• Rûpela Pêþî
  • Hilbijartina Herêmî 2014
  • Hilbijartina Herêmî 2009
  • REFERANDÛM - 2010
  • Hilbijartin 2011
  • Rûpela Pêþî
  • Qunciknivîskar
  • Kazim Polat
Kazim Polat

Kazim Polat

polatkazim1964@gmail.com,,kazim.polat.33

Gelo pêþî jinan genim ajotiye?

Dîrok : 30 05 2020

Çend roj berê pirtûka Abdurrahman Ucaman a bi navê “Ferhenga Etîmolojiya Zimanê Kurdî” di nav pirtûkên min de bi ber çavên min ket; ev pirtûk çend sal in min kirîbû lê qet min lê nanêrîbû. Min pirtûk hilgirt; li dû hev min rûpel qilubandin lê di vê pirtûkê de min tu karê etîmolojiyê nedît. Ferhengek kurdî-kurdî bû; ev jî karek baþ bû.

Bi rastî etîmolojî çi bû? 

Bi qasî ku dizanim, etîmolojî zanista reh, dîrok û çîroka peyvan e. Lê di pirtûka birêz Ucaman de tu tiþtên bi vî awayî min nedîtin. Kurm ket hiþê min. Kesek ku bi rastî etîmolojiya zimanî bi kurdî dike heye? Rast e rast û bi zanistî… Hema ez ketim înternetê, min “kurdî, etîmolojî” nivîsand. Bi tenê du gotarên bi zimanê tirkî min dîtin. Yek li ser peyva “kurd” bû û ya din jî li ser peyva “dewlet”ê bû û min hema di yek carê de ew xwendin. Ev her du kar jî karê etîmolojîk bûn. Ji van her du gotaran bêtir tu tiþtek min nedît. Bi van gotaran hîsên min reht nebûn. Ez ketim youtube, berê min bi kurdî “kurdî etîmolojî” nivîsand, lê tu tiþtên bi etîmolojiyê têkildar derneket. Vê carê bi tirkî min nivîsand vîdeoyek bi navê Ali Karduxos derket. Min vîdeo tikand û dest bi temaþekirinê kir. Peyva “ka” dikoland; bi tirkî bû; ev ne gor dilê min bû, lê dîsa jî min xwe da ber temaþekirinê. Her ku kûr diçû kelecanê bi min digirt; heta dawiyê vîdeo wekî li fîlmekî polîsiye an li lîstika kiþikê temaþe bikim di cihê xwe de mat mam. 

Min vîdeoyê duyem û yê sêyem bi eynî awayî temaþe kirin û min ji xwe pirsî; Ali Karduxos kî ye? Li ser înternetê agahiyên ku min bi dest xistin; Ali Karduxos penaberekî kurd e ku zêdeter sih sal in li Yewnanistanê bi cih bûye. Li wir li zankoyê  bi zanista dîrok, arkeolojî, prehistoria, ziman û etîmolojiyê re tekildar bûye.

Ali Karduxos etîmolojiya peyvên ku digire dest me dibe demeke dûr ku dema kevirîn, dema berdîrokî (Prehistori). Genim cara yekem li Kurdistanê çandin, ev bi zanistî tê zanîn. Bi destê kî genim hat çandin? Wê demê mêr diçûn nêçîrê; jinan jî zarok diparastin, mêze dikirin; giyayên tên xwarin li doralî þikeftê berhev dikirin. Em dikarin bêjin cara yekem ên ku genim çandin jin bûn. Dema em bînin ber çavên xwe, mirovên wê demê çawa diaxivîn? Bi xwezayî, ne bi peyvên çêkirî, bi dengên kurt. Aniha peyvên herî kevn divê deng bin. Ev kîjan deng in?

Ali Karduxos dibejê, peyvên herî kevnar “d”, “v” an jî “b”, “p” û “r” ne.

Ezê du mînakan ji axaftina Ali Karduxos pêþkêþ bikim.

Ya yekem “p” ye. Ali Karduxos dibêje dengê “p” ji bo nêçîrê pir girîng e. Ji bo rêça nêçîrê biþopînin divê hel û þopên nêçîrê bê binavkirin. Li ajalan organa paþ “pa”, yên pêþ “pi” ye; di “pa”, “pi”, “pêþ”, “paþ” di wê dema nêçîrê de hatine bilêvkirin.

Deng an peyva duyem “d” ye.

“Da”,dayik e; “Dayê min dan dayê min”; “Da dide.”…

“Da” erd e; “Ji jor dakeve”, “Þevan daweþîne”…

Dar, dad, dan, dam, dandik…

Bi vî awayî bi hezaran peyvên kurdî ji van “p”, “pa” û “d”, “da” yê çêdibin. Ne bi tenê peyvên kurdî, yên zimanên din ên hînd-ewropî jî ji vê rehê bi hezan peyvên xwe çêkirine. 

Ali Karduxos li ser zimanê kurdî û grekî (yewnanî) xebitiye, ew dane ber hev û peyvên ku ji vê rehê çêkirine dane hev.

Em dibînin, bi dehan peyvên ku ji vê rehê çêkirine di her du zimanan de yekwateyî ne.

Bi vî awayî kurdî dibe zimanê herî kevnar.

Daxwaza min ji her kurdek carek van vîdeoyan tamaþe bikin; dê bibînin ku xwedanê zimanekî çiqas qewîm û qedîm in.

Ez li benda keda Ali Karduxos im ku di pirtûkeke têr û kûr de wan pêþkêþî me bike. 


Kazim Polat

Hemû Nivîsên Kazim Polat

Hûn dikarin li van jî binêrin

'Hirça Zêrîn' dan 'Pevþabûna Bêsiûd'

'Hirça Zêrîn' dan 'Pevþabûna Bêsiûd'

06 03 2021

Spanya çekê ETA û GRAPO îmha kerdî

Spanya çekê ETA û GRAPO îmha kerdî

06 03 2021

Hevpeyvînek dikare bi çiqas pereyan bê firotin?

Hevpeyvînek dikare bi çiqas pereyan bê...

06 03 2021

Li Tirkiyeyê qîmeta kurdî ev e!

Li Tirkiyeyê qîmeta kurdî ev e!

06 03 2021

Hilbijartin: 07.06.2015

Ji aliyê HDP'ê ve bajarên krîtîk

Ji aliyê HDP'ê ve bajarên krîtîk

31 10 2015

Þîrketên anketan ji bo HDP'ê gotibû çi? (Ji bo 7'ê pûþperê)

Þîrketên anketan ji bo HDP'ê gotibû çi? (Ji bo 7'ê pûþperê)

09 06 2015

Vaye lîsteya mebûsên HDP'ê yên hatin hilbijartin

Vaye lîsteya mebûsên HDP'ê yên hatin hilbijartin

08 06 2015

Kîjan navçeyê herî zêde deng daye HDP'ê

Kîjan navçeyê herî zêde deng daye HDP'ê

08 06 2015

Nivîskaran ji bo 7'ê pûþperê çi gotin?

Cemil Oguz

Demîrtaþ dondirmeyek deyndarê Delalê ye

08 06 2015

Zekî OZMEN

HDP bi dengên kurdên xeyalþikestî bi ser ket

08 06 2015

Helîm YÛSIV

Serkeftina HDP‘ê serkeftina rojavayê Kurdistanê ye

08 06 2015

Nivîskarên kurd hilbijartin nirxandin

Nivîskarên kurd hilbijartin nirxandin

07 06 2015

Hin pêþniyarên HDP'ê

Ji aliyê siyasî û rêveberî ve pêþniyarên HDP'ê

Ji aliyê siyasî û rêveberî ve pêþniyarên HDP'ê

05 06 2015

HDP: Meaþa herî hindik dê 1800 TL be

HDP: Meaþa herî hindik dê 1800 TL be

21 04 2015

Ev partî ji ku hat ku?

Ji 1999 heta 2015'an meþa azadiyê

Ji 1999 heta 2015'an meþa azadiyê

04 06 2015

Mebûsên berê yên vê tevgerê

Mebûsên ku 2007'an de hatin hilbijartin

Mebûsên ku 2007'an de hatin hilbijartin

04 06 2015

Mebûsên ku 2011'an de hatin hilbijartin

Mebûsên ku 2011'an de hatin hilbijartin

04 06 2015

2014: HILBIJARTINA HERÊMÎ

Hin îstatîstîkên hilbijartina 2014'an

Li kîjan navçeyê HDP herî zêde dengan digire?

Li kîjan navçeyê HDP herî zêde dengan digire?

06 06 2015

Îstatîstîkên hin bajarên mezin

Îstatîstîkên hin bajarên mezin

05 06 2015

Li bajarên kurdan vê tevgerê sedî çend deng girtin?

Li bajarên kurdan vê tevgerê sedî çend deng girtin?

05 06 2015

HERE JOR

Diyarname

  • Derbarê Diyarnameyê de
  • Yên piþtgirî didin Diyarnameyê
  • Agahiyên ji bo nûçeyan
  • Bikaranîna Diyarnameyê
  • Têkilî-Contact-Ýletiþim

Nivîskar

  • Cemil Oguz
  • Helîm YÛSIV
  • Cemîl Andok
  • Çorê ARDA
  • Þêxo Fîlîk
  • Cîhan ROJ
  • Zekî OZMEN
  • Hekîm Sefkan / Tava Heyvê
  • yeqîn h.
  • Kazim Polat
  • Welat Dilken
  • Rifat Arya/ Mesîla Dil
  • Sîdar Jîr
  • Bedran DERE
  • Omer Dilsoz
  • Krîstîn Ozbey
  • Arjen Arî / Agirdank

Beþ

    • Nûçe
    • Nûçeyên Çandî
    • Serbest
    • Hevpeyvîn
    • Berhem
    • Çapemenî
    • Spor
    • Dinya
    • Aborî
    • Foto-Nûçe
    • Xêz
    • Nivîsênkarên Mêvan

 

    • Portreya Mehê
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAÞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • Çend gotin
    • E-pirtuk
    • Komên-Wêjeyê
    • Spot
    • Deqeya Dawî
    • Covit-19
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
  • Facebook
  • Twitter
  • RSS

Copyright © 2005-2021 Diyarname