logo
ad
  • Nûçe
  • Nûçeyên Çandî
  • Serbest
  • Hevpeyvîn
  • Berhem
  • Çapemenî
  • Spor
  • Dinya
  • Aborî
  • Ên Din
    • Portreya Mehê
    • Nivîsênkarên Mêvan
    • Foto-Nûçe
    • Xêz
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAŞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • E-pirtuk
    • Covit-19
    • 2023 Hilbijartin
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
    • 2018-06-24: Hilbijartina Giştî û Serokomarî
    • 2014: Hilbijartina Herêmî
    • 2015-sermawez-pusper: Dîsa Hilbijartina Giştî
    • 2011, Hilbijartin
    • 2010, REFERANDÛM
    • 2009, Hilbijartina Herêmî
    • EURO 2016
    • EURO 2020
    • Kûpaya Cîhanê 2010
    • Kûpaya Cîhanê 2014
    • Kûpaya Cîhanê 2018
    • Kûpaya Cîhanê 2022
3 ROJ
  1. Dahûrandina “Hêlange” ya Yaqob Tilermenî di warê rê û rêbaza romanê de
  2. Îro Roja Dil e: Emê çawa xwedî li dilê xwe derên?
  3. Şerha gotinên pêşiyan 'Lalezar' derket
  4. Ka pêşî kurdî bikin zimanê xwe yê fermî
  5. Festîvala Porteqala Zêrîn hat betalkirin
news-details

Notos Oyku û Semîh Gumuş

  • Dîrok: 13/08/2008
  • Beş: Serbest


Îrfan Amîda

Ji ber ku pirsgirêka Kurd pirsgirêkeke siyasî ya vî welatî ye, pêdivî bi nirxandineke siyasî hatiye dîtin û loma jî têkiliya kurd û tirkan heta niha, her di çarçoveyeke siyasî de hatiye nirxandin. Peyva kurd bi tena serê xwe wateyeke siyasî dinimîne, hem ji bo tirkan hem jî ji bo kurdan.
Di vê konjunkturê de helbet ev ne tişteke xelet e. Lewra li peyva kurd û kurdî xwedîderketin, di pergala dewleta tirk de helwesteke siyasî ye. Tişta xelet ew e ku tu kes, rêxistin an jî partiyên ku jiyana bihevreyî diparêzin, ji bo jiyana bihevreyî tu nirxan naafirînin.
Ji xwe nehewceye ku nirxandinên siyasî mirov bike di vê nivîsê de, lewra rast ya jî ne rast, nirxandinên siyasî têne kirin û her kes li gorî xwe çareseriyan diafirîne. Girîngtirîn pirs ew e ku kî di qada xwe de çi dike di derbarê vê pirsgirêkê de? Gava ku mirov rêxistinên sivîl û siyasî dinirxîne, têdigihîje ku kêm yan jî zêde ji bilî hin refleksên siyasî û daxuyaniyan tu tişt nayê kirin. Di vî warî de zêde rîsk nayê hilgirtin û parîkî li hêviya wijdanê pergalê tê rawestin.
Bi qasî ku aliyê tirkî bi vî rengî li aliyê Kurdistanê dinêre, piranî kurd jî, mixabin, di vê çarçoveyê de li aliyê tirkî dinêrin. Ji bilî refleksên siyasî zêde tişteke din nayê dîtin. Û me têr nake jî ji xwe. Em qet li ser qada çand, huner û wêjeyê nasekinin, ku piranî têrkirina van qadan gelan berbihev ve dibe. Heger her du gel bikaribin bi çavê çand, huner û wêjeyê li hev du li aliyê hev du binêrin dê pariyekî din nêzî hev bibin.
Di vê çarçoveyê de divê mirov tiştina eşkere bike. Kurd ji xwe bi awayeke mecbûrî be jî tirkan, wêjeya wan, çanda wan, hunara wan dişopînin. Gelo tirk çiqasî di van pencereyan re li aliyê kurdan dinêrin? Entelektuelên tirk çiqasî (ji derveyî siyasetê) rola xwe dilîzin?
Di van demên dawî de, di van qadan de tiştin hate kirin lê mixabin ev bi rehetî dikarin bêne nîqaş kirin. Hin fîlmên wekî “Gonul Yarası” (Derhener Yavuz Turgul) û  “Buyuk Adam Küçük Aşk” (Derhêner Handan Îpekçi) dibe ku bi dileke safî jî dest avêtibin vê pirsgirêkê û ji hêla xwe de xwestibin tiştina bikin jî, dîsa jî ji gelek aliyan ve têne nîqaş kirin. Di karên ku kirine de gelek caran kurd referans negirtine ku ev bi xwe jî problem e.
Di warê wêjeyê de jî hin şexsiyet an jî saziyên ku di qada xwe de xwestine/dixwazin tiştinan bikin hene. Lê ligel wan jî tu refleksên cidî nehatine rêdan. Bi qasî ku kurdên li wan û edebiyata wan xwedî derdikevin mixabin ew li edebiyata kurdan xwedî dernakevin. Di Festîvala Helbestan a li Stembolê de vêya xwe eşkere kir. Mixabin ligel ku di van salên dawî de edebiyata turdî, li Tirkiyeyê, di nav tevgereke xurt de ye jî nivîskarên tirk an nexwestin ku bibînin an jî nedîtin. Car caran yên ku edebiyata kurdî kirin mijara xwe jî wekî ku dilê xwe pê bişewitînin tevgeriyan û nirxandin. Wekî edebiyateke xwedî qerekter û hêjayî pêşkêşkirina xwendevanên tirk nedîtin.
Di vê çarçoveyê de helwesta Semîh Gumus û “Notos Oyku” hêjayî nirxandinê ye. Berî her tiştî “Notos Oyku” wekî edebiyateke nêzîkî zimanê kurdî bû û di vê çarçoveyê de dixwaze ku edebiyata zimanê kurdî bi xwendevanên tirkî bide naskirin. Ev helwest ji gelek aliyan ve birûmet e. Heger mirov polemîkên ku piranî kurdên bi tirkî dinivîsînin derxistine, bi bîr bîne ev helwest hinekî din dê baş bê nirxandin.
Ez dixwazim hinekî behsa vê meseleyê bikim. Dema ku Semîh Gumus dê dest bi weşandina kovara Notos Oykuyê bikira, ji min, Lal Laleş û Sîdar Jîr re gotibû: Ez dixwazim di her hejmarê de bi kêmanî çîrokeke bi kurdî hûn ji me re wergerînin tirkî û da ku em di kovarê de biweşînin.
Bi rastî di wê kêlîkê de ez bi xwe zêde li ser vê helwestê ranewestiyam. Ji bo pejirandina kurdî di baweriya nivîsa bi kurdî de bûm. Vê helwestê gelekî bala min kişand ji lewra nivîsên bi tirkî yên li ser edebiyata kurdî nedixwest. Rasterast wergerên ji kurdî dixwest ku ev pejirandina edebiyata zimanekî û rûmetdayîna zimanekî bû. Ev helwest nedişibiya wekî helwesta ku kurd pirtûkên bi kurdî (bi piranî ji bo kurdan) wergerînin tirkî. Dixwest ku edebiyata kurdan ji hêla tirkan ve bê nasîn ku hem helwesteke siyasî hem jî helwesteke entelektuelî û edebî bû.
Ji roja ku dest bi weşandina kovarê kir û heta niha jî hem Notos Oyku hem jî Semîh Gumus ji vê helwest û biryara xwe bi paş de gav neavêtin. Ji bilî vê bi dosyaya “Gelo li Tirkiyê Edebiyateke Kurdî Heye” jî, xwest ku bala xwendevan û derdora edebiyata tirkî bikişîne ser edebiyata kurdî. Di vê pêvajoya ku hin kurdên bi tirk îdinivîsin û kurdî nîqaş dikin û hem jî helwesta dewletê ya li hember kurdî ku statuyeke nexweş li kurdî bar dike, helwesta Semîh Gumus û ya Notos Oyku hêjayî rûmetdayînê ye.

imemzal@hotmail.com 


Têbiniya Diyarnameyê: Li ser vê meseleyê me bi Gerînendeyê Weşanê yê Notos Oyku Semîh Gumuş re hevpeyvîneke kir. Emê sibê wê pêşkêşî we bikin.
 

 ***

Nivîsên Îrfan Amîda yên ku di Diyarnameyê de hatine weşandin:

- Parlementerên DTP’ê çi nakin…!?

- Exlaqê pênûsê

- Li hemberî polîtîkayên globalîzmê saziyên kurdan û yên demokratîk çi dikin

 

 

Parve Bike

Youtube Me

Peyama Lahûr Şêx Cengî li ser Kerkûkê

news

Nizamettin Arîç

news

Em Hatin

news

Aytenxan: "Şevbuhêrk û Şîrînahî"

news

Omer Dilsoz: Bo demê

news

Qeza...

news

Mîrza Ronî: Şevger Çolo û Provakasyonên wî!

news

Helîm Yûsiv: Piştî 34 salan Mihemed Şêxo

news

Êrîşa li lîstikvanên Amed Sporê... 05.03.2023...

news

Di dema erdhejê de ger hûn erebeyê diajon...

news

Di dema erdhejê de ger hûn li derve bin...

news

Di dema erdhejê de ger hûn li hundir bin...

news

'Bêrîvanê' / Mihemedê Nenyasî

news

Zara Mihemedi hat berdan

news

Goristana Semsûrê dilan dişewitîne…

news

06.02.2023, navenda Semsûrê...

news

Gername: Welatê Baskê

news

Hemal

news

Gername: Geştiyariyeke Behdînan

news

PEŞKÊN ŞEVÊ I

news
Serbest - Nivîsên Dawî
news
  • 30 09 2023

Ka pêşî kurdî bikin zimanê xwe yê fermî

news
  • 29 09 2023

Dahûrandina “Hêlange” ya Yaqob Tilermenî di warê rê û rêbaza romanê de

news
  • 28 09 2023

Nirxandinek li ser sedem û encamên serdana Esed a li Çînê

news
  • 14 09 2023

Tabloyên ku wênesazên jin ên kurd çêkirine

news
  • 03 09 2023

BRICS dê cuda be

news
  • 28 08 2023

Rizgan mîna Raskolnîkov li xelasiya xwe digere

Nivîsên Nû
news

Kurdbûna Li Dîasporayê

  • Mîrza Ronî
news

Ji bo Azîz Yagan û kesên wisa difikirin

  • Cemil Oguz
news

Nûdem Durak û Emma Kok

  • Mîrza Ronî
news

Rojbûyîn û 12’yê Rezberê

  • Aytenxan
news

Ji pirsa Murat Bayram bersiveke rast dernakeve

  • Cemil Oguz
news

Kevoka li asîmana Cizîrê

  • Mîrza Ronî
news

Cêwiyê êşê Zubêr Salih

  • Helîm YÛSIV
news

Hebûn, Kakil, Heyîn, Sartre

  • Çorê ARDA
news

Rewşenbîrên ereb û kurd

  • Helîm YÛSIV
news

Gundên Bê Zuriyet

  • Kazim Polat
news

Navê Aqil Gelo ye!

  • Dilşêr Bêwar
news

Du Stran û Varyantek

  • Veysel Vesek
news

Li nav otobusê wêneyê jinika tazî

  • Dilşêr Bêwar
news

RENGÊ ŞÎRÎN Û TARÎ

  • Aytenxan
news

Qezencên ji nivîskariya bi kurdî

  • Helîm YÛSIV
Ev jî hene
ad

Seyîd Riza û hevalên wî li cihê hatin darvekirin hatin bi bîr anîn

ad

Li 81 bajarî Bernameya Newrozê

ad

Li TFF'Ê jî îstîfayan dest pê kir

ad

Roşanê şima pîroz bo

ad

Klîba Hefteyê: Hoy Mamo

ad

Ertugrul Kurtçu qeyrana dil derbas kir (Nûçe hat nûkirin)

Kategorî
  • Nûçe
  • Nûçeyên Çandî
  • Serbest
  • Hevpeyvîn
  • Berhem
  • Çapemenî
  • Spor
  • Dinya
  • Aborî
  • Foto-Nûçe
  • Xêz
  • Portreya Mehê
  • Tenduristî
  • Klîba Hefteyê
3 Roj
news

Dahûrandina “Hêlange” ya Yaqob Tilermenî di warê rê û rêbaza romanê de

  • 29 09 2023
news

Îro Roja Dil e: Emê çawa xwedî li dilê xwe derên?

  • 29 09 2023
news

Şerha gotinên pêşiyan 'Lalezar' derket

  • 30 09 2023
news

Ka pêşî kurdî bikin zimanê xwe yê fermî

  • 30 09 2023

Diyarname

  • Derbarê Diyarnameyê de
  • Têkilî / Contact / İletişim

Nivîskar

  • Aynur Aras
  • Aytenxan
  • Bedran DERE
  • Cemil Oguz
  • Cemîl Andok
  • Çorê ARDA
  • Dilşêr Bêwar
  • Helîm YÛSIV
  • Kazim Polat
  • Mîrza Ronî
  • Omer Dilsoz
  • Veysel Vesek
  • Welat Dilken
  • Zekî OZMEN

Beş

    • Nûçe
    • Nûçeyên Çandî
    • Serbest
    • Hevpeyvîn
    • Berhem
    • Çapemenî
    • Spor
    • Dinya
    • Aborî
    • Foto-Nûçe
    • Xêz
    • Nivîsênkarên Mêvan
    • Xêz
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAŞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • E-pirtuk
    • Covit-19
    • 2023 Hilbijartin
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
    • 2014: Hilbijartina Herêmî
    • 2015-sermawez-pusper: Dîsa Hilbijartina Giştî
    • 2011, Hilbijartin

Copyright © 2005-2023 Diyarname