• Nûçe
  • Nûçeyên Çandî
  • Serbest
  • Hevpeyvîn
  • Berhem
  • Çapemenî
  • Spor
  • Dinya
  • Ên Din
    • Aborî
    • Nivîsênkarên Mêvan
    • Portreya Mehê
    • Foto-Nûçe
    • Xêz
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAÞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • Çend gotin
    • E-pirtuk
    • Spot
    • Deqeya Dawî
    • Covit-19
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
    • 2015-sermawez-pusper: Dîsa Hilbijartina Giþtî
    • 2014: Hilbijartina Herêmî
    • 2018-06-24: Hilbijartina Giþtî û Serokomarî
    • 2011, Hilbijartin
    • 2010, REFERANDÛM
    • 2009, Hilbijartina Herêmî
    • EURO 2016
    • EURO 2020
    • Kûpaya Cîhanê 2010
    • Kûpaya Cîhanê 2014
    • Kûpaya Cîhanê 2018
    • Kûpaya Cîhanê 2022
  • Rûpela Pêþî
  • Serbest

Rîskên li zimên xwedî derketinê

Dîrok : 11 09 2008 | Beþ :

Serbest

 

Þengul Ogur

Ji bo çi me mîtîngên li zimên xwedîderketinê li dar xistin? Ku em li bersiva vê pirsê bigerin bi giþtî emê bigihîjin van sê encaman:

1) Da ku em daxwaza li zimanê xwe xwedî derketinê bi dewleta ku em tê de dijîn, dewleta desthilatdar a ku ji roja ava bûya hetanî niha bi awayekî sîstematîk hewl da ye ku vî zimanî tune bike, bidin bihîstin û wê ber bi mafdayîna perwerdehiyê ya bi zimanê zikmakî ya di dibistanan de, dahf bidin, zorê lê bikin.

2) Da ku em heman daxwazê têxin rojeve welatên rojava- ku qaþo demokrat in- û bi dinyayê bidin bihîstin ku di sedsala 21'ê de li devereke dinyayê civakek heye ku mafê herî xwezayî, mafê herî mirovane; mafê bi zimanê xwe perwerde dîtinê lê hatiyê qedexekirin û ev gel ji bo bi destxisitina vî mafî derdikeve kolanan û vê daxwaza xwe bilind dike. Bi vê ve girêdayî da ku em piþtgiriyê ji dinyaya kor bistînin em di mîtîngan de mafê perwerdehiyê bi zimanê zikmakî bilind dikin.

3) Da ku em bala gelê xwe yê ku roj bi roj bi ber bi tunekirina zimanê xwe ve diçe bikþînin ser zimên û bikin ku hay ji zimanê xwe hebin,lê xwedî derkeve, pê biaxive, bixwine û binivîsine.

Bi giþtî wekî sedemên bi mîtîngan li zimên xwedî derketinê mirov dikare van xalan diyar bike.

Ku em hewl bidin van xalan bikolin emê bigihijin van encaman:

Lêkolîna xala yekem: Em baþ dizanin ku ev dewlet netew-dewlet e û li ser bingeha yek-zimanî, yek-al, yek-milet ava bûye. Bo vê sedemê jî hetanî ev dewlet ji bingehê xwe neguherî, yanî hetanî ku ji xisletê xwe yê netew-dewletî bi dûr nekeve, ne pêkan e ku guh bide wî gelê bindest ê ku daxwaza bi zimanê xwe þê zikmakî mafê perwerdehiyê dike. Û bi van çalakiyan emê tu caran nikaribin dewletê ber bi þênberkirina vê daxwaza xwe ve dahf bidin.

Naxwe yek ji sedemên lidarxistina mîtîngên me ba bil hewa dibe.

Lêkolîna xala duyem: Me got yek ji sedemên lidarxistina mîtîngên me ya bi zimanê zikmakî mafê perdewehiyê bilinkirinê ew e ku em bala dewletên rojava bikþînin ser vê daxwaza xwe, da ku dewletên rojava zextan li ser dewleta serdest bikin û wê ber bi dayîna van mafan ve dahf bide.

Gelo ku ev îhtîmal pêk bê dê dewleta serdest çi bertekê bide?
Çawa bersiva xwe bide?
Bi gumana min xetereya herî mezin di vê bersiva dewleta serdest de ye ku dikare vê daxwaza me pûç bike.

Bersivên ku dê dewleta serdest bide welatên rojava dê bi vî rengî bin: Li welatê min rojnameya ku bi zimanê kurdî weþan dike serbest e, ger hûn li tîraja vê rojnameya ku bi kurdî weþan dike binêrin hûnê baþ bibînin ku tu daxwaza gelê kurd a bi zimanê xwe perwerde dîtinê nîn e. Lewma tîraja vê rojnameyê derdora 5-6 hezaran de ye. Ev reqema îstatîskî jî baþ nîþanî me dide ku gelekî ku bi zimanê xwe perwerdehiyê dixwaze nîn e û ev mîtingên ku têne li darxistin di eslê xwe de armancên xwe yên cuda hene.

Hûn jî baþ dizanin ku berî niha bi çend salan daxwaza wan a vekirina qursan a bi zimanê kurdî hebû. Me rê da wan û qursên xwe vekirin lê ji ber kes neçû yeko yeko derî li wan hate girtin.

Ku hûn bala xwe baþ bidin mîtîngan,ji hejmara hindik a kesên ku tevî mîtîngan bûne jî baþ tê xuyakirin ku tu daxwaza gel a bi vî rengî nîn e.

Ger hûn dixwazin di cih de rewþê bibînin, fermo werin hûn bi xwe lêkolînê bikin ka bê hejmara pirtûk û kovarên ku bi kurdî derdikevin di çi astê de ye.

Bersivên bi vî rengî dê dewleta serdest mafdar derxe û me bixe xefkê. Ji bo pêþî lê girtina rîskên bi vî awayî, berî ku em bi mîtîngan daxwaza zimanê xwe bikin, diviya bû me binê vê daxwazê bi awayekî þênber dagirti ba. Çawa? Diviya bû me tîraja tekane rojnameya kurdî bigihandana reqemên 100 hezaran. Diviyabû hejmara firotina pirtûk û kovarên bi kurdî bihata zêdekirin. Diviyabû bi sedhazaran kes di hêla hiþmendiyê de bihatana birêxisitinkirin û dûre ev mîting bihata lidarxistin.

Ku em bala xwe bidin xala sisêyan: ezê di vir de, ji ciyê ku ez lê dijîm mînakek bidim û pê re pirs bikim ka bê me çiqas bala gelê xwe kiþandiye ser, li ziman xwedî derketinê.

Hejmara gelê Nisêbînê der dora 100 hezarî ye. Di 08.09.2008'an de li Nisêbînê bi minasebeta li zimanê xwe xwedî derketinê, bi þiyara, Êdî Bes e em bi zimanê xwe perwerdehiyê dixwazin, daxwiyaniyek çapemeniyê hate lidarxistin. Hejmara tevlîbûna gel a vê çalakiyê derdora 100-150 kesî bû.

Gelo, me çiqas bala gelê xwe kiþand ser zimên? Gelo rîska daxwaza zimanê gelekî ku hejmara wê wekî 20-25 mîlyon kes tê gotin, li milê deh hezar kesî barkirin, ne rîskeke pir bi xetere ye? Gelo nabe ku em vî zimanê xwe bi  daxwaza xwe bin erd bikin û fatihayê lê bixwînin?

Daxwazkirina zimanê xwe ya bi riya çalakiyan piþtî demekê, nabê ku ji hêla gel ve wekî çalakiyên ji rêzê bê dîtin û eleqe neyê nîþandan?
Ketina rewþa tiþtekî ji rêzê ya daxwaza zimên, rîskeke çawa di xwe de dihewîne?

gernus@msn.com

***

Nivîsên Þengul Ogur ên ku di Diyarnameyê de hatine weþandin:

-Qoroya Serxweþê Zimên

- Ji Konferansa TZPKurdî "Bang" derket

- Feqiyê ku bi Cizîrî re hevaltî kir kîjan Feqiyê Teyran e?

- Gelo jidayikbûna Cizîrî ne sed sal berê be?!

- Ji albuma wêneyên þikestî

- Giriyê Mirinê

 

 

Hûn dikarin li van jî binêrin

Piþtî 30 salan bi 6 pirtûkên kurdî ji girtîgehê derket

Piþtî 30 salan bi 6 pirtûkên kurdî ji...

11 08 2022

TRT2’yê fîlmê ‘Jiyana Hinên Din’ sansur kir

TRT2’yê fîlmê ‘Jiyana Hinên Din’ sansur...

10 08 2022

Mîzahþorekî Salên 1990'î: Mahmûd Lewendî

Mîzahþorekî Salên 1990'î: Mahmûd Lewendî

08 08 2022

Dengbêj Silhedînê Gundê Mîra: “Klam gotin wekî ajotina erebeyê ye”

Dengbêj Silhedînê Gundê Mîra: “Klam...

03 08 2022

Ev jî hene

Þengul Ogur: Giriyê Mirinê

Þengul Ogur: Giriyê Mirinê

16 03 2008

Demîrtaþ: Ev konferans Meclisa Bakur a sembolîk e

Demîrtaþ: Ev konferans Meclisa Bakur a sembolîk e

15 06 2013

Bi hêviya ku wê êdî hêstirên dayikan nerijin

Bi hêviya ku wê êdî hêstirên dayikan nerijin

09 09 2010

Serpêhatî ji bo Serda Selaheddînê Gimgimî

Serpêhatî ji bo Serda Selaheddînê Gimgimî

17 12 2013

Gotina Hefteyê: Em ê di rêza çendan de bin?

Gotina Hefteyê: Em ê di rêza çendan de bin?

21 01 2011

Nivîsên Nû

Zekî OZMEN

Hemal

Zekî OZMEN

Çorê ARDA

Paradoksa hezkirinê, eþqê û welatperweriyê

Çorê ARDA

Omer Dilsoz

Keprokan çêkin ji þaxêt beranan

Omer Dilsoz

Helîm YÛSIV

Mane tu kurd î, naxwe normal e bavê min

Helîm YÛSIV

Mîrza Ronî

Qurmîcik

Mîrza Ronî

Salname

HERE JOR

Diyarname

  • Derbarê Diyarnameyê de
  • Yên piþtgirî didin Diyarnameyê
  • Agahiyên ji bo nûçeyan
  • Bikaranîna Diyarnameyê
  • Têkilî-Contact-Ýletiþim

Nivîskar

  • Cemil Oguz
  • Helîm YÛSIV
  • Cemîl Andok
  • Çorê ARDA
  • Þêxo Fîlîk
  • Cîhan ROJ
  • Zekî OZMEN
  • Hekîm Sefkan / Tava Heyvê
  • yeqîn h.
  • Kazim Polat
  • Welat Dilken
  • Bedran DERE
  • Omer Dilsoz
  • Mîrza Ronî
  • Krîstîn Ozbey
  • Dilþêr Bêwar
  • Arjen Arî / Agirdank

Beþ

    • Nûçe
    • Nûçeyên Çandî
    • Serbest
    • Hevpeyvîn
    • Berhem
    • Çapemenî
    • Spor
    • Dinya
    • Aborî
    • Foto-Nûçe
    • Xêz
    • Nivîsênkarên Mêvan

 

    • Portreya Mehê
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAÞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • Çend gotin
    • E-pirtuk
    • Spot
    • Deqeya Dawî
    • Covit-19
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
    • 2015-sermawez-pusper: Dîsa Hilbijartina Giþtî
  • Facebook
  • Twitter
  • RSS

Copyright © 2005-2022 Diyarname