• Nûçe
  • Nûçeyên Çandî
  • Serbest
  • Hevpeyvîn
  • Berhem
  • Çapemenî
  • Spor
  • Dinya
  • Ên Din
    • Aborî
    • Nivîsênkarên Mêvan
    • Portreya Mehê
    • Foto-Nûçe
    • Xêz
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAÞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • Çend gotin
    • E-pirtuk
    • Spot
    • Deqeya Dawî
    • Covit-19
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
    • 2015-sermawez-pusper: Dîsa Hilbijartina Giþtî
    • 2014: Hilbijartina Herêmî
    • 2018-06-24: Hilbijartina Giþtî û Serokomarî
    • 2011, Hilbijartin
    • 2010, REFERANDÛM
    • 2009, Hilbijartina Herêmî
    • EURO 2016
    • EURO 2020
    • Kûpaya Cîhanê 2010
    • Kûpaya Cîhanê 2014
    • Kûpaya Cîhanê 2018
    • Kûpaya Cîhanê 2022
  • Rûpela Pêþî
  • Qunciknivîskar
  • Krîstîn Ozbey
Krîstîn Ozbey

Krîstîn Ozbey

KURDÎ Û 'ÇEÞÎD'ÊN WÊ

Dîrok : 16 04 2019

Silavên zimandirêj li we kurdîhezno, gulgewezno. Ez ê di vê nivîsê de qala hin devokên kurdiya perçê Bakur bikim. Hinek populer in, hinekan jî ez ê bi vê nivîsê populer bikim bi îzna Enstîtuya Kurdî. Pêþ de belkî qala kurdiya hemû Kurdistanê bikim (ax û xwezî). Kerem bikin, fermo, fermê..  

Kurdiya akademîk 

Kurdiyekê ji bilî çend kesên ku ava kirine tu kes pê nizane. Mîna efsaneyekê li nav gel tê qalkirin. Peyva akademîk çima tê bikaranîn min lêkolîn kir nekir nedît. Bawerim ji kurdiya nivîskî re hinekan bi þaþî gotine akademîk û ew ro îro em li dora vê peyvê diçin û tên gêjomêjo dibin. 

Kurdiya ozan hozan û stranbêjên kurd ên tv’yên herêmî an li ser înternetê

Di vê çeþîdê de tîpên tirkî yên mîna “ð” “ü” “ö” “ý” jî hatine bicihkirin. “ý” ya herî hiþk zêêde zêde bikartînîn. Dema ku hozanek dibêje “gula min” meriv ji hiþkiya  “ý” yê wisa aciz dibe ku dixwaze hemû diriyê gulên dinyayê di canê hozan de biçikilîne. Ev hooozan carna dibêjin “eþþte hess dikim güla mýn, bawe te astengeee, diya te dýlteng e, xwiþka te çavteng e” û meriv dixwaze tv’yê telefonê an jî compîturê ji paceyê de bavêje xwarê.  

Kurdiya Serhedê

Di vê devokê de qet deng ji qirikê dernayê. Heta ku ji wan tê peyvên tirkî dikin navê. “Teþekura te dikim, ji efendime xwe re bejim” “xwedê ardimçiyê te be” hin mînakên wan in. Meriv dikare bêje tirkmancî jî lê di dilê xwe de bêjin haa, ji bo ku pir hestiyar in xwe dixeyîdînin. 

Kurdiya Semsûr û Meraþê

Kurdên vê herêmê dema diaxivin devê wan diçe ber guhê wan, gotina di devê xwe de 3-4 caran dicûn û hê derdixin derve. Em dikarin bêjin kurdiya ku qamyon lê qelibiye a wan e. Dema we li wan guhdarî kir wekî ku we fehm kiribe li wan binihêrin ku neþkên çimkî dijberî kurdiya xwe pir dilnazik in.

Kurdiya Botiyan

Botî lêva xwe qulloz û gilover dikin û gotin ji devê wan bizorê dertê. Uw ru mu gu um ju xu ru bulkuîkan tiju bikun, hirî hindik bo, me tiju nekir (ew roj me go em ji xwe re balîfa tije bikin, hirî hindik bû me tije nekir). Ji tevliheviya tîpên “o” û “u”yê pir hez dikin. Mînak; no (na), niho(niha), seruk (serok). Yekî Botî ji we re bêje “tu pir boþ î?” xwe nexeydînin çimkî ew peyv “baþ” e. Pirr zû diaxivin. Dikarin di 4 xulekan de 400 peyva bêjin û hûn ji vana tenê 2-3 peyva fehm bikin. Qet zorê nedin xwe, bo ku hûn ji axaftina wan fehm bikin divê hûn Botî bin.   

Kurdiya Badîniyan 

“Hûn kutken, tu kutkî” peyva wan a herî populer e. Dema meriv nû dibihîse wekî ku ji meriv re dibêjin “hûn kitik in” yanê pisîk in an ji “kutik” a zazakî ne, yanê kûçik in. Malneketino qaþo peyva “hûn çidikin” dibêjin, meriv awsa mat dimîne, li rûyê wan dinhêre. 

Kurdiya Farqînê

Farqînî ji hundir re dibêjin zik. Dibêjin “ez ji zikê Farqînê me” û kêfa hemû kurdan tînin. Bifikirin ji bo vê bersivê bi taybetî ji hemû Farqîniyan dipirsin “tu ji ku derê Farqînê yî?” Xwedê kêmasiya wan nede heyy. Ergatîvîteya wan berkendal e lê kurdiya herî sade ya ku pir jê tê fehmkirin ev e.  

Kurdiya Kurdên Swêdê

Kurdiya nivîskaran e. Kî li wir perwerde bibe ferz e ku bibe nivîskar an Darînê Daryo.  

Kurdiya Kurdên Almanya

Kurdiyekê wisa tune ye çimkî li Almanyayê kes bi kurdî naaxive!! 

Kurdiya Eþîra Badikanî

Kurdiyekê orjînal/marjînal e. Hemû tîpên “b” wekî “v” dibêjin û “e” ya dawiya peyvê bikar naynin. Wekî mînak; bivêj, bivîn. Ji “ê” ya dawiya peyva pir hez dikin. Diçê, naçê, dimrê, radizê çend mînak in. Gelek peyvên wan ên ku tu kes pê nizane an di ferhenga de nîne hene. Tajane, terpase, tewarê, teploran, xirisîpe, çimçimk… 

Kurdiya Mêrdîniyan

Mêrdînî kurdiya xwe wekî ya herî zelal an rast! dibînin malnemîratino. Axlemîn jî Qoserî dibêjin qey kurdî ji wir belav bûye hemû Kurdistanê. Ji sedema nêzî ereban e kurdiya wan hiþk e. Ji “mil” re dibêjin “pê” , bi fikra wan hemû kurd þaþ dibêjin û ew rast dibêjin. Wexta hûn bêjin gelo ku kurdiya we rast be “pêlav” û “pêlkirin” ji ku hatiye? A wê gavê bitirsin çimkî dikarin pêlava xwe derxin û bidin dû we. Ez pir mereq dikim ku kîngê mil û pê tevlihev kirine. Divê zimanzan vê bikolin. Mêr-dînî hiþk in, zor in lê qet kurdî naterikînin, evîndarê zimanê xwe ne yabo heyran, çepikk.

Kurdiya Toriyan

Kurdiya herî orjînal û tevlihev e. Ji sedema ku Torî pir fena ne kes newêre ji wan re bêje. Vaye min dilê xwe kir pola û dibêjim. Torî ji tîpa “a” yê pirrr hez dikin. Dixwazin “a” yê bînin pêþî û paþî û nav hemû peyva. Ji “erê” an “e” re dibêjin “aa”. “aw kiyaa, az diçimaa” mînakên wan ên Aperestiyê ne. Bawerim ku kîjan Torî diçe mueyneya çavan berçavka þaþ didin wan çimkî ji “E” yê re dibêjin “A”. Kurd dibêjin “rûdinim” Torî dibêjin “dirûnim, dirazim”. Ew jî wekî her kurdî dibêjin kurdiya herî rast ya ma yaa, vanakê þaþ dixeberdin.    

Hinek kurdên ku nû fêrî kurdî dibin dibêjin qey li ser hemû tîpên kurdî þewqe heye. Yanê; â ê ô î… filan,  bê lome. Hinek jî ji bo ku ji tîpa “w” pir hez dikin dixwazin di her derê da bikar bînin ( þew baþ, hewwal, kêwjal, kewçî…). Min wê rojê ji hevaleke xwe ya ku nû fêrî kurdî dibe re tiþtekî wergerand (Diyarbekir mala min e), keçikê go ka çima qe þewqe tune ne li ser tîpan? De wereee bi goþtê canê xwe nekeve. Ji sedema þewqeperestan keçikê kurdiya þaþ hînkiriye. 

Belê hewalên helaw, em hatin dawiya nivîsê lê dawiya kurdî qet û qet nayê þikir. Bifikirin ku li Japonyayê jî li zanîngehê dersên kurdî destpêkirin (wîîî, loma di lîstika Balansê de digotin “hawarey hawarey, biranoy hawarey, Japonyayê rizgar kin, ji bindestên neyarey” Dêmeg wekî her derekê ku kurdî lê heye kurd ji bo dagirkeriya wir ditirsin û hewarê radikin/dadixin, himmm). Heya ku kurdek li vê dinyayê bimîne wê vî zimanê þîrîn ê dewlemend her û her hebe. Bi hêviya ku hûn di nav behra kurdiya bi þîfa de soberiyê/avjeniyê bikin. 

Zimanzan a Herî Zana   


Krîstîn Ozbey

Hemû Nivîsên Krîstîn Ozbey

Hûn dikarin li van jî binêrin

Bi sedan kurd ketin Parlemena Ewropayê

Bi sedan kurd ketin Parlemena Ewropayê

07 10 2014

Li ser hilbijartina DYA'yê çend not

Li ser hilbijartina DYA'yê çend not

02 11 2020

Li Îzmîrê gule bera ciwanekî endamê HDP'ê dan!

Li Îzmîrê gule bera ciwanekî endamê...

16 08 2015

Nivîseke li ser Casimê Celîl

Nivîseke li ser Casimê Celîl

24 10 2021

Li PE'yê 9’emîn Konferansa Kurd pêk tê

Li PE'yê 9’emîn Konferansa Kurd pêk tê

01 12 2012

Nûçeyên nû

Þaredarê AKP'yî konsera hunermend Aynur Dogan betal kir

Þaredarê AKP'yî konsera hunermend Aynur Dogan betal kir

15 05 2022

Soranî jî di nav de Googleê 24 ziman/zarava li wergerê zêde kirin

Soranî jî di nav de Googleê 24 ziman/zarava li wergerê zêde kirin

15 05 2022

Serketiyê Pêþbaziya Arjen Arî diyar bû

Serketiyê Pêþbaziya Arjen Arî diyar bû

15 05 2022

Dîwana Zarokan a Ma Musîcê 15'ê Gulanê pîroz kir

Dîwana Zarokan a Ma Musîcê 15'ê Gulanê pîroz kir

15 05 2022

KNK: Bila kurdî di hemû qadên jiyanê de bê bikaranîn û parastin

KNK: Bila kurdî di hemû qadên jiyanê de bê bikaranîn û parastin

14 05 2022

Nivîsên Nû

Dilþêr Bêwar

Peþkên Þevê : 2

Dilþêr Bêwar

Omer Dilsoz

Play off û Amedspor of of!

Omer Dilsoz

Omer Dilsoz

Baskên ‘edebiyatê’

Omer Dilsoz

Cemîl Andok

Erebe

Cemîl Andok

Dilþêr Bêwar

PEÞKÊN ÞEVÊ

Dilþêr Bêwar

Salname

HERE JOR

Diyarname

  • Derbarê Diyarnameyê de
  • Yên piþtgirî didin Diyarnameyê
  • Agahiyên ji bo nûçeyan
  • Bikaranîna Diyarnameyê
  • Têkilî-Contact-Ýletiþim

Nivîskar

  • Cemil Oguz
  • Helîm YÛSIV
  • Cemîl Andok
  • Çorê ARDA
  • Þêxo Fîlîk
  • Cîhan ROJ
  • Zekî OZMEN
  • Hekîm Sefkan / Tava Heyvê
  • yeqîn h.
  • Kazim Polat
  • Welat Dilken
  • Bedran DERE
  • Omer Dilsoz
  • Mîrza Ronî
  • Krîstîn Ozbey
  • Dilþêr Bêwar
  • Arjen Arî / Agirdank

Beþ

    • Nûçe
    • Nûçeyên Çandî
    • Serbest
    • Hevpeyvîn
    • Berhem
    • Çapemenî
    • Spor
    • Dinya
    • Aborî
    • Foto-Nûçe
    • Xêz
    • Nivîsênkarên Mêvan

 

    • Portreya Mehê
    • Tenduristî
    • Klîba Hefteyê
    • NÎQAÞ
    • Ji Çapemeniya Dinyayê
    • Çend gotin
    • E-pirtuk
    • Spot
    • Deqeya Dawî
    • Covit-19
    • 2019: Hilbijartina Herêmî
    • 2015-sermawez-pusper: Dîsa Hilbijartina Giþtî
  • Facebook
  • Twitter
  • RSS

Copyright © 2005-2022 Diyarname