Bersiva Xanî ji bo Gazalî
Þengul Ogur
Kurmanc ne pirr di bêkamal in
Emma yetîm û bêmecal in
fîlcumle ne cahil û nezan in
Belkî sefîl û bê xudan in
Ku mirov bala xwe bide van rêzikan gazinek xuyanî dibe. Helbet Xanî belesebep ne gotiye ku kurmanc ne cahil û nezan in. Ji bo ku Xanî vêya bibêje, teqez divê dijberiya van gotinên Xanî hebe; yanî divê hin kesan gotibe ku kurmanc cahil û nezanin, da ku Xanî bibêje, na wele gotina tu dibêjî ne rast e, kurmanc ne cahil û nezanin, belkî sefîl û bê xudan in.
Gelo kê gotiye, kurmanc cahil û nezanin û Xanî aciz kiriye?
Xanî, kesekî ku di ola Îslamê de serwext bû, ji bo kesekî wekî Xanî da ku di ola îslamê de serwext bibe, teqez diviyabû Gazalî jî bixwendana. Xanî jî bi îhtîmaleke mezin Gazalî xwendiye û di pirtûka Gazalî ya bi navê "ihyau 'ulumi'd-dîn" de rastî van ramanên Gazalî hatiye: "Ji bo vê sedemeyê ku erebên pêxwas, kurd û tirkên ji zanînê bêpar û qebileyên din ji sedema cahiliya xwe her çend biþibin heywanan jî, bi awayekî xwezayî ji mezinên xwe re rêzê digirin*"
Belê Xanî, ev ramanên Gazalî ên li ser kurdan xwendine û pê gelek aciz bûye. Lewma Xanî ramanek bi vî rengî ya li ser kurdan hatiye gotin xelet û ji rastiyê dûr dîtiye û ev raman layiqî Gazalî neditiye. Ji bo vê sedemê jî Xanî wekî bersiv ev rêzikên ku me li jor nivîsandin, nivîsiye.
Em nizanin bê Gazalî li ser kurdan çima wisa gotiye. Lê wisa dixuye ku ji kurdan ne ê xweþ e!
Ev gotinên Gazalî ji rastiyê pir dûr in û ev gotinên wî cahilatî û nezaniya Gazalî bi me dide xuyakirin; Lewma ku Gazalî yekî zaneba teqez dê damezirînerê zanista Îslamê Ebu Hanîfa El Dînawarî (820-896) ê ku berî Gazalî bi 220 salan hatibû jiyanê û 30 pirtûkên li ser zanistê nivîsandibû bizanibûna û dê bizaniba ku Ebu Hanife El Dînawarî kurd e û navê berhama wî ya ewil jî Ensab el-Ekrad e (Pêþiyên Kurdan).** Û dê nekarîbûna li ser kurdan bigot, cahil û nezanin.
Wisa dixuye ku Gazalî ji zanîna dîrokê tu nehf negirtiye!
Ji bo vê jî em Gazalî didin xatirê cahiltî û nezaniya wî!
*ihyâu 'ulumi'd-dîn ,cilt1,beþa 7-ê,weþanên bedir,1963
**Mehrdad R.izady, Kurtler, weþanên Doz
**
Nivîsên Þengul Ogur ên ku di Diyarnameyê de hatine weþandin:
- Di du rêzikan de xwendina Cizîrî
- Obamayê spî û hêviyên reþik
- Wekî fenomen kurdî
- Ji bo kapîtalîzkê "El Fatiha"
- Z-URVAN:GIYANÊ ‘’Z’’ YÊ
- Zanîna me jî ji 'Z'yê tê
- Zimanê kurdî bingeha felsefeya heyînatiyê ye
- Rewþenbîrên fisok û kusok
- Rîskên li zimên xwedî derketinê
-Qoroya Serxweþê Zimên
- Ji Konferansa TZPKurdî "Bang" derket
- Feqiyê ku bi Cizîrî re hevaltî kir kîjan Feqiyê Teyran e?
- Gelo jidayikbûna Cizîrî ne sed sal berê be?!
- Ji albuma wêneyên þikestî
- Giriyê Mirinê
.jpg)