Diyarname
Nivîskarên kurd Amed Çeko Jiyan, Ayhan Geverî, Çiya Mazî, Faysal Dagli, Ferzan Åžêr, Îbrahîm Seydo Aydogan, Îrfan Amîda, Mem Med, Samî Tan hilbijartin nirxandin (Nav li gor rêza alfabetîk me rêz kiriye)

AMED ÇEKO JIYAN: Kurd xwedî li dengên xwe derketin

Ez di serî de vê serkeftina gelê kurd pîroz dikim. Ya rast me kurdan di hemû hilbijartinan de têr û sertêra bendê deng didan lê em nikaribûn li dengên xwe xwedî derkevin. Yanî dengên ku diketin sindoqan û yên jê derdiketin ne yek bûn. Lê vê carê kurd li piraniya dengên xwe xwedî derketin û li piraniya bajarên bakurê Kurdistanê bûn partiya yekemîn. Hêvî dikim di salên pêÅŸ de li hemû bajarên Kurdistanê bibin partiya yekemîn. Û wekî gotina dawiyê, ez Misirca xwe ji ber rêjeya %82 pîroz dikim.
**

AYHAN GEVERÎ: Ji bo kurdan dewreke nû vedibe

Ji bo kurdan deriyê dewreke nû vedibe, kurdan di siyasetê de mohra xwe li hilbijartinên Tirkiyê da. Ji aliyê dî ve Akpartiyê digel ku partnereke pêvajoya çareseriyê be jî, ji Roboskiyê heta niha gav bi gav dilê kurdan hêla û di encama wê û bi gotinên sar ew ji xwe dûr kirin.
**

ÇIYA MAZÎ: Bi rastî ev ÅŸoreÅŸek e.

Bi rastî ev ÅŸoreÅŸek e. Ku mirov dibêje ÅŸoreÅŸ êdî divê ÅŸoreÅŸên klasik neyên bira mirov. Di hiÅŸê mirovan, yên kurdan û pirên gelên din yên Anadoliyê de guherinên pir mezin çêbûne. Gelek tiÅŸtên ku kesî xeyal nedikirin çêbûn. Tifaq û xebatên di cîh de, li gor konjuktura dinyayê û Rojhilata Navîn ketin pratîkê bi vê projeyê û dê bidome jî ev ÅŸoreÅŸ, bi rêbertî û serkêÅŸiya kurdan. Ev ne entegreya kurdan bi tirkan re ye; ev berevajî wê, çûyîna ber bi azadiya kurdan û azadiya gelên din e. Xwe bi xwe bi rê ve birina kurdan jî dê bîne. Rêxistinbûna kurdan êdî ya bi mîlyonan mirovî li ser zimên e, pêÅŸbirkê bi gelek dewletan re dike. Êdî li hember vê hêzê dewletên dagirker nikarin rîskê jî bidin ber çavên xwe û fenan bikin. Ji ber ku kurd ji her rewÅŸê re amade û rêxistinkirî ne. Bi peyvê nayê ser, ji nîqaÅŸên teng bêhtir dixebitin bi rih û can. Ev careke din xuya bû û encam da. Êdî hêvî heye ku bi çend teqlê din ev hêz dikare bibe muhalefeta sereke û her tiÅŸtê ku di dilê kurd û gelên din de ew dê bi xwe bike û bêyî mirin û qetliam û bi aÅŸîtî. Êdî li bendî kesî nasekine ev hêz. Pîroz be.
** 

FAYSAL DAGLI:  Dengên kurdan yên ku çûne AKP'ê, vegeriyane HDP'ê.

Li Tirkiyeyê dema nû dest pê kir. Serdestiya AKP'ê rûxiya. Bi serê xwe nikare hikumetê ava bike û Recep Tayyîb Erdogan jî wê nikare îxtirasên xwe yên ÅŸexsî bi cih bîne. Ev ji bo Tirkiyeyê demeke nû ye. Yanî, tevgera Îslamî ku 12 sal in Tirkiyeyê bi rê ve dibe, teqrîben hate merheleyeke nû. Sedemên wê yekê jî daxilbûna tevgera kurd ya li siyaseta netewî ya Tirkiyeyê ye. Lê belê lazim e ez vê yekê bibêjim, HDP her çend siyaseta Tirkiyeyîbûnê meÅŸand jî diyar bû ku deng ji tirkan nestandiye, kurdên nava AKP'ê li xwe vegeriyane û dengê xwe dane HDP'ê. Ev pir bi awayekî eÅŸkere diyar e ji ber ku HDP'ê ji CHP'ê û partiyên dîtir deng negirtine. Dengên kurdan yên ku çûne AKP'ê, careke din vegeriyane HD'ê...
**

FERZAN ÅžÊR: Hemû partiyên tirkan ji Kurdistanê paqij bûn.

HDP ji DemirtaÅŸ heya hemû hêlên partiya xwe qampanyayeke rengî û xweÅŸ meÅŸandin. Bi taybetî ez dixwazim balê bikÅŸînim li ser xeta Kurdistan û Tirkiyeyê. Li pey hilbijartinê ji bo fikra Kurdistanî sê xalên girîng hene. A yekemîn: Li hemberî kurdan geh li Tirkiyê geh li Rojhilata Navîn û dinyayê Tayip Erdogan hewleke mezin dida. Em vê hewla wî ji Kobaniyê baÅŸ dizanin. Lewma DemirtaÅŸ bi peyva "em ê te nekin serok" re bi xwe bendek danî pêÅŸiya vê yekê. A duyemîn bi serketina HDP'ê re hemû partiyên tirkan ji Kurdistanê paqij bûn. A sêyemîn jî em dizanin ku benda hilbijartinê be ji bo ku kurd nekevin meclisê hatiye sazkirin. Niha tu hukma bendê nema û ev yek ji partiyên din ên kurdan re dibe ku riya parlementoyê veke. Lê hêla HDP'ê ya Tirkiyê jî heye ku hem DemirtaÅŸ hem jî rayedarên tirkan gelek girîngî didin vê xalê û dibêjin "HDP bû partiya Trikiyê." Belê ji bo kurdên rojavaya Tirkiyê partiyeke mîna HDP'ê "tam demokrat" hewce ye. Hewce ye ku em wekî kurdên li rojavaya Tirkiyê hevkariyek bi derdorên demokrat  û çepgirên tirkan re saz bikin. Lê divê ew tu carî xumamek daneyne ser pirsgirêka Kurdistanê ku wekî pirsgirêke "demokrasiya Tirkiyê" bê fahmkirin. Dema ez van her du xalan didim ber hev du tabloyeke wiha çêdibe di serê min de: belê tirk ji cemaatê heya kemalistan, ji çepgirên tirkan heya lîberalan raya xwe dane HDP'ê lê wekî ez dixwînim ne biqasî ya kurdan e. Her dem her hilbijartin kurd diruÅŸmên "biratiya gelan, aÅŸtî" bikaranîne lê tu carî ew qas deng negirtine. Dînamîka herî xurt ya ku kir HDP bendê derbas bike tifaqa kurdan e. HDP bi hemû derdoran re hewl da ku hevkariyek bike. Bi gelek derdoran re vê yekê pêk anî, bi hin derdoran re pêk nehat. Û divê em lê zêde bikin, hêrseke mezin di nav kurdan li dijî helwestên dagirker ên Erdogan re rû da ku kurd piÅŸta hev du girtin û bersivek dan Erdogan.
**

ÎBRAHÎM SEYDO AYDOGAN: HDP divê dînamîk û hêviyên kurdan ji bîr neke

Çawa HEP'ê bernameya xwe danî ber kurdan û piÅŸtgirî dît, îroj wekî berdewamiya wê HDP'ê heman piÅŸtgirî dîtiye, lê bi gotareke din dipeyive. Hingê, em fahm dikin ku ew deng jî emanet in. HDP divê dînamîk û hêviyên kurdan ji bîr neke. Ez bi xwe jî wekî nûnerê HDP'ê di hilbijartinan de xebitîm û pirr kêfxweÅŸ im ku bend derbas kiriye. Lê ez xema zimanê kurdî jî dixwim. Hêviya min ew e ku HDP tim li ser xeta Kurdistanîbûnê bimeÅŸe. Amed û Mêrdînê bersiva Erdogan da û em hemû bi çalakî tê de xebitîn. Îroj Tirkiye êdî muxtacî kurdan e, dewr guherî, û tirkan jî dît ku bêyî tevgera kurdan nikarin bi AKP'ê. Îttifaqa bi tirkan re divê li ser hesabê me be û heger wiha be, em ê tim piÅŸta HDP'ê bigirin û di nav de bin.
**

ÎKRAM BALEKANÎ: Serkeftina HDP'ê serkeftina hemû Kurdistanê ye

Em bala xwe bidin encama Agirî, Dêrsim û Åžirnexê em ê bibînin ku hisaba komkujiya Zîlan, Dêrsim û Roboskî hate pirsîn û partiyên pergalê di sandoqê de hatin fetisandin. 

Wekî din desteka dayîkên AÅŸtiyên yên Rojhilatê Kurdistanê, hatina heyeta Goran û YNK'ê bo bakurê Kurdistanê, piÅŸtgiriya rojavayê Kurdistanê raxist ber çavan ku ev ne tenê hilbijartinek normal e, ev hilweÅŸandina zihniyeta dagirker e. 

Lewre serkeftina HDP'ê serkeftina  hemû  Kurdistanê û serkefina hemû gelan e.

Serkeftina projeya birêz Ocalan e.

ÎRFAN AMÎDA: Kurdan ji AKP'ê re got nûnerê me ev in

Meseleya hilbijartinê divê ji çend aliyan ve bê nirxandin, ne tenê aliyê HDP'ê û derbaskirina bendê ve.

Berî her tiÅŸtî ez wê baweriyê de me hilbijariitan 2015'an ne tenê hilbjartina Tirkiyeyê bû, hilbijartina polîtîkaya Karên Derve ya Tirkiyeyê bû jî. Ji ber ku têkiliya wê ya bi Kobanî, bi Åžengalê, bi Sûrî, Irak û parçeyên din ên Kurdistanê re jî hebû.

Raste rast, ji aliyê gelê Tirkiyeyê, dewleta tirk ve, ji aliyê kurdan ve jî ne tenê hilbijartina Bakur bû, têkiliya bi polîtîkaya Kobanî û Åžengalê re jî hebû. 

Ez dibêjim dema hibjartinan de HDP li ser zêde ranewestiya jî girseyê ev dizanî; raste rast hilbijartin ne tenê hilbijartina hundirîn e, bi polîtîkaya Rojhilata Navîn re  jî girêdayî ye.

Jixwe çeken diÅŸandin ji DAIÅž û Nusra re, derket holê, jixwe kurdan ev dizanîn jî, ji îro pêve jî divê bê deÅŸifrekirin. Derket holê ku rasterast têkiliya Tirkiye û van welatan jî divê ji nû ve bê sazkirin, HDP jî divê li ser raweste.

Ev encam divê ji hêla kurdan ve ji nû ve bê xwendin. Belê kurd, Kurdistan, Kurdistana Bakur bi têra xwe polîtîze bûye; ev gel dikare li hemberî AKP'ê jî HDP'ê jî derê, gel ev yek nîÅŸan da. Gel dixwaze bi vî rengî bibêje ez di warê siyasetê de heme, ez xwedî li aÅŸtiyê derdikevim, kî ji aÅŸtiyê bi reve ez jî jê direvim.

Heta niha AKP'ê digot 'ez li Kurdistanê partiya yekemîn im; ez kurdam temsil dikim', bi awayekî wisa bû jî, Lê êdî ev têk çû, kurdan got 'na, tu me temsîl nakî, temsîliyeta me diyar e û tuyê bi wan re çareser bikî. Êdî kurd xwe temsîl dikin, hilbijartin vê destnîÅŸan dike.
**

MEM MED: Gelê kurd dostên xwe ÅŸad dilnexwazên xwe jî ceza kir 

Di nava sala dawî de neteweyê kurd gelek qirêjiyên beynelmîlel û a Rojhilata Navîn re rû bi rû ma. Dost û neyar di vê rojê de xuya bû. Bi vê encamê gelê kurd dostên xwe ÅŸad dilnexwazên xwe jî ceza kir. Em dikarin rehet bêjin ku kurdan fatûreya Roboskî û Kobanî îro birî. Îro ÅŸûnde tu rêxistin û partî yê bi diruÅŸmeyên vala ên 'biratiya olî' û 'biratiya nizam çi' nêzikî kurdan nebin. Kurd bi vê encamê ne bi tenê qedera kurdan û qedera gelên din jî yê tayîn bike. Lê bila kurd û dostên wan qet nerawestin di pêÅŸerojeke nêzîk de yê hilbijartineke din jî çêbibe. Yê hîn bêhtir bibin hedefên tîrên AKP'ê. Ez HDP û kedkarên wê pîroz dikim. Hilbijartina de têk çûn ne qeder bûye ji bo me kurdan. Mala wan ava. Spas ên ev roj ji me nîÅŸandan.
**

SAMÎ TAN: Yekîtiya kurdan bi awayekî zelal derket holê.

Wekî hevserokê HDP'ê jî got ev bersiveke baÅŸ e ji bo AKP'ê, ji bo polîtîkayên wê yên qirêj

Êdî raya giÅŸtî ya Tirkiyeyê jî dixwaze kurdan, nasnameya wan binase, dixwaze kurd bi nasnameya xwe li nav Tirkiyeyê hebin, îro ev yek derket holê.

Ji ermenan, heta suryanî, ereb, tiÅŸtê di bîr û baweriya tevgera kurd de wekî demokrasiya radikal tê gotin, her kes bi nasnameya xwe amade bibe, yekîtiyek li ser pirdengî û pirrengî hebe, serketina îro serketina vê bîr û baweriyê ye. Ev nîÅŸan dide ku li gel ew polîtîkayên yekperestîyê jî gelê Tirkiyeyê ji bo vê vekiriye. Ligel ku sistema perwerdehiyê li ser yekrengî ye jî gel dixwaze bi hev re bijîn. Ev nîÅŸana vê yekê ye.

Vê yekê jî nîÅŸan da ku gelê kurd li Rojhilata Navîn hêza herî dînamîk e û pêÅŸenga demokrasiyê ye. Her wiha bi vê encamê yekgirtin û yekîtiya kurdan jî bi awayekî zelal derket holê.

**

Nûçeyên eleqedar:

- Der Spiegel: “Sansasiyona kurdî 

- DemîrtaÅŸ: Emê bi AKP'ê re koalîsyonê çênekin 

- Onder: Teqez e, tu pîrozbahiya me îÅŸev nîn e 

- Deqe bi deqe encam (ev nûçe her tê nûkirin)

- Ji hilbijartinê notên îro (Ev nûçe her tê nûkirin)