅŸev! Kêf û ÅŸada cil û pêlavên nû. Åžekirên cure cure, rengo rengo, neqiÅŸandî. Her cure xwarin û vexwarin, ger, lîstik… Bi ser de, roja roÅŸanê kes dilê kesî nahêle.
Her netewe xwediyê roÅŸanan e. Her roÅŸan jî xwediyê wateyekê ye. Çi olî, çi neteweyî; roÅŸan sembol û nîÅŸaneya wateyekê ne, encamên bûyerên girîng û mezin in. Erdnigariya ku em li ser dijin, ango Mezopotamya; dergûÅŸa mirovahiyê ye. Heta îro, wekî kurd, ereb, tirk, suryan, ermen, îbranî, pir netew, wekî misilman, fileh, êzîdî, cihû pir ol bûne mêvanê vê herêmê. Hin jê hatin û çûn. Hin hatine qewirandin, hin hatine kuÅŸtin, hin jê jî gihane roja îroyîn. Mixabin hin ji gulên Mezopotamyayê çilmisîn, hin bi dûr ketin, ji axa xwe qetiyan, li welatên dûr bela wele bûn.
Gundê me, bi rastî nola mastereya Mezopotamyayê ye (bû). Åžêniyên gundê me; kurd, suryan û ereb bûn. Suryan fileh, kurd hin misilman hin êzîdî bûn. Ereb jixwe ew jî misilman bûn.. Ji ber vê yekê, di salekê de, ÅŸeÅŸ heb roÅŸanên gundê me hebûn. Didu yê êzîdiyan, didu yê suryanan û didu jî yê misilmanan. Di salê de ÅŸeÅŸ caran zarokên gundê me dikirin dîlan.
Di roÅŸanên suryaniyan de, hêkên rengo rengo boyaxkirî didane me zarokan, xwedêyo ma ew çi xweÅŸik bûn. Destê me li wan nediçû ku em wan biÅŸkînin û bixwin. Di roÅŸanên êzîdiyan de jî porteqal didane me zarokan. Åžekir, çekulata, kûlîçe, goÅŸt…. Her cure xwarin û vexwarin. Ma ev tenê? A herî xweÅŸ , ne tenê di roÅŸanên me misilmanan de, lê di roÅŸanên êzîdî û suryanan de jî cil û pêlavên nû ji me re dihatine kirîn. Zarokên gundên cîran dihesîdîne me; digotin: “We bi roÅŸanan kêf kiriye”. Xwezî bi wan rojan, xwezî bi wan saet û bi wan kêliyan…!
Lê ma îro? Ji ber gelek sedeman suryan û êzîdî li welatên Ewropayê bela wele bûn. Tu kêfa gundê me nema êdî. Nola hemû gundên Turabdîn. Ne êzîdî û suryan man û ne jî roÅŸanên wan. Jixwe ew rengî, ew xweÅŸî û ew ÅŸadiya zarokan jî nema.
Gund vala bûn (vala kirin). Ew xweÅŸî û xweÅŸikahiya ÅŸahiya gundan û xweseriya pîrozkirina roÅŸanên gundan jî nema. Gel ji nav hebûnê, miÅŸextî nav tinehiyê kirin. Heta hûn bibêjin bes, dilê mirovan ÅŸikest. Mirov têra xwe êÅŸ kiÅŸandin. Åžepirze bûn. Bêcih û bêwar, bêderfet, bêkar û bêÅŸûxûl. Derûniya gel xirabû, kêfa dilan nema. Êdî roÅŸan jî nema dikarin, rû û dilê gel bikenînin. Rojan jî têrî kêfxweÅŸiyê nakin, mixabin…
Ligel xerabûna derûniyê û ligel hêjarbûna gel; bingeha çand û zimên jî hilweÅŸiya. Ji ber ku gund, ji bo pêÅŸketin û geÅŸbûna zimên û çandê, mîna zeviyê ne. Ku zevî tunebe, ce, genim dê çawa çêbibe? Çand û ziman jî wisan in. Bi valakirina gundan, toreyên me, çanda me winda dibe,  ziman tê jibîrkirin. Her tiÅŸt ji raya xwe tê birîn. RoÅŸan jî wisa ne…
Belkî ji van hemûyan bêhtir, belkî jî ji bo her tiÅŸtî; roÅŸaneke nû divê ji vê erdnîgariyê re û ji ÅŸêniyên vî welatî re. Ew roj, roja ku kûÅŸtin û pevçûn ji ser vê xaka delal rabe ye. Ew roj, roja ku feqîrî, tunehî, bêçaretî ji jiyana vî welatî derkeve ye. Ew roj, roja ku kîn, daxasî, neyartî ji dilan derkeve ye.
Ew roj,  roja aÅŸtiyê ye, aÅŸtiya Mezopotamya...
Bila roÅŸanên we aÅŸtî, aÅŸtiya we roÅŸan be…
                
HEMÛ ROÅžANÊN WE PÎROZ BIN.!
 

*- Bi kurdî (dimilî)
**- bi farisî
***- bi erebî
****- bi turkî
***** -bi suryanî

b.zelal@mynet.com

***

Nivîsên Behlûl Zelal ên ku di Diyarnameyê de hatine weÅŸandin:

- Înce Memed Mir..!
- Welatek
- Masiyên Tî
- Helwesteke rasteqîn, pêwîst û derengmayî
- Komeleya Badek û zîziya dil