• Nûçe
  • Nûçeyên Çandî
  • Serbest
  • Hevpeyvîn
  • Berhem
  • Çapemenî
  • Spor
  • Dinya
  • Ên Din
    • Aborî
    • Nivîsênkarên Mêvan
    • Portreya Mehê
    • Foto-Nûçe
    • Xêz
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAÞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • Çend gotin
    • E-pirtuk
    • Spot
    • Deqeya Dawî
    • Covit-19
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
    • 2015-sermawez-pusper: Dîsa Hilbijartina Giþtî
    • 2014: Hilbijartina Herêmî
    • 2018-06-24: Hilbijartina Giþtî û Serokomarî
    • 2011, Hilbijartin
    • 2010, REFERANDÛM
    • 2009, Hilbijartina Herêmî
    • EURO 2016
    • EURO 2020
    • Kûpaya Cîhanê 2010
    • Kûpaya Cîhanê 2014
    • Kûpaya Cîhanê 2018
    • Kûpaya Cîhanê 2022
  • Rûpela Pêþî
  • Serbest

Birêz Serokwezîr kurd asîmile ne yan entegre ne?*

Dîrok : 16 02 2008 | Beþ :

Serbest

Hasan Cemal     

Serokwezîr Erdogan li Almanyayê xwest lîseyên tirk, zanîngehên tirk bêne vekirin û got; "Asîmîlasyon sûceke mirovahiyê ye."

Li ser vê Alman pir hêrs bûn.
Mimkûn e.
Ez jî fikirîm ka ez çi me. Ez tirkê asîmîleyî me?
Yan tirkê entegre me?
Karê min çerkez-kabardey, diya min gurcî. Kalê min ê mezin ji girava Midilli ye.
Bavê diya min ji Sereza Makedonyaya Yewnan tê.
Lê yê min ne bi çerkezî, ne gurcîtî, ne makedonî re eleqeya min maye.
Wê çaxê ez asîmîle me? Yan entegre me? Herhal ez asîmîle me.
Ji ber ku der barê kokên xwe de ez bi tiþtekî nizanim. Ne ji edetên wan, ne ji zimanên wan xebera min heye. Di dibistanan de tiþteke wisa hînê min nekirin...
Ahmet Turk** hat bîra min.
Paþnavê wî tirk lê ew bi xwe kurd e.
Hem jî kurd kurê kurdan!
Ew asîmîle ye, yan entegre?
Tu henekan dikî?..
Binêrin, destûr nedane bi kurdî paþnavê jî lêkin...
Dewleta me bi biryarî bi ser kurdan de çûye. Digel ku nehiþtiye kurd navên bi kurdî li zarokên xwe bikin, navên bi kurdî yên gund, navçe, çiya û keviran jî kirine tirkî...
Piþtî salên 1920'an li cihên fermî axaftina bi kurdî qedexe kirine... (Rêveberiya leþkerî ya 12'ê Rezberê*** di sala 1983'yan de çawa ji ser kar çûye ev qedexe nû kiriye...)
Her wiha dewleta me bi salan gotiye kurd nîn in, tirk hene...
Ziman û çanda wan, bi kurtahî nasnameya kurdî hemû tune hesibandiye...
Dewleta me, yên ku gotiye kurd hene, gotine Kurdistan, tenê ji ber ku ev peyv anîne ziman, nivîsandine avêtine hepsê...
(Bi ser de yên wisa di salên 1990'an de bi Zagona Têkoþîna bi Terorê re ew bi muameleyên terorîstî re rû bi rû hiþtine.)
Bi kurtahî li vî welatî:
Perwerdehiya bi kurdî hatiye qedexekirin.
Radyoya bi kurdî hatiye qedexekirin.
Televîzyona bi kurdî hatiye qedexekirin.
Weþana bi kurdî hatiye qedexekirin.
Îro jî hê di pratîkê de tê xwestin ku ev qedexe bi awayekê bidomin.
Zagon pêþî li gelek tiþtî vekin jî di kirinê de hê kar wisa naxuye.
Niha em ji Ahmet Turk bipirsin:
Tu asîmîle yî?
Yan entegre yî?
Ez nizanim wekî almanan dê Ahmet Turk jî hêrs bibe, bêje; "De here birê min vê sibê, tiþtek din nema.."
Lê van rojan herhal muxatabê herî ban ê pirseke wisa Tayyip Erdogan e.
Birêz Serokwezîr;
Ahmet Turk asîmîle ye?
Yan kurdek entegre ye?
Dikare pirs wisa jî bê pirsîn:
Birêz Serowezîr;
Gurcî, çerkez jî wekî Ahmet Turk ê kurd kurê kurdan hatiye asîmîlekirin yan entegrekirin?
Bersiva we dibe ku balkêþ be.
Ez tevî gotina we ya asîmîlasyon sûceke mirovahiyê ye dibim.
Bi taybetî ji sedsala 18 û 19'an ve netewe-dewletan li ser navê neteweperestiyê bi têra xwe sûc kirin. Ji ber vê yekê ez ne bawerim zêde îstîsnane be jî.
Binêr, hê çend roj berê Serokezîrê nû yê Avusturyayê yê ji Partiya Karkeran Kevin Rud derket ber ser kurksiya perlemenê û ji gelê welatê xwe yê yêrlî aborjînan lêborîn xwest.
Çima?
Ji ber ku li Avusturyayê dewletê sedsalekê li hemberî aborjînan siyaseteke asîmîlasyonê ya bêhurmet hate bi rê ve birin. Ew qas pêþ ve çûn zarokên aborjîn ji malbatên wan hatin girtin, perwerdehiyeke ku ew pê kokê xwe tune bihesibinîn dan wan.
Belê Birêz Serokwezîr,
Ez beþdarî we dibim, asîmîlasyon sûceke mirovahiyê ye...
Niha ez ji we dipirsim:
Li Tirkiyeyê kurd asîmîle ne?
Yan entegre ne?
A rast ez bersiva we meraq dikim.

h.cemal@milliyet.com.tr

16.02.2008, Milliyet


***

Têbiniya Diyarnameyê:
*'Entegre' di wateya 'pêkhênerê parçayekî' de ye.
**Serokê Koma Meclisê ya DTP'ê
***Derbeya Leþkerî ya ku di 12'yê Rezbera 1980'î de pêk hat.
 

Hûn dikarin li van jî binêrin

Ji 'Qemerê' sê helbest

Ji 'Qemerê' sê helbest

28 06 2022

Silêmanî, Dengekî Dawidî, Stranên Edip Karahan

Silêmanî, Dengekî Dawidî, Stranên Edip...

22 06 2022

Eþq û êþên Kurdistanê di

Eþq û êþên Kurdistanê di "dîwana þermê"...

20 06 2022

Manaya Bilibendê û Çend Sirên Kurdish Mashup 2019

Manaya Bilibendê û Çend Sirên Kurdish...

14 06 2022

Ev jî hene

Nivîskar-weþanger Ragip Zarakolû ji girtîgehê nameyek þand

Nivîskar-weþanger Ragip Zarakolû ji girtîgehê nameyek þand

03 11 2011

‘Mistek Jiyan’

‘Mistek Jiyan’

05 03 2012

Ji Raya Giþtî û Xwendevanên Wêjeya Kurdî re

Ji Raya Giþtî û Xwendevanên Wêjeya Kurdî re

20 05 2010

Tugluk: Konferansa me xwediyê îrade û îdîayeke girîng e

Tugluk: Konferansa me xwediyê îrade û îdîayeke girîng e

15 06 2013

Ji nivîskarên me du nivîs

Ji nivîskarên me du nivîs

01 02 2014

Nivîsên Nû

Çorê ARDA

HÎÇ, Matematîk û Helbest

Çorê ARDA

Cemil Oguz

‘Her tiþt xweþ e’?

Cemil Oguz

Çorê ARDA

Redkirina deftereke modern

Çorê ARDA

Cemîl Andok

Dêsê ma, sînorê þarî

Cemîl Andok

Çorê ARDA

Konê folklorîzmeke empresyonîst

Çorê ARDA

Salname

HERE JOR

Diyarname

  • Derbarê Diyarnameyê de
  • Yên piþtgirî didin Diyarnameyê
  • Agahiyên ji bo nûçeyan
  • Bikaranîna Diyarnameyê
  • Têkilî-Contact-Ýletiþim

Nivîskar

  • Cemil Oguz
  • Helîm YÛSIV
  • Cemîl Andok
  • Çorê ARDA
  • Þêxo Fîlîk
  • Cîhan ROJ
  • Zekî OZMEN
  • Hekîm Sefkan / Tava Heyvê
  • yeqîn h.
  • Kazim Polat
  • Welat Dilken
  • Bedran DERE
  • Omer Dilsoz
  • Mîrza Ronî
  • Krîstîn Ozbey
  • Dilþêr Bêwar
  • Arjen Arî / Agirdank

Beþ

    • Nûçe
    • Nûçeyên Çandî
    • Serbest
    • Hevpeyvîn
    • Berhem
    • Çapemenî
    • Spor
    • Dinya
    • Aborî
    • Foto-Nûçe
    • Xêz
    • Nivîsênkarên Mêvan

 

    • Portreya Mehê
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAÞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • Çend gotin
    • E-pirtuk
    • Spot
    • Deqeya Dawî
    • Covit-19
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
    • 2015-sermawez-pusper: Dîsa Hilbijartina Giþtî
  • Facebook
  • Twitter
  • RSS

Copyright © 2005-2022 Diyarname