• Rûpela Pêþî
  • Hilbijartina Herêmî 2014
  • Hilbijartina Herêmî 2009
  • REFERANDÛM - 2010
  • Hilbijartin 2011
  • Rûpela Pêþî
  • Qunciknivîskar
  • Bedran DERE
Bedran DERE

Bedran DERE

bedrandere@hotmail.com,bedrandere,bedrandere

Kurdistan wê çima nebe Almanya?

Dîrok : 22 10 2017

Rêvebiriya Baþûrê Kurdistanê ji xewa þîrîn þiyar kirin. Hem jî bi dengê tang û topan. Ev þok û panik dikare bi xwe re encamên psîkolojik jî bîne. 

Serxwebûn, xweserbûn, azadî meseleyeke cuda ye, wekî þîrê dayikê li kurdan helal e. Ne xewn e, ne xeyal e, mafekî xwezayî ye. Mesele ne ev e. Tiþtê ku dixwazim derbixin pêþ ew e ka ji bo van armancên ew qas pîroz ku bi mîlyonan kurdî di rêya wan de canê xwe feda kirin û hê jî feda dikin, rêvebiriya Baþûrê Kurdistanê çi kir? 

 Ev 25 sal in rêvebiriya Baþûr di destê kurdan de ye. 

Ew qas sal in li Kurdistanê çi hilberîn çêbû? Çiqas kargeh vebûn? Sîstema binesazî, elektrîk çiqas hat guherandin? Mantaliteya ked û xebatê çiqas di nava gel de hat bi cîh kirin. Asteya perwerdê çi ye? Zanîngehên Baþûr ciqas zanyar û akademîsyen gîhandine? Baþûr çiqas dikare debara xwe bi çandiniya xwe ya hundurîn bike? Rêncberî, çîflig, lawirvanî di kijan astê de ye?  Çiqas dar hatine danîn? Behsa kîjan daristanî dikare were kirin? Bê ku hewceyê derve bibe, çend mehan dikare li ser piyan bimîne? Û bi tonan pirsên ku welatekî dike welat...

Werim em Kurdistan û Almanyê bidin berhev.  

Kurdistan û Almanya ji ber qedera xwe ya þer diþibin hev. Her du jî dema ji þer derketin wêranî, xizanî sefalet di asta herî jor de bû. Ferqek hebû Kurdistan bi serketibû Almanya têk çûbû. Piþtî Þerê Duyemîn ê Cîhanê Almanya wêran bûbû, tiþtek aîdê berê nemabû ji bilî mantalîte û kevneþopiya hilberînê. 

Tiþtê ku îro Almanya di cîhanê de kiriye çaremîn hêza herî mezin a aborî ev mantalîteya ked, xebat û hilberînê ye.  

Piþtî Þerê Duyemîn ê Cîhanê ku wekî felaketa herî mezin ya dîroka mirovahiyê tê zanîn,  Almanya ji bo ji nû ve rabe ser piyan, hewceya wê bi karkerên derve hebû, þand pey karkerên Anadoliyê jî û ew  xistin xizmeta mantalîteya xwe. 

Tirk û kurdên ku di jiyana xwe de ji gundên xwe derneketibûn bi xêra mantalîteya alman ya hilberînê otobanên herî meþhûr yê cihanê çêkirin, wesayitên herî saxlem û navdar yê cîhanê derxistin piyaseyê. Mantalîteya alman bi van karkerên reben enerjiya xwezayî ya ji germahiya rojê da afirandin. Ji balafir, helîkopter, tang, wesayît bigire heta her cure motor, makîne, berhemên kîmyewî, kompîtur, berhemên elektronîk, dermanên herî meþhur yê cîhanê, tekstîl, malzemeyên avakirinê, berhemên plastîk, hilberîna zad, xwarin, pêþxistina baxçeyên mêwe, rêncberî, xwedîkirina heywanan, parastina xwezayê, parastin û pêþxistina daristanan, sîstema perwerdehiyê, hema çi tê hiþê we bi destê van kurd û tirkan da çêkirin. Di vê derê de em behsa siyaseta wê ya îro nakin. Piþtgirî dide kîjan hêzên otorîter ev meseleyeke siyasî ye, mirov dikare wê cuda  binirxîne. Lê xuyaye mantalîteya wê ya ked û hilberînê hêjayê analîzeke kûr û dûr e.  

Lê em biçin Kurdistanê, dema mirov li balafirgeha Hewlêrê pêya dibe heta Duhokê, di rêya  sê saetî de mirov rastî tu darekî nayê. Hêþinahî tune. Bi sedhezaran pêþmerge, xwendekar, rêwî gundî hene, eger her yekî darekî danîba heta niha Kurdistan tev bûbû daristan. Ew çemên ku ji bakur û ji rojhilat diherikin ser singa Baþûr, eger ji wan fêde bihata dîtin, niha zebze, fêkî û berhemên din yên xwarinê wê têra tevahiya Rojhilata Navîn bikira. Sanayî tune. Eger xortên kurd bi mantalîteya hilberînê bihatana perwerdekirin, niha Kurdistan dikaribû her cure mal, alav û malzemeyên jiyanê îxrac bikira. 

Lê çi kirin?  

Keçên heremê mehkûmê zewacê kirin, xortan mehane bi 200 dolarî ve girêdan mehkûmê   pêsmergetiyê kirin, tu pergaleke cidî ya ji bo pêþxistine pîþe û kar nedan pêþiya wan. Ji bo karên înþaetê û çêkirina rêyan, ji derdorên herî nijadperest yên Tirkiyeyê kes anin îhaleyên tije sextekarî û gendelî  pêþkêþî wan kirin. Karsazên herêmî mehkûmê îflazê kirin. Di þûna Almanya û Hollanda de, ku yek navenda sanayî, ya din bihuþta bax û bostan e ku tevahiya Ewropayê xwedî dike, wan Dubaî ya rût û tût ji xwe re nimûne girt. Di sûna hilberîna endustriyel de ku mirov dikare berhemên wê  ixrac bike û jê hatina aborî bi dest bixe wan  giranî dan ser avakirina xaniyan, yanî makyaja sexte û mesrefa fizûlî. Temamê hebûna xwe pêþeroja xwe bi firotina petrolê ve girêdan. Bi mîlyaran dolarên ku ji firotina petrolê hat wekhevî di xizmeta gel de nehat xerc kirin. Tenê çîna rêveber û dostên wan yên tirk  jê fêde dîtin. Gel dîsa xizan mabû.    

Rêvebiriya Baþûr di þûna hilberîn û qezencê de, xerc û mersref tercîh kir. Lewma îro li vê herêma me ya birîndar, tirsa herî mezin ew e gelo rojekî welatên cîran derî li ser me bigirin, wê halê me bibe çi?


Bedran DERE

Hemû Nivîsên Bedran DERE

Hûn dikarin li van jî binêrin

'Têkiliya Kurd-Yewnanan' tê nîqaþkirin

'Têkiliya Kurd-Yewnanan' tê nîqaþkirin

03 03 2021

PEN'a Galî 'Endamtiya Rûmetê ya Navneteweyî' da Çomak

PEN'a Galî 'Endamtiya Rûmetê ya...

02 03 2021

Ji Þikeftên Hîlarê deng û awaza stranên jinan bilind dibe

Ji Þikeftên Hîlarê deng û awaza stranên...

02 03 2021

Gorbaçovê xwest Sovyetê biguherîne 90 salî ye

Gorbaçovê xwest Sovyetê biguherîne 90...

02 03 2021

Hilbijartin: 07.06.2015

Ji aliyê HDP'ê ve bajarên krîtîk

Ji aliyê HDP'ê ve bajarên krîtîk

31 10 2015

Þîrketên anketan ji bo HDP'ê gotibû çi? (Ji bo 7'ê pûþperê)

Þîrketên anketan ji bo HDP'ê gotibû çi? (Ji bo 7'ê pûþperê)

09 06 2015

Vaye lîsteya mebûsên HDP'ê yên hatin hilbijartin

Vaye lîsteya mebûsên HDP'ê yên hatin hilbijartin

08 06 2015

Kîjan navçeyê herî zêde deng daye HDP'ê

Kîjan navçeyê herî zêde deng daye HDP'ê

08 06 2015

Nivîskaran ji bo 7'ê pûþperê çi gotin?

Cemil Oguz

Demîrtaþ dondirmeyek deyndarê Delalê ye

08 06 2015

Zekî OZMEN

HDP bi dengên kurdên xeyalþikestî bi ser ket

08 06 2015

Helîm YÛSIV

Serkeftina HDP‘ê serkeftina rojavayê Kurdistanê ye

08 06 2015

Nivîskarên kurd hilbijartin nirxandin

Nivîskarên kurd hilbijartin nirxandin

07 06 2015

Hin pêþniyarên HDP'ê

Ji aliyê siyasî û rêveberî ve pêþniyarên HDP'ê

Ji aliyê siyasî û rêveberî ve pêþniyarên HDP'ê

05 06 2015

HDP: Meaþa herî hindik dê 1800 TL be

HDP: Meaþa herî hindik dê 1800 TL be

21 04 2015

Ev partî ji ku hat ku?

Ji 1999 heta 2015'an meþa azadiyê

Ji 1999 heta 2015'an meþa azadiyê

04 06 2015

Mebûsên berê yên vê tevgerê

Mebûsên ku 2007'an de hatin hilbijartin

Mebûsên ku 2007'an de hatin hilbijartin

04 06 2015

Mebûsên ku 2011'an de hatin hilbijartin

Mebûsên ku 2011'an de hatin hilbijartin

04 06 2015

2014: HILBIJARTINA HERÊMÎ

Hin îstatîstîkên hilbijartina 2014'an

Li kîjan navçeyê HDP herî zêde dengan digire?

Li kîjan navçeyê HDP herî zêde dengan digire?

06 06 2015

Îstatîstîkên hin bajarên mezin

Îstatîstîkên hin bajarên mezin

05 06 2015

Li bajarên kurdan vê tevgerê sedî çend deng girtin?

Li bajarên kurdan vê tevgerê sedî çend deng girtin?

05 06 2015

HERE JOR

Diyarname

  • Derbarê Diyarnameyê de
  • Yên piþtgirî didin Diyarnameyê
  • Agahiyên ji bo nûçeyan
  • Bikaranîna Diyarnameyê
  • Têkilî-Contact-Ýletiþim

Nivîskar

  • Cemil Oguz
  • Helîm YÛSIV
  • Cemîl Andok
  • Çorê ARDA
  • Þêxo Fîlîk
  • Cîhan ROJ
  • Zekî OZMEN
  • Hekîm Sefkan / Tava Heyvê
  • yeqîn h.
  • Kazim Polat
  • Welat Dilken
  • Rifat Arya/ Mesîla Dil
  • Sîdar Jîr
  • Bedran DERE
  • Omer Dilsoz
  • Krîstîn Ozbey
  • Arjen Arî / Agirdank

Beþ

    • Nûçe
    • Nûçeyên Çandî
    • Serbest
    • Hevpeyvîn
    • Berhem
    • Çapemenî
    • Spor
    • Dinya
    • Aborî
    • Foto-Nûçe
    • Xêz
    • Nivîsênkarên Mêvan

 

    • Portreya Mehê
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAÞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • Çend gotin
    • E-pirtuk
    • Komên-Wêjeyê
    • Spot
    • Deqeya Dawî
    • Covit-19
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
  • Facebook
  • Twitter
  • RSS

Copyright © 2005-2021 Diyarname