Diyarname

29'emîn Lîstikên Havîyê yên Olîmpîyatê bi dawî bûn. Di stada ku 90 kes hebûn de şahiyeke mezin hate li dar xistin.

Olîmpiyat çar salan carekê tê lidarxistin. Îsal Olîmpiyat li Pekînê Çînê li dar ket û îro bi şahiyeke mezin bi dawî bû. Şahiya ku di "Stada Neteweyî" ku bi navê "Hêlîna Çûkan" hatiye binavkirin de bi delaliyeke mezin li dar ket.

Di şahiya dawîlêanîna olîmpiyatê de Serokdewletê Çînê Hu Cintao û Serokê Komîteya Olîmpiyatê yê Navneteweyî (IOC) Jacques Rogge jî hebûn. Wekî şahiya destpêka olîmpiyatê, derhêneriya hunerî ya şahiya dawîlêanîna olîmpiyatê jî ji aliyê derhênerê navdar ê çînî Can Yimou ve hate kirin.
Alên 204 welatên ku beşdarî olîmpiyatê bûn anîn nava sehayê û dûre sporkar hatin ava sehayê. Piştî axaftina Serokê IOC'ê Rogge sirûda neteweyî ya yewnan û îngilîz hate xwendin ala olîmpiyatê jî tevî alan bilind bû. Piştre Şaredarê Pekînê Guo Jinlog ala olîmpiyatê teslîmî Şaredarê Londona Îngilistanê Boris Johnson kir ku di sala 2012'an de dê olîmpiyat li wê derê li dar bikeve. Piştî teslîmkirina alê heta careke din li olîmpiyateke nû bê pêxistin agirê Olîmpiyata 2008'an hate temirandin. Bi vî awayî olîmpiyatê ku ev 16 roj bûn li dar bû bi awayekî fermî bi dawî bû.

Ji Olîmpiyata Pekînê hin agahiyên serketinê:
- Soberînerê DYA'yî Michael Phelps di 8 waran de 8 madelyayên zêrîn bi dest xist û bi vê yekê navê xwe li dîrokê nivisî. Di her du olîmpiyatên dawî de Phelp bi giştî 14 xelat girti. Heta niha li olîmpiyatan sporkarek ji Sovyeta Berê Larissa Latinina bi giştî 18 madelya girtiye û rekor di destê wê de ye. Ger Phelps beşdarî Olîmpiyata Londonê ya 2012'an jî bibe û 4 xelatan bigire dê rekora Latinina jî bişkîne.
- Usain Bolt ê ji Jamaîkayê di bezîna 100 metreyî de bi 9.72'yan rekora dinyayê şikand.
Bolt di beza 200 metreyî de dereceya 19.30 bi dest xist û rekora Michael Johnson a 19.32 şikand. Johnson di sala 1996'an de li Olîmpiyata Atlantayê ev rekor bi dest xistibû. Bolt di 4x100 metre ya pêşbaziya alê de jî madelyaya zêrîn girt û di her sê fînalan de jî rekora dinyayê şikand.
- Jamaika digel mêran di warê jinan de jî serketî bû. Di 100 metre beza jinan de hemû madelya ji aliyê jamaikayiyan ve hatin bidestxistin. Ji
- Ji Etiyopyayê Kenenisa Bekele di atletîzmê de hem di beza 10 hezar hema di beza 5 hezar hezar metre de madelyaya zêrîn girt. Bekele bi vê yekê bû 5'emîn atlet ku vê bi dest dixe.
- Atleta rus Îsinbayeva bi rewtê xwe ji bilindiya 5.05 metre avêt û rekora dinyayê şikand. Ev 24'emîn rekor e ku Îsinbayeva dişikîne. Antrenorê Îsinbayeva da zanîn ku ew dikare ji ser 5.20 metre bilindiyê bavê, Îsinbayeva jî got: "Belê ez jî bi vê yekê bawer im." Ka di olîmpiyatên pêş de dê ew çi bike?
- Çîn di warê mazûvanî de serketî bû, di warê sporê de jî bi ser ket û bû welatê ku herî zêde madelyayên zêrîn bi dest dixe. Çînê 51 zêrîn, 21 zîvîn û 28 jî bronz bi giştî 100 madelya bi dest xist. Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê (DYA) digel ku 110 madelya girt jî ji ber ku Çînê zêdetir madelyayên zêrîn bi dest xistin Çîn bû yekemîn, DYA bû duyemîn.
- Di olîmpiyatê de Îngilistanê serketinek bi dest xist û bi giştî 47 madelya girt, di warê girtina madelyayan de bû 4'emîn welatê ku herî zêde madelyayan bi dest dixe.

Wekî notek, Tirkiye ku bi gelek sporkaran beşdarî olîmpiyatê bû û berî olîmpiyatê digotin dê gelek madelyayan bi dest bixe, tenê karî 8 madelyaya bi dest bixe û di nav welatên ku herî zêde madelya bi dest xistine de bû 37'emîn.

Çend xal jî li ser şahiya dawîlêanîna olîmpiyatê:
Ji bo muzîka dawîlêanîna olîmpiyatê bê sazkirin 600 saet xebat hate kirin û 19 bestekar bi giştî muzîkek bi qasî 30 saetî amade kir.

Di merasimê de 2 hezar û 547 jê hatibûn programkirin bi giştî 2 hezar û 583 ampûlên taybet di stadê de hatin bi cih kirin.
Pergala ronahîkirinê ku hatibû amadekirin 300 ton giran bû û sazkirina wê 5 meh dom kir.
Di merasimê de ji 18 stîlan 4 hezar û 10 kincên taybet hatin çêkirin. Di nav 232 kadroyên vê sazkirinê de 9 jê biyanî bûn.

Ji bo fotoyên şahiya dawîlêanîna olîmpiyatê: