• Nûçe
  • Nûçeyên Çandî
  • Serbest
  • Hevpeyvîn
  • Berhem
  • Çapemenî
  • Spor
  • Dinya
  • Ên Din
    • Aborî
    • Nivîsênkarên Mêvan
    • Portreya Mehê
    • Foto-Nûçe
    • Xêz
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAÞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • Çend gotin
    • E-pirtuk
    • Spot
    • Deqeya Dawî
    • Covit-19
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
    • 2015-sermawez-pusper: Dîsa Hilbijartina Giþtî
    • 2014: Hilbijartina Herêmî
    • 2018-06-24: Hilbijartina Giþtî û Serokomarî
    • 2011, Hilbijartin
    • 2010, REFERANDÛM
    • 2009, Hilbijartina Herêmî
    • EURO 2016
    • EURO 2020
    • Kûpaya Cîhanê 2010
    • Kûpaya Cîhanê 2014
    • Kûpaya Cîhanê 2018
    • Kûpaya Cîhanê 2022
  • Rûpela Pêþî
  • Qunciknivîskar
  • Kazim Polat
Kazim Polat

Kazim Polat

polatkazim1964@gmail.com

  kazoyepolati

  kazim.polat.33

Gelo pêþî jinan genim ajotiye?

Dîrok : 30 05 2020

Çend roj berê pirtûka Abdurrahman Ucaman a bi navê “Ferhenga Etîmolojiya Zimanê Kurdî” di nav pirtûkên min de bi ber çavên min ket; ev pirtûk çend sal in min kirîbû lê qet min lê nanêrîbû. Min pirtûk hilgirt; li dû hev min rûpel qilubandin lê di vê pirtûkê de min tu karê etîmolojiyê nedît. Ferhengek kurdî-kurdî bû; ev jî karek baþ bû.

Bi rastî etîmolojî çi bû? 

Bi qasî ku dizanim, etîmolojî zanista reh, dîrok û çîroka peyvan e. Lê di pirtûka birêz Ucaman de tu tiþtên bi vî awayî min nedîtin. Kurm ket hiþê min. Kesek ku bi rastî etîmolojiya zimanî bi kurdî dike heye? Rast e rast û bi zanistî… Hema ez ketim înternetê, min “kurdî, etîmolojî” nivîsand. Bi tenê du gotarên bi zimanê tirkî min dîtin. Yek li ser peyva “kurd” bû û ya din jî li ser peyva “dewlet”ê bû û min hema di yek carê de ew xwendin. Ev her du kar jî karê etîmolojîk bûn. Ji van her du gotaran bêtir tu tiþtek min nedît. Bi van gotaran hîsên min reht nebûn. Ez ketim youtube, berê min bi kurdî “kurdî etîmolojî” nivîsand, lê tu tiþtên bi etîmolojiyê têkildar derneket. Vê carê bi tirkî min nivîsand vîdeoyek bi navê Ali Karduxos derket. Min vîdeo tikand û dest bi temaþekirinê kir. Peyva “ka” dikoland; bi tirkî bû; ev ne gor dilê min bû, lê dîsa jî min xwe da ber temaþekirinê. Her ku kûr diçû kelecanê bi min digirt; heta dawiyê vîdeo wekî li fîlmekî polîsiye an li lîstika kiþikê temaþe bikim di cihê xwe de mat mam. 

Min vîdeoyê duyem û yê sêyem bi eynî awayî temaþe kirin û min ji xwe pirsî; Ali Karduxos kî ye? Li ser înternetê agahiyên ku min bi dest xistin; Ali Karduxos penaberekî kurd e ku zêdeter sih sal in li Yewnanistanê bi cih bûye. Li wir li zankoyê  bi zanista dîrok, arkeolojî, prehistoria, ziman û etîmolojiyê re tekildar bûye.

Ali Karduxos etîmolojiya peyvên ku digire dest me dibe demeke dûr ku dema kevirîn, dema berdîrokî (Prehistori). Genim cara yekem li Kurdistanê çandin, ev bi zanistî tê zanîn. Bi destê kî genim hat çandin? Wê demê mêr diçûn nêçîrê; jinan jî zarok diparastin, mêze dikirin; giyayên tên xwarin li doralî þikeftê berhev dikirin. Em dikarin bêjin cara yekem ên ku genim çandin jin bûn. Dema em bînin ber çavên xwe, mirovên wê demê çawa diaxivîn? Bi xwezayî, ne bi peyvên çêkirî, bi dengên kurt. Aniha peyvên herî kevn divê deng bin. Ev kîjan deng in?

Ali Karduxos dibejê, peyvên herî kevnar “d”, “v” an jî “b”, “p” û “r” ne.

Ezê du mînakan ji axaftina Ali Karduxos pêþkêþ bikim.

Ya yekem “p” ye. Ali Karduxos dibêje dengê “p” ji bo nêçîrê pir girîng e. Ji bo rêça nêçîrê biþopînin divê hel û þopên nêçîrê bê binavkirin. Li ajalan organa paþ “pa”, yên pêþ “pi” ye; di “pa”, “pi”, “pêþ”, “paþ” di wê dema nêçîrê de hatine bilêvkirin.

Deng an peyva duyem “d” ye.

“Da”,dayik e; “Dayê min dan dayê min”; “Da dide.”…

“Da” erd e; “Ji jor dakeve”, “Þevan daweþîne”…

Dar, dad, dan, dam, dandik…

Bi vî awayî bi hezaran peyvên kurdî ji van “p”, “pa” û “d”, “da” yê çêdibin. Ne bi tenê peyvên kurdî, yên zimanên din ên hînd-ewropî jî ji vê rehê bi hezan peyvên xwe çêkirine. 

Ali Karduxos li ser zimanê kurdî û grekî (yewnanî) xebitiye, ew dane ber hev û peyvên ku ji vê rehê çêkirine dane hev.

Em dibînin, bi dehan peyvên ku ji vê rehê çêkirine di her du zimanan de yekwateyî ne.

Bi vî awayî kurdî dibe zimanê herî kevnar.

Daxwaza min ji her kurdek carek van vîdeoyan tamaþe bikin; dê bibînin ku xwedanê zimanekî çiqas qewîm û qedîm in.

Ez li benda keda Ali Karduxos im ku di pirtûkeke têr û kûr de wan pêþkêþî me bike. 


Kazim Polat

Hemû Nivîsên Kazim Polat

Hûn dikarin li van jî binêrin

Li Almanyayê Rojên Fîlmên Kurdan li dar dikeve

Li Almanyayê Rojên Fîlmên Kurdan li dar...

29 04 2009

BDP'ê tekzîbek ji bo Tarafê weþand

BDP'ê tekzîbek ji bo Tarafê weþand

23 08 2010

31 partiyan ji bo Rojava name ji NY'ê re þandin

31 partiyan ji bo Rojava name ji NY'ê...

04 11 2019

YSK'ê biryareke ecêb da

YSK'ê biryareke ecêb da

06 03 2009

Lîgê welatanê Ewropa go kînga dest pa bikerê?

Lîgê welatanê Ewropa go kînga dest pa...

20 04 2020

Nûçeyên nû

Þaredarê AKP'yî konsera hunermend Aynur Dogan betal kir

Þaredarê AKP'yî konsera hunermend Aynur Dogan betal kir

15 05 2022

Soranî jî di nav de Googleê 24 ziman/zarava li wergerê zêde kirin

Soranî jî di nav de Googleê 24 ziman/zarava li wergerê zêde kirin

15 05 2022

Serketiyê Pêþbaziya Arjen Arî diyar bû

Serketiyê Pêþbaziya Arjen Arî diyar bû

15 05 2022

Dîwana Zarokan a Ma Musîcê 15'ê Gulanê pîroz kir

Dîwana Zarokan a Ma Musîcê 15'ê Gulanê pîroz kir

15 05 2022

KNK: Bila kurdî di hemû qadên jiyanê de bê bikaranîn û parastin

KNK: Bila kurdî di hemû qadên jiyanê de bê bikaranîn û parastin

14 05 2022

Nivîsên Nû

Dilþêr Bêwar

Peþkên Þevê : 2

Dilþêr Bêwar

Omer Dilsoz

Play off û Amedspor of of!

Omer Dilsoz

Omer Dilsoz

Baskên ‘edebiyatê’

Omer Dilsoz

Cemîl Andok

Erebe

Cemîl Andok

Dilþêr Bêwar

PEÞKÊN ÞEVÊ

Dilþêr Bêwar

Salname

HERE JOR

Diyarname

  • Derbarê Diyarnameyê de
  • Yên piþtgirî didin Diyarnameyê
  • Agahiyên ji bo nûçeyan
  • Bikaranîna Diyarnameyê
  • Têkilî-Contact-Ýletiþim

Nivîskar

  • Cemil Oguz
  • Helîm YÛSIV
  • Cemîl Andok
  • Çorê ARDA
  • Þêxo Fîlîk
  • Cîhan ROJ
  • Zekî OZMEN
  • Hekîm Sefkan / Tava Heyvê
  • yeqîn h.
  • Kazim Polat
  • Welat Dilken
  • Bedran DERE
  • Omer Dilsoz
  • Mîrza Ronî
  • Krîstîn Ozbey
  • Dilþêr Bêwar
  • Arjen Arî / Agirdank

Beþ

    • Nûçe
    • Nûçeyên Çandî
    • Serbest
    • Hevpeyvîn
    • Berhem
    • Çapemenî
    • Spor
    • Dinya
    • Aborî
    • Foto-Nûçe
    • Xêz
    • Nivîsênkarên Mêvan

 

    • Portreya Mehê
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAÞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • Çend gotin
    • E-pirtuk
    • Spot
    • Deqeya Dawî
    • Covit-19
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
    • 2015-sermawez-pusper: Dîsa Hilbijartina Giþtî
  • Facebook
  • Twitter
  • RSS

Copyright © 2005-2022 Diyarname