logo
ad
  • Nûçe
  • Nûçeyên Çandî
  • Serbest
  • Hevpeyvîn
  • Berhem
  • Çapemenî
  • Spor
  • Dinya
  • Aborî
  • Ên Din
    • Portreya Mehê
    • Nivîsênkarên Mêvan
    • Foto-Nûçe
    • Xêz
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAŞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • E-pirtuk
    • Covit-19
    • 2023 Hilbijartin
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
    • 2018-06-24: Hilbijartina Giştî û Serokomarî
    • 2014: Hilbijartina Herêmî
    • 2015-sermawez-pusper: Dîsa Hilbijartina Giştî
    • 2011, Hilbijartin
    • 2010, REFERANDÛM
    • 2009, Hilbijartina Herêmî
    • EURO 2016
    • EURO 2020
    • Kûpaya Cîhanê 2010
    • Kûpaya Cîhanê 2014
    • Kûpaya Cîhanê 2018
    • Kûpaya Cîhanê 2022
3 ROJ
  1. Dahûrandina “Hêlange” ya Yaqob Tilermenî di warê rê û rêbaza romanê de
  2. Îro Roja Dil e: Emê çawa xwedî li dilê xwe derên?
  3. Şerha gotinên pêşiyan 'Lalezar' derket
  4. Ka pêşî kurdî bikin zimanê xwe yê fermî
  5. Festîvala Porteqala Zêrîn hat betalkirin
news-details

Zanîna me jî ji 'Z'yê tê

  • Dîrok: 03/10/2008
  • Beş: Serbest

 

Şengul Ogur

Ev demeke dirêj ku ez ketim dÛ ra(z)a tîpa "z"yê Ya di zimanê kurdî de ku li gorî bîr û baweriya min ev, "z"ya bi tenê serê xwe wateyek pir fireh dihewîne.

Piştî ku min nivîsa birêz Beyhanî Şahîn a bi navê, AHURA MAZDA a di amidakurdê de xwend wêrekiyek bi min re peydabû ku ez vê nivisê binivîsinim.

Beyhanî Şahîn diyar kiriye ku wateya navê AHURA MAZDA tê wateya mîrê/mîrzayê zanayêtiyê.

Jixwe ya ku bala min kişandibû ser tîpa "z"yê jî "z"ya ku ji "z-anîn"ê dihat, bû. Ger hûn bipirsin çawa z’ya "z-anîn"ê bala te kişand, ezê wiha bersiv bidim: Peyva "jibîrkirin"ê bes bû ku ez bikevim dû wateya tîpa "z"yê. Jixwe ku min tîpa ewil a bêjeya "jibirkirin"ê, yanî min ew tîpa j’yê bikaribû bikirina tîpa "z"yê karê min hêsan dibû. Ji bo ku ez vê tîpa "j"yê bikim "z" pir nebetilîm.

Jixwe zazayên me ê siwêregî nedigotin, min ji bîr kir, digotin, min zi bîr kir. Wekî din jî bêjeya Newrozê jî bi min dida fêmkirin ku wateya Newrozê, roja nû ye. Yanî Newroz û Newroj heman tişt bûn.

Navê zagrosê jî alîkarî bi min kir ku wateya wê li gor têgihîştina min zagên rojê ye. Lewma em baş dizanin ku demekê bîr û bawerî bi rojê bû, yanî Xweda roj bû. Ku Xweda dibû roj, encax rojê dikaribû bibûyana wan zagên/çiyayên berz, bi heybet!

Axir..me j’ya jibîrkirinê kir "z" û bêje bû,"zibîrkirin", em bêjeya li gorî formata "zanîn"ê veguherînin û bikin "zibirîn" da ku em baştir bidin fêm kirin.

Z anîn û z birin. Dema ku em z’yê tînin (z anîn), em dibin xwedî zanîn... Û dema ku em 'z'yê dibin (z birin) em tişta ku dizanin dibin, winda dikin û bê zan dimînin.

Gelo li vir wateya "z"yê bi tenê "zanîn" e? Na! Wateya wê hîn firehtir, ew zanîna tiştên ku nayê zanîn e.

Ji bo ku em mijarê hîn baş bidin fêmkirin em mînakeke din bidin. YÊZDAN/ÊZDAN/XWEDÊ.

Ezê niha bêjeya Yezdan ji hev bikim: yê ku "z" da/yî yan jî, ê ku "z" da. Yanî ê ku sir a/raza ku nayê z-anîn dide me. Ji ber ku niha li ber destê me a tîpa "z"yê wekî zanîn heye, em jê re dibêjin zanîn.

Piştî ku me behs ji YEZDAN vekir, niha jî em behs ji Ê-Z-DAN ê ZURVAN bikin: Li gorî ew kesên ku baweriya xwe bi ZURVAN anine zurvan, beriya ku tu tişt tune be, berî ku erd û ezman, berî ku kozmoz hebe ZURVAN hebû. Zemanê  ezelî ebedî..Xwedayê herî mezin. Ew ne Xwedayê roniyê ne jî yê tariyê bû. Bavê Ahura Mazda û angra mainyu (Siraç Bilgin, Zarathuştra)

Bi vê agahiyê em niha dikarin bibêjin ku wateya tîpa "z"yê hinekî din eşkere bû: Ew zanîna ku zanîna berî ku tişt hebe ji me re tîne, zanîna berî avabûna erd û ezmanan û berî zemanan jî. Yanî zanîna ku ji der heqê ZURVAN me agahdar dike.

Jixwe birêz Beyhanî wateya bêjeya Ahura Mazda wekî mîrê zanatiyê eşkere kiribû. Ger ku ZURVAN bavê Ahura Mazda be nexwe teqez ew jî bavê zanatiyê ye. Na! Ne bavê zanatiyê lê "ZANÎN" Bi xwe be.

Naxwe dema ku em di der heqê ZURVAN (zanîna berî ku tu tişt hebe) de haydar dibin em dizanin. Yanî em "z"yê tînin. (z-anin) û dema ku em vê "z"yê dibin (z-birin) em nezan dibin.

 

*Gelo wateya ZARATHUŞTRA bi Z-ANÎN ê re heye? (Ev pirs ji birêz Beyhanî Şahîn re)


 
gernus@msn.com

***

Nivîsên Şengul Ogur ên ku di Diyarnameyê de hatine weşandin:

- Zimanê kurdî bingeha felsefeya heyînatiyê ye
- Rewşenbîrên fisok û kusok
- Rîskên li zimên xwedî derketinê
-Qoroya Serxweşê Zimên
- Ji Konferansa TZPKurdî "Bang" derket
- Feqiyê ku bi Cizîrî re hevaltî kir kîjan Feqiyê Teyran e?
- Gelo jidayikbûna Cizîrî ne sed sal berê be?!
- Ji albuma wêneyên şikestî
- Giriyê Mirinê

Parve Bike

Youtube Me

Peyama Lahûr Şêx Cengî li ser Kerkûkê

news

Nizamettin Arîç

news

Em Hatin

news

Aytenxan: "Şevbuhêrk û Şîrînahî"

news

Omer Dilsoz: Bo demê

news

Qeza...

news

Mîrza Ronî: Şevger Çolo û Provakasyonên wî!

news

Helîm Yûsiv: Piştî 34 salan Mihemed Şêxo

news

Êrîşa li lîstikvanên Amed Sporê... 05.03.2023...

news

Di dema erdhejê de ger hûn erebeyê diajon...

news

Di dema erdhejê de ger hûn li derve bin...

news

Di dema erdhejê de ger hûn li hundir bin...

news

'Bêrîvanê' / Mihemedê Nenyasî

news

Zara Mihemedi hat berdan

news

Goristana Semsûrê dilan dişewitîne…

news

06.02.2023, navenda Semsûrê...

news

Gername: Welatê Baskê

news

Hemal

news

Gername: Geştiyariyeke Behdînan

news

PEŞKÊN ŞEVÊ I

news
Serbest - Nivîsên Dawî
news
  • 30 09 2023

Ka pêşî kurdî bikin zimanê xwe yê fermî

news
  • 29 09 2023

Dahûrandina “Hêlange” ya Yaqob Tilermenî di warê rê û rêbaza romanê de

news
  • 28 09 2023

Nirxandinek li ser sedem û encamên serdana Esed a li Çînê

news
  • 14 09 2023

Tabloyên ku wênesazên jin ên kurd çêkirine

news
  • 03 09 2023

BRICS dê cuda be

news
  • 28 08 2023

Rizgan mîna Raskolnîkov li xelasiya xwe digere

Nivîsên Nû
news

Kurdbûna Li Dîasporayê

  • Mîrza Ronî
news

Ji bo Azîz Yagan û kesên wisa difikirin

  • Cemil Oguz
news

Nûdem Durak û Emma Kok

  • Mîrza Ronî
news

Rojbûyîn û 12’yê Rezberê

  • Aytenxan
news

Ji pirsa Murat Bayram bersiveke rast dernakeve

  • Cemil Oguz
news

Kevoka li asîmana Cizîrê

  • Mîrza Ronî
news

Cêwiyê êşê Zubêr Salih

  • Helîm YÛSIV
news

Hebûn, Kakil, Heyîn, Sartre

  • Çorê ARDA
news

Rewşenbîrên ereb û kurd

  • Helîm YÛSIV
news

Gundên Bê Zuriyet

  • Kazim Polat
news

Navê Aqil Gelo ye!

  • Dilşêr Bêwar
news

Du Stran û Varyantek

  • Veysel Vesek
news

Li nav otobusê wêneyê jinika tazî

  • Dilşêr Bêwar
news

RENGÊ ŞÎRÎN Û TARÎ

  • Aytenxan
news

Qezencên ji nivîskariya bi kurdî

  • Helîm YÛSIV
Ev jî hene
ad

Ma ev qedera kurdan e?!

ad

Destdirêjiya li ser nasnameya miletê kurd!

ad

AKP û MHP'ê nexwest Roboskî bê lêkolînkirin

ad

Zarokên Sûrê bi şahiyê dilşad bûn

ad

Ji bo sivîlên li Sûrê hewldan didome

ad

Çend galgalên dera hanê!

Kategorî
  • Nûçe
  • Nûçeyên Çandî
  • Serbest
  • Hevpeyvîn
  • Berhem
  • Çapemenî
  • Spor
  • Dinya
  • Aborî
  • Foto-Nûçe
  • Xêz
  • Portreya Mehê
  • Tenduristî
  • Klîba Hefteyê
3 Roj
news

Dahûrandina “Hêlange” ya Yaqob Tilermenî di warê rê û rêbaza romanê de

  • 29 09 2023
news

Îro Roja Dil e: Emê çawa xwedî li dilê xwe derên?

  • 29 09 2023
news

Şerha gotinên pêşiyan 'Lalezar' derket

  • 30 09 2023
news

Ka pêşî kurdî bikin zimanê xwe yê fermî

  • 30 09 2023

Diyarname

  • Derbarê Diyarnameyê de
  • Têkilî / Contact / İletişim

Nivîskar

  • Aynur Aras
  • Aytenxan
  • Bedran DERE
  • Cemil Oguz
  • Cemîl Andok
  • Çorê ARDA
  • Dilşêr Bêwar
  • Helîm YÛSIV
  • Kazim Polat
  • Mîrza Ronî
  • Omer Dilsoz
  • Veysel Vesek
  • Welat Dilken
  • Zekî OZMEN

Beş

    • Nûçe
    • Nûçeyên Çandî
    • Serbest
    • Hevpeyvîn
    • Berhem
    • Çapemenî
    • Spor
    • Dinya
    • Aborî
    • Foto-Nûçe
    • Xêz
    • Nivîsênkarên Mêvan
    • Xêz
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAŞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • E-pirtuk
    • Covit-19
    • 2023 Hilbijartin
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
    • 2014: Hilbijartina Herêmî
    • 2015-sermawez-pusper: Dîsa Hilbijartina Giştî
    • 2011, Hilbijartin

Copyright © 2005-2023 Diyarname