Diyarname

Roja 9'ê ReÅŸemî Roja Destjêberdana Cixareyê ya Dinyayê ye. Li gor îstatîstîkan her sal li dinyayê 8 mîlyon kes, li Tirkiyeyê nêzî 100 hezar kesî ji ber nexweÅŸiyên ku cixare dibe sedem dimirin. Rêxistina Tenduristiyê ya Dinyayê (WHO) ji sala 1987'an ve vê rojê pîroz dike û balê dikiÅŸîne ser kiÅŸandina cixareyê. Ji bo balê bikiÅŸînin ser vê meseleyê her sal roja 9'ê reÅŸemî çalakî têne çêkirin, daxuyanî têne dayîn.

Di rojeke wisa de pirsa pêÅŸî wisa ye: Ji îro de hûn dest ji cixareyê berdin piÅŸtî 10 salan dê rewÅŸa we çawa be?

Li ser vê werin em li îstatîstîkan binêrin;

- Cixare dibe sedema nexweÅŸiyên wekî qansêra piÅŸikê, nexweÅŸiya dil, nexweÅŸiya nefesgirtin-dayînê, diyabet, qansêra mîdeyê, qansêra dev, qarsêra boriya xwarinê û hwd.

- Îstatîstîkan nîÅŸan daye ku her kes dikare dest ji cixareyê berde, lê ji bo her kesî rêbaza destjêberdanê cuda ye.

- Rêbaza herî guncan di 7 rojan de dest jê berdan e. Di vê kêliyê de her serê sibê diranên xwe firçe bikin ku hêdî hêdî ew bêhn û bingeh jê here. Bi têra xwe taÅŸtê bikin; her roj serê sibê rojê qedehek ava greyfûrtê vexwin. Ev yek hem daxwaza kiÅŸandina cixareyê dê kêm bike, hem bibe alîkar ku nîkotîna di laÅŸê mirov de têk bibe.

- Ger hûn zêde cixarekêÅŸ bin, divê hûn serî li klînîkek bidin.

- PiÅŸtî destjêberdana cixareyê bi 15 rojan di gera xwîn û oksîjena laÅŸê mirov de baÅŸbûn çêdibe. Ev yek ji bo piÅŸika mirov baÅŸtir bixebite dibe alîkar.

- PiÅŸtî salekî rîska (talûke) nexweÅŸiyên qelb û rehan nîvî nîvî dadikeve. 

- PiÅŸtî 5 salan ew rîsk ber bi tunebûnê ve diçe.

- PiÅŸtî 10 salan rîska qansêra piÅŸikê ji bo kesê cixareyê dikiÅŸîne û nakiÅŸîne dibe yek.

Di Roja Destjêberdana Cixareyê de em serketinê bo kesên dixwazin dest ji cixareyê berdin dixwazin.

Not: Li dinyayê hem roja 9'ê reÅŸemî, hem roja 31'ê gulanê ev roj tê pîrozkirin.